Mỹ tham chiến cùng Israel: Bốn kịch bản tiềm tàng trong căng thẳng với Iran

Tổng thống Mỹ Donald Trump trở về Nhà Trắng từ Bedminster, NJ, ngày 21/6/2025. Ảnh: The New York Times

Theo tờ New York Times ngày 22/6, quyết định đưa Mỹ trực tiếp tham gia xung đột được đưa ra sau nhiều ngày cân nhắc từ phía Washington, trong bối cảnh căng thẳng gia tăng giữa Tehran và Tel Aviv kể từ khi Israel phát động chiến dịch quân sự quy mô lớn từ ngày 13/6. Giới phân tích phương Tây nhận định có bốn kịch bản có thể xảy ra sau bước ngoặt này.

Khả năng nối lại đàm phán hạt nhân

Trước khi Israel mở chiến dịch quân sự, Iran và Mỹ từng thảo luận về một thỏa thuận nhằm hạn chế chương trình hạt nhân của Tehran, đổi lại việc nới lỏng các lệnh trừng phạt kinh tế. Tuy nhiên, các diễn biến gần đây đã khiến tiến trình này bị gián đoạn.

Dù vậy, Iran vẫn để ngỏ khả năng đàm phán trở lại. Một số nguồn tin của New York Times cho biết ngay cả sau cuộc không kích nhằm vào Fordo, Tehran không loại trừ khả năng tiếp tục thương lượng. Tuy nhiên, tuyên bố cứng rắn từ Tổng thống Trump - kêu gọi Iran “đầu hàng vô điều kiện” - chưa cho thấy dấu hiệu về một giải pháp ngoại giao rõ ràng.

Iran có thể tăng tốc chương trình hạt nhân

Giới chuyên gia nhận định các đợt không kích từ Mỹ và Israel có thể không phá hủy hoàn toàn năng lực hạt nhân của Iran. Một số ý kiến cho rằng Tehran có thể sở hữu các cơ sở hạt nhân bí mật chưa được công bố và có thể tận dụng để đẩy nhanh chương trình phát triển vũ khí.

Tuy nhiên, với thiệt hại từ các đợt tấn công và việc mất đi một số nhân sự chủ chốt trong ngành hạt nhân, năng lực chế tạo bom hạt nhân của Iran có thể bị hạn chế trong ngắn hạn. Dù vậy, nguy cơ quốc gia này tiếp tục đẩy mạnh hoạt động hạt nhân vẫn được đặt ra.

Nguy cơ xung đột lan rộng trong khu vực

Cho đến nay, Iran chủ yếu đáp trả Israel bằng tên lửa và thiết bị bay không người lái, đồng thời tránh tấn công trực diện vào lực lượng Mỹ hay các quốc gia Arab thân Washington như Saudi Arabia hay UAE. Tuy nhiên, tình hình có thể thay đổi nếu căng thẳng tiếp tục leo thang.

Ngày 21/6, Ngoại trưởng Iran Abbas Araghchi tuyên bố rằng nếu Mỹ tấn công, Iran có quyền đáp trả theo luật pháp quốc tế. Ông nhấn mạnh: “Khi chiến tranh xảy ra, hai bên đều tấn công lẫn nhau. Quyền tự vệ là hợp pháp”.

Ngoài ra, các lực lượng đồng minh của Iran tại khu vực như Hezbollah (Liban), Houthi (Yemen) và một số nhóm vũ trang ở Iraq hiện vẫn chưa can dự, nhưng có thể thay đổi lập trường trong trường hợp xung đột mở rộng.

Biến động chính trị nội bộ tại Iran

Trong trường hợp lãnh đạo tối cao Iran gặp tổn thất, giới phân tích cho rằng hệ thống cầm quyền hiện tại - đặc biệt là Vệ binh Cách mạng Hồi giáo (IRGC) - vẫn đủ khả năng duy trì trật tự. Nếu chiến sự kéo dài, IRGC có thể đóng vai trò chủ đạo trong việc kiểm soát tình hình và tái cơ cấu chính quyền.

Tuy nhiên, trong trường hợp các phe phái không đạt được đồng thuận, Iran có thể đối mặt với bất ổn chính trị sâu rộng. Một chính quyền ôn hòa hơn được xem là ít có khả năng xuất hiện, trong khi nguy cơ xuất hiện một lãnh đạo có quan điểm cứng rắn hơn cũng được đặt ra. Một số chuyên gia thậm chí cảnh báo về nguy cơ xung đột nội bộ nếu không có lực lượng đủ mạnh để kiểm soát tình hình.

Tình hình Trung Đông tiếp tục diễn biến khó lường. Việc Mỹ chính thức tham chiến cùng Israel được đánh giá là bước ngoặt lớn trong cục diện khu vực, với những hệ lụy tiềm tàng đối với an ninh khu vực và quốc tế.

Hoàng Anh/Báo Tin tức và Dân tộc