Mỹ thông qua khung pháp lý AI thống nhất, hạn chế quyền ban hành luật của các tiểu bang

Khung cảnh ông Trump ký sắc lệnh “Ensuring a National Policy Framework for Artificial Intelligence” trong Phòng Bầu dục tại Nhà Trắng.

Tổng thống Mỹ Donald Trump mới đây đã ký sắc lệnh trí tuệ nhân tạo (AI) “Ensuring a National Policy Framework for Artificial Intelligence” (“Đảm bảo khung chính sách quốc gia về trí tuệ nhân tạo”) để thiết lập khuôn khổ quản lý chung trên toàn liên bang đối với lĩnh vực này.

Đáng chú ý, sắc lệnh này có những nội dung hạn chế đáng kể quyền tự ban hành quy định của các tiểu bang trong lĩnh vực AI.

“Để Mỹ giữ vững vị thế dẫn đầu, các công ty AI của Mỹ cần được tự do đổi mới mà không bị trói buộc bởi những thủ tục rườm rà. Việc các bang siết quản lý quá mức đã cản trở mục tiêu đó”, sắc lệnh nhấn mạnh.

Trước đó, đã có thông tin chính quyền ông Trump sẽ ban hành một bộ tiêu chuẩn AI áp dụng chung trên toàn quốc, trong đó mục tiêu nhằm hạn chế các bang lớn tự do xây dựng và áp đặt những quy định quá nghiêm ngặt lên thị trường AI.

Theo Wired, động thái mới của chính quyền ông Trump đã được các nhà đầu tư AI, các tổ chức chính sách bảo thủ và nhiều hiệp hội công nghệ ủng hộ mạnh mẽ.

Thực tế, từ lâu, đã có nhiều ý kiến cho rằng Mỹ nên ban hành luật cấp liên bang thay vì để mỗi bang tự thiết lập quy định riêng đối với AI, khiến ngành này có nguy cơ bị manh mún và khó cạnh tranh với các quốc gia khác.

“Sắc lệnh cung cấp những công cụ cần thiết để hạn chế các quy định nghiêm ngặt quá mức của tiểu bang. Tất nhiên, không phải quy định nào chúng ta cũng phản đối. Chẳng hạn, bảo vệ trẻ em vẫn là ưu tiên hàng đầu”, ông David Sacks, cố vấn AI và tiền điện tử của Nhà Trắng cho biết tại buổi ký sắc lệnh.

Thời gian vừa qua, khi Mỹ còn chưa có bộ quy định chung của liên bang, không ít các bang của nước này đã tự ban hành luật để quản lý AI. Tại California, Thống đốc Gavin Newsom hồi tháng 9 đã ký một đạo luật yêu cầu các tập đoàn công nghệ lớn phải công khai cách bảo đảm an toàn cho các mô hình AI.

Tại New York, cơ quan lập pháp bang cũng đã thông qua dự luật cho phép tổng chưởng lý phạt dân sự tới 30 triệu USD đối với các nhà phát triển AI không đáp ứng tiêu chuẩn an toàn. Dự luật hiện đang chờ Thống đốc Kathy Hochul ký, và theo một số nguồn tin, bà đang cân nhắc sẽ bỏ một số quy định để văn bản cuối cùng vừa khả thi hơn cho doanh nghiệp.

Thực tế, ngay trước khi sắc lệnh được ông Trump ký vào thứ năm, tổng chưởng lý của nhiều bang đã lên tiếng phản đối quy định hạn chế quyền tự ban hành luật AI của từng bang trong sắc lệnh.

“Bây giờ không phải lúc để buông lỏng kiểm soát với AI. Công nghệ này đang phát triển quá nhanh. Các cơ quan lập pháp bang và Quốc hội phải hợp tác, thay vì đối đầu, thì mới tạo ra được đạo luật liên bang quan trọng nhất của nước Mỹ”, Tổng chưởng lý New York Letitia James phát biểu trong cuộc họp báo cùng ngày ông Trump ký sắc lệnh.

Tuy nhiên, dù sắc lệnh tạo ra khung định hướng chung cho quản lý AI, song Tổng thống Mỹ không có quyền cấm các tiểu bang tiếp tục đưa ra luật của riêng họ.

Song đáng chú ý, sắc lệnh yêu cầu Bộ Tư pháp Hoa Kỳ thành lập một lực lượng đặc nhiệm chuyên trách về pháp lý trong lĩnh vực AI. Nhiệm vụ của lực lượng này là xem xét các luật AI do từng bang ban hành, và có thể khởi kiện để bác bỏ những quy định trái với khuôn khổ chung của liên bang.

Sắc lệnh đồng thời yêu cầu Bộ Thương mại có thể cắt hoặc hạn chế nguồn tài trợ xây dựng băng thông rộng đối với những bang có luật trái với tinh thần quy định của sắc lệnh.

Bạch Dương