Mỹ và EU ráo riết hoàn tất thỏa thuận thương mại trước hạn chót 1/8

Mỹ và EU ráo riết hoàn tất thỏa thuận thương mại trước hạn chót 1/8

Khi thời gian đang đếm ngược, loạt thỏa thuận với các đối tác thương mại của Mỹ trong vài ngày gần đây, điển hình là thỏa thuận với Nhật Bản đã làm dấy lên hy vọng tránh được “chiến tranh thương mại” gây tổn hại với châu Âu. Các chuyên gia cho rằng thỏa thuận với Nhật Bản có thể trở thành khuôn mẫu cho một thỏa thuận tương tự với EU.

Hơn thế nữa, Mỹ cũng vừa công bố phác thảo thỏa thuận thương mại với Trung Quốc, Indonesia, Philippines và Anh, dù nhiều chi tiết vẫn đang chờ hoàn tất.

Đối với cả người tiêu dùng và doanh nghiệp hai bờ Đại Tây Dương, mọi thứ đều phụ thuộc vào kết quả của các cuộc đàm phán. Nếu không đạt được thỏa thuận, ông Trump đã đe dọa áp thuế 30% lên hàng hóa nhập từ 27 quốc gia EU. Ủy ban châu Âu cũng đã chuẩn bị các biện pháp trả đũa, dự kiến áp thuế lên hàng hóa Mỹ trị giá hơn 100 tỷ USD bắt đầu từ ngày 7/8, theo AFP.

Các cuộc đàm phán đang diễn ra và vẫn còn cơ hội tránh được một cuộc chiến thương mại Mỹ - EU. Trích dẫn từ các nhà ngoại giao EU, AFP cho biết khối này có thể chấp nhận mức thuế 15% từ Mỹ, với các ngoại lệ áp dụng cho các ngành chủ chốt.

Nhà Trắng chưa phản hồi ngay về tình trạng đàm phán với EU, bao gồm khả năng đạt được thỏa thuận trước ngày 1/8.

Bản thỏa thuận hôm thứ Ba giữa Mỹ và Nhật Bản quy định mức thuế 15% lên hàng nhập khẩu từ Nhật Bản, đổi lại Nhật Bản sẽ đầu tư 550 tỷ USD vào Mỹ và mở rộng thị trường nội địa cho hàng hóa Mỹ, bao gồm ô tô và một số nông sản.

Mức thuế 15% này cao hơn 5 điểm phần trăm so với mức 10% cơ bản mà chính quyền Trump áp dụng trên toàn cầu từ ngày 2/4. Tuy vậy, mức thuế này vẫn thấp hơn mức 25% mà ông từng đe dọa đối với Nhật Bản đầu tháng và mức 24% được đề xuất hồi đầu tháng 4.

Alex Jacquez, Giám đốc chính sách và vận động tại Groundwork Collaborative nhận định trên CBS MoneyWatch: “Thỏa thuận với Nhật Bản củng cố xu hướng thị trường đang thấy đó là một phần giảm nhẹ tiếp cận thị trường, cam kết mua hàng Mỹ, và mức thuế hơi thấp hơn nhưng vẫn trên mức cơ bản toàn cầu”.

“Thỏa thuận với Nhật Bản chỉ rõ khuôn mẫu mà ông Trump đang hướng tới là chấp nhận mức thuế cơ bản 10% trở lên, sau đó kèm theo cam kết mua hàng”, Jacquez nói thêm.

"Chất xúc tác" cho những thỏa thuận thương mại

Một yếu tố quan trọng trong các thỏa thuận của ông Trump là cam kết đầu tư vào Mỹ. Tổng thống bảo vệ thuế quan là cách thức để hồi sinh nền sản xuất nội địa và nâng cao khả năng cạnh tranh hàng hóa Mỹ, đồng thời tạo thêm nguồn thu cho ngân sách liên bang.

Giáo sư kinh tế trưởng Greg Daco tại EY Parthenon nhận định: “Chúng ta đang thấy rằng lời hứa đầu tư lớn vào Mỹ là yếu tố quan trọng. Cam kết 550 tỷ USD là chất xúc tác quan trọng để đạt được thỏa thuận Mỹ - Nhật”.

Với kinh tế EU có tổng sản phẩm quốc nội (GDP) lên đến 20.000 tỷ USD, Daco cho rằng EU hoàn toàn có thể cam kết một khoản đầu tư lớn vào Mỹ kéo dài trong nhiều năm, tập trung vào công nghệ, năng lượng hoặc trí tuệ nhân tạo. Cam kết về mua hàng Mỹ và giảm rào cản thương mại cũng có thể giúp đàm phán thành công.

“Những điều này không tốn nhiều chi phí và có thể là đòn bẩy đàm phán dễ dàng”, ông nói.

Rủi ro giá cả leo thang

Theo Daco, dù mức thuế cơ bản 15% thấp hơn mối đe dọa trước đó, nó vẫn sẽ khiến chi phí đắt đỏ hơn cho doanh nghiệp và người tiêu dùng Mỹ.

“Mặc dù có vẻ như một thỏa thuận tốt, nhưng mức này vẫn cao hơn nhiều so với mức thuế cuối năm 2024”, ông nói và thêm rằng: “Vì vậy, vẫn sẽ có cú sốc lạm phát do thuế cao. Cũng sẽ có sự suy giảm nhu cầu từ việc đầu tư kinh doanh, tuyển dụng và chi tiêu tiêu dùng”.

Hiện mức thuế trung bình Mỹ áp lên hàng nhập khoảng 15%. Nếu áp thuế mới, mức này sẽ tăng lên hơn 20%. Nếu EU chấp nhận mức thuế 15%, mức trung bình sẽ giảm nhẹ còn 19,5%.

“Như vậy vẫn là mức tăng đáng kể so với 2,5% đầu năm”, Daco lưu ý.

Ryan Young, chuyên gia kinh tế cấp cao tại Competitive Enterprise Institute, cho biết vì hầu hết hàng nhập từ EU là hàng công nghiệp như nguyên liệu thô và máy móc, nên chi phí bổ sung sẽ dần lan tỏa trong chuỗi cung ứng.

“Nó sẽ ảnh hưởng đến xuất khẩu sản xuất nhanh hơn so với ảnh hưởng trực tiếp đến người tiêu dùng, nhưng cuối cùng sẽ làm tăng giá cả trên diện rộng”, Young cảnh báo.

Đại Hùng