Mỹ tăng cường hỗ trợ quốc phòng cho Philippines

Binh sĩ Mỹ tham gia cuộc tập trận chung Mỹ - Philippines tại Crow Valley, tỉnh Tarlac, Philippines. Ảnh tư liệu: AFP/TTXVN

Theo nội dung dự luật nằm trong Đạo luật Ủy quyền Quốc phòng Mỹ, Philippines sẽ được đề xuất một khoản vay 1 tỷ USD, thời hạn hoàn trả 17 năm, cùng với tối đa 2,5 tỷ USD viện trợ không hoàn lại. Phần viện trợ này sẽ được giải ngân trong vòng 5 năm, với mức 500 triệu USD mỗi năm, bắt đầu từ tháng 3/2026. Dự luật dự kiến sẽ được trình Tổng thống Mỹ Donald Trump ký ban hành.

Các quan chức quốc phòng Philippines đã hoan nghênh việc Hạ viện và Thượng viện Mỹ thông qua gói hỗ trợ, coi đây là bằng chứng cho thấy cam kết của Washington đối với liên minh song phương. Tuy nhiên, một số nhà phân tích cho rằng quy mô hỗ trợ theo dự luật hiện tại vẫn chưa đủ để giúp Manila xây dựng một năng lực răn đe đáng tin cậy trước Trung Quốc.

Ngoài Philippines, Washington cũng sẽ cung cấp hỗ trợ quốc phòng cho Nhật Bản, Australia và các đồng minh khác, tập trung vào tăng cường các cuộc tập trận song phương, tuần tra phối hợp, hợp tác an ninh đa phương, xây dựng năng lực và chia sẻ thông tin. Singapore và Thái Lan được đề cập trong dự luật, song không được phân bổ khoản vay hay viện trợ cụ thể nào.

Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa Roger Wicker, Chủ tịch Ủy ban Quân vụ Thượng viện Mỹ, cho biết hỗ trợ tài chính dành cho các đồng minh phản ánh mức độ nghiêm trọng của những mối đe dọa trong khu vực.

Về phía Philippines, Bộ Quốc phòng nước này khẳng định gói hỗ trợ của Quốc hội Mỹ sẽ góp phần củng cố liên minh Manila - Washington. Người phát ngôn Arsenio Andolong cho biết nguồn tài chính có thể được sử dụng cho các lĩnh vực như hợp tác công nghiệp quốc phòng về hệ thống không người lái, linh kiện đạn dược, tinh luyện khoáng sản quan trọng, hỗ trợ hậu cần, bảo dưỡng và sửa chữa tàu chiến, máy bay, cũng như sản xuất linh kiện và phụ tùng thay thế.

Ông Andolong nhấn mạnh rằng, dù có sự hỗ trợ từ Mỹ, Philippines vẫn đang tìm kiếm thêm các nguồn lực khác để tài trợ cho mục tiêu xây dựng năng lực răn đe đáng tin cậy, trong bối cảnh ngân sách quốc phòng còn nhiều hạn chế.

Theo ông Victor Manhit, nhà khoa học chính trị và là người sáng lập kiêm giám đốc điều hành Stratbase Group, gói hỗ trợ của Mỹ sẽ tạo cú hích đáng kể cho tiến trình hiện đại hóa quân đội Philippines và mở rộng hợp tác quốc phòng song phương. Ông cho rằng Manila đang nỗ lực thiết lập một thế trận răn đe đáng tin cậy hơn trước các hành động gây sức ép ngày càng thường xuyên và đa dạng, bao gồm trên biển, trên không và không gian mạng. Ông Manhit nhận định quân đội Philippines đang phải chạy đua bù đắp sau nhiều năm thiếu đầu tư, khiến nguồn hỗ trợ từ Mỹ trở nên đặc biệt quan trọng trong giai đoạn hiện nay.

Tuy vậy, một số chuyên gia quốc phòng vẫn đặt câu hỏi về mức độ cam kết của Washington đối với Philippines, bất chấp vị trí chiến lược của nước này tại Biển Đông. Nhà báo Manuel Mogato cho rằng quy mô tài trợ hiện tại chưa đủ để thể hiện một cam kết an ninh vững chắc. Ông lưu ý rằng Israel và Ai Cập đều nhận được ít nhất 1 tỷ USD viện trợ hàng năm, trong khi Philippines chỉ được cấp một khoản vay trị giá tương đương.

Theo ông Mogato, chính quyền Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Jr từng kỳ vọng các gói nâng cấp quốc phòng trị giá khoảng 2.000 tỷ peso, tương đương khoảng 34 tỷ USD, nhằm xây dựng năng lực phòng thủ tối thiểu. Dù vậy, ông cho rằng gói hỗ trợ mới của Washington vẫn sẽ giúp Manila tăng cường khả năng răn đe trong ngắn hạn.

Ông Chester Cabalza, Chủ tịch Viện nghiên cứu Hợp tác Phát triển và An ninh Quốc tế, đánh giá gói hỗ trợ sẽ giúp Philippines theo đuổi các hệ thống quốc phòng hiện đại và có chi phí cao. Tuy nhiên, ông lưu ý nguồn vốn này nhiều khả năng chỉ được sử dụng cho các trang bị quân sự do Mỹ sản xuất.

Theo ông Cabalza, khoản vay sẽ giúp Philippines tài trợ cho đội máy bay F-16 và các hệ thống quốc phòng khác, trong khi thời gian hoàn trả dài sẽ giảm áp lực tài chính cho Manila. Ngân sách quốc gia Philippines cho năm 2026 hiện vẫn chưa được Quốc hội thông qua, trong đó quân đội được phân bổ 65 tỷ peso ngân sách bảo đảm và 25 tỷ peso ngân sách chưa lập trình, phụ thuộc vào việc tìm kiếm các nguồn tài trợ mới.

Hải Trần/Báo Tin tức và Dân tộc