Mỹ - Trung hạ nhiệt căng thẳng thương mại

Cùng nhường một bước

Theo nội dung được công bố, Mỹ sẽ giảm 10% thuế quan đối với hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc, đưa tổng mức thuế trung bình mà Washington đang áp dụng với hàng Trung Quốc từ 57% xuống còn khoảng 47%. Ngoài ra, Mỹ giảm thuế nhập khẩu với các sản phẩm liên quan đến fentanyl - hóa chất từng gây tranh cãi - từ 20% xuống 10%. Đây là động thái được đánh giá là nhượng bộ đáng kể đầu tiên của chính quyền Mỹ kể từ năm 2022.

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng thống Mỹ Donald Trump tại cuộc gặp ở Busan, Hàn Quốc, ngày 30-10 Ảnh: THX

Đổi lại, Trung Quốc sẽ tạm dừng trong 1 năm các biện pháp kiểm soát xuất khẩu đối với khoáng sản đất hiếm và nam châm - hai mặt hàng được xem là “mạch máu công nghiệp” trong sản xuất xe điện, vũ khí công nghệ cao và năng lượng sạch. Bắc Kinh cũng sẽ cấp giấy phép chung cho việc xuất khẩu các nguyên liệu chiến lược như gali, germani, antimon và than chì, hành động mà Nhà Trắng đánh giá là “dỡ bỏ trên thực tế” những hạn chế từng áp dụng.

Thỏa thuận còn mang tính thử nghiệm cân bằng quyền lợi công nghệ: Chính phủ Mỹ nhất trí tạm dừng mở rộng “danh sách đen” của Bộ Thương mại trong vòng 1 năm, cho phép các công ty Trung Quốc tiếp tục mua thiết bị sản xuất chip từ Mỹ. Song song, Washington cũng hoãn việc áp phí cảng mới đối với tàu do Trung Quốc đóng, sở hữu hoặc mang cờ nước này - động thái giúp hạ bớt áp lực vận tải hàng hóa xuyên Thái Bình Dương.

Hạ nhiệt cần thiết

Ở chiều ngược lại, Bắc Kinh nhượng bộ sâu hơn ở lĩnh vực sản xuất và nhập khẩu chiến lược. Trung Quốc cam kết cho phép nhà máy của tập đoàn bán dẫn Nexperia tại nước này duy trì hoạt động, tiếp tục cung ứng các dòng chip truyền thống quan trọng ra thị trường toàn cầu - hành động được xem là cử chỉ “bảo đảm niềm tin” đối với các doanh nghiệp châu Âu và Mỹ. Cùng với đó, Trung Quốc bãi bỏ các biện pháp trả đũa thương mại đối với Mỹ, bao gồm việc chấm dứt điều tra chống bán phá giá, chống độc quyền trong các lĩnh vực logistics, đóng tàu và vận tải biển.

Đặc biệt, Bắc Kinh đình chỉ toàn bộ thuế đối ứng với hàng hóa Mỹ công bố kể từ ngày 4-3, bao gồm thuế quan đánh vào nông sản chủ lực như lúa mì, ngô, bông, đậu nành, thịt heo và thịt bò. Các biện pháp phi thuế quan cũng được dỡ bỏ, từ hạn ngạch nhập khẩu đến kiểm tra kỹ thuật. Bên cạnh cam kết mua đậu nành Mỹ, việc nối lại nhập khẩu gỗ và một số nông sản khác được coi là tín hiệu quan trọng, báo trước sự “tan băng” thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.

Theo giới quan sát, thỏa thuận mới vừa mang tính kinh tế, vừa mang tính biểu tượng chính trị. Giới phân tích cũng cảnh báo rằng thỏa thuận chỉ mang tính tạm thời, khi các vấn đề cốt lõi - từ bảo hộ công nghệ đến quyền sở hữu trí tuệ - vẫn chưa được xử lý dứt điểm. Dẫu vậy, bước đi lần này vẫn được xem là “hạ nhiệt cần thiết” trong bức tranh căng thẳng toàn cầu. Việc Mỹ giảm thuế và Trung Quốc dỡ hạn chế xuất khẩu không chỉ giúp ổn định thị trường hàng hóa chiến lược mà còn mở ra cơ hội phục hồi niềm tin cho khu vực sản xuất toàn cầu, nhất là trong lĩnh vực chip và năng lượng sạch.

VIỆT ANH tổng hợp