Mỹ xem xét thuế suất 0% với Việt Nam, thêm một ứng viên sáng giá được hưởng ưu đãi

Việt Nam và Mỹ đã công bố Tuyên bố chung về Hiệp định Thương mại đối ứng, công bằng và cân bằng. Theo đó, Mỹ sẽ duy trì mức thuế đối ứng 20% đối với phần lớn hàng hóa xuất xứ từ Việt Nam. Tuy nhiên, Washington đồng thời mở cánh cửa ưu đãi cho một số nhóm sản phẩm nhất định, cho phép áp thuế 0% nếu đáp ứng được tiêu chí “đối tác tương đồng” cùng các điều kiện khắt khe về xuất xứ, an toàn chuỗi cung ứng và tiêu chuẩn kỹ thuật.

Mặc dù Mỹ chưa chính thức thông tin về danh sách các mặt hàng được hưởng ưu đãi thuế. Tuy nhiên, giới chuyên gia nhận định, nhiều khả năng Mỹ sẽ ưu tiên các sản phẩm có vai trò chiến lược trong chuỗi cung ứng, đáp ứng tiêu chuẩn cao về chất lượng, an toàn, môi trường và lao động, hoặc những lĩnh vực mà doanh nghiệp Mỹ đang đầu tư mạnh vào Việt Nam.

Trước đó có nhiều dự đoán cà phê Việt Nam sẽ nằm trong danh mục được ưu đãi thuế bởi những giá trị và khả năng cạnh tranh khá cao của sản phẩm xuất khẩu chủ lực Việt Nam. Hơn nữa, Tổng thống Mỹ Donald Trump cũng từng hé lộ trước truyền thông quốc tế về thiện cảm đặc biệt ông dành cho hương vị cà phê Việt Nam.

Bên cạnh cà phê, nhiều mặt hàng xuất khẩu chủ lực cũng đang được kỳ vọng sẽ được hưởng mức thuế ưu đãi, điển hình một số sản phẩm thủy sản.

Theo chuyên gia của Hiệp hội Chế biến và Sản xuất thủy sản Việt Nam VASEP nhận định, trong số các nhóm mặt hàng có khả năng được điều chỉnh thuế có các mặt hàng cá ngừ albacore tươi/ướp lạnh (mã HS03023100), loin/phile cá ngừ đông lạnh (mã HS03048700 ) và cá ngừ và cá ngừ vằn chế biến, không đóng hộp kín, không ngâm trong dầu, ở dạng rời hoặc trong hộp đựng trực tiếp có trọng lượng trên 6,8 kg (mã HS16041440).

Lý giải cho nhận định này, bà Nguyễn Hà, chuyên gia thị trường cá ngừ của VASEP chỉ ra rằng, trong những năm gần đây, Mỹ liên tục là thị trường nhập khẩu nhiều nhất cá ngừ của Việt Nam, song giá bán chịu ảnh hưởng bởi chi phí logistics và thuế nhập khẩu cao. Việc giảm thuế về 0% có thể giúp sản phẩm Việt Nam cạnh tranh hơn so với nguồn cung từ Ecuador, Thái Lan hay Philippines, đặc biệt ở phân khúc loin/phile cá ngừ đông lạnh chất lượng cao và sản phẩm phục vụ chuỗi dịch vụ thực phẩm, nhà hàng, siêu thị Mỹ.

Nếu các nhóm sản phẩm này thực sự được miễn thuế, đây sẽ là cú hích quan trọng giúp cá ngừ Việt Nam gia tăng sức cạnh tranh tại thị trường Mỹ, một trong những thị trường tiêu thụ cá ngừ lớn nhất thế giới.

Tuy nhiên, cơ hội này không đến dễ dàng: hiện danh mục cụ thể các mặt hàng được hưởng ưu đãi thuế vẫn chưa được phía Mỹ công bố chi tiết, và đi kèm theo đó là các điều kiện ngặt nghèo về quy tắc xuất xứ, truy xuất nguồn gốc và tiêu chuẩn bền vững, tạo thành rào cản đáng kể với nhiều doanh nghiệp Việt Nam.

Riêng với ngành cá ngừ phải đối mặt với yêu cầu ngày càng khắt khe từ Mỹ về chống khai thác bất hợp pháp (IUU), không ảnh hưởng tới thú biển (MMPA), minh bạch chuỗi cung ứng và chứng nhận MSC. Nếu không đáp ứng các tiêu chí này, doanh nghiệp sẽ khó tận dụng được lợi thế thuế quan dù được đưa vào danh mục ưu đãi. Bên cạnh đó, môi trường thương mại song phương vẫn tiềm ẩn biến động khi Mỹ áp dụng cơ chế thuế đối ứng 20% với nhiều mặt hàng Việt Nam trong năm nay, cho thấy chính sách giảm thuế 0% nhiều khả năng sẽ chỉ được áp dụng có chọn lọc, ưu tiên cho những mặt hàng thể hiện rõ yếu tố “đối ứng công bằng” và đảm bảo minh bạch về nguồn gốc.

Trong bối cảnh đó, việc các doanh nghiệp chuyển hướng mạnh sang sản phẩm giá trị gia tăng như loin, fillet và cá ngừ chế biến quy mô lớn là hướng đi phù hợp, không chỉ giúp nâng cao biên lợi nhuận mà còn đáp ứng xu hướng tiêu dùng xanh, bền vững tại Mỹ.

Dự báo trong 6-18 tháng tới, nếu chính sách thuế 0% được áp dụng, xuất khẩu cá ngừ Việt Nam sang Mỹ có thể tăng trưởng trở lại sau giai đoạn chững lại; tuy nhiên, việc đầu tư vào hệ thống truy xuất nguồn gốc, chuẩn hóa quy trình chế biến và đảm bảo tuân thủ IUU sẽ quyết định khả năng Việt Nam tận dụng được "mở cửa thuế quan" này.

Hà Linh