Mỹ - EU đạt thỏa thuận thương mại: Ngành công nghiệp ô tô tạm thời hạ nhiệt

Tổng thống Donald Trump bắt tay Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen. Ảnh: Reuters.

Thỏa thuận đặt mức thuế 15% đối với hầu hết hàng hóa châu Âu nhập khẩu vào Mỹ, cao hơn mức thuế 10% mà ông Trump áp dụng vào ngày 2 tháng 4 và cao hơn đáng kể so với mức trung bình khoảng 1,2% trước khi ông Trump nhậm chức Tổng thống. Tuy nhiên, con số này thấp hơn đáng kể so với những con số khổng lồ mà Tổng thống Mỹ đã đe dọa nếu không đạt được thỏa thuận.

Một thỏa thuận với Mỹ dường như là điều bất khả thi vào cuối tháng 5. Thất vọng vì các cuộc đàm phán với Liên minh châu Âu gồm 27 thành viên không đạt được tiến triển, vào ngày 24 tháng 5, ông Trump đã tuyên bố với thế giới rằng ông đã ngừng đàm phán với một số đồng minh mạnh nhất của Mỹ.

Tuy nhiên, ông Trump đã bị thuyết phục sau khi Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen có cuộc điện đàm với ông và nói rằng EU sẽ cam kết hành động "nhanh chóng và dứt khoát". Sau đó ông Trump nhanh chóng rút lại lời đe dọa và cho biết các cuộc đàm phán sẽ tiếp tục.

Nhưng một thỏa thuận giữa Mỹ và Liên minh Châu Âu, một trong những đối tác thương mại hàng đầu của Mỹ, vẫn bỏ ngỏ trong nhiều tháng. Hai bên đã tranh cãi về việc Mỹ kiên quyết áp dụng mức thuế cao đối với thép và nhôm, mức thuế sắp áp dụng đối với dược phẩm và mức thuế sàn đối với hầu hết tất cả các mặt hàng mà chính quyền Tổng thống Trump dường như sẽ tăng lên 15%.

Với thỏa thuận được ký kết, hai trong số những nền kinh tế lớn nhất thế giới đã tránh được một cuộc chiến thương mại tiềm tàng gây thiệt hại kinh tế nghiêm trọng. Mỹ đã áp đặt mức thuế quan 50% lên hàng hóa châu Âu, và châu Âu đã đe dọa áp đặt mức thuế trả đũa chiến lược lên hàng hóa Mỹ, đe dọa gây thiệt hại cho các ngành công nghiệp chủ chốt của Mỹ.

Cả hai bên dường như đều chấp nhận thực tế là một thỏa thuận đã được ký kết hơn là ăn mừng.

Một số nước xuất khẩu ở châu Á, bao gồm Indonesia, Philippines và Nhật Bản, đã đàm phán mức thuế suất tương hỗ từ 15% đến 20%, và EU cũng coi thỏa thuận 15% của Nhật Bản đối với ô tô là một bước đột phá đáng theo đuổi. Các cuộc đàm phán của Washington cũng đang tiếp tục với Thụy Sĩ, Hàn Quốc và Đài Loan.

Theo Eurostat, năm 2023, ngành công nghiệp ô tô của EU đã tạo ra 91,6 tỷ euro giá trị gia tăng nội địa từ người tiêu dùng ngoài EU, đánh dấu mức tăng danh nghĩa 74% so với năm 2010 (52,7 tỷ euro) và tăng 7% so với năm 2022 (85,4 tỷ euro).

Trong đó, Mỹ là nước tiêu thụ lớn nhất các sản phẩm ô tô của EU, chiếm 20% tổng giá trị gia tăng nội địa. Trung Quốc, vốn đã trở thành thị trường quan trọng của ngành ô tô châu Âu, đã chứng kiến thị phần tăng từ 9% năm 2010 lên 20% vào năm 2021, nhưng đã trở lại mức 16% vào năm 2023, trở thành nước tiêu thụ lớn thứ hai. Vương quốc Anh là thị trường lớn thứ ba, đóng góp 15% vào giá trị gia tăng nội địa của EU.

Trước đó, các nhà đàm phán EU đã đề xuất phương án khối này sẽ giảm thuế 10% đối với ô tô xuất khẩu của Mỹ nếu chính quyền Tổng thống Trump giảm thuế đối với ngành này xuống dưới 20%.

Các nhà sản xuất ô tô Đức — BMW, Mercedes-Benz và Volkswagen — cũng như tập đoàn Volvo Cars của Thụy Điển cũng đã phải thúc đẩy một cơ chế cho phép họ nhập khẩu xe vào Mỹ miễn thuế cho mỗi chiếc xe họ xuất khẩu ra khỏi Mỹ.

Nhưng ý tưởng đó hiện đã được thay thế bằng đề xuất cung cấp một khoản tín dụng dựa trên hàm lượng nội địa Mỹ của hàng xuất khẩu của một công ty từ Mỹ, sau đó có thể được áp dụng cho nội địa mà công ty đó đang nhập khẩu.

Ngay cả khi thuế quan được hạ xuống dưới 20%, Håkan Samuelsson, giám đốc điều hành của nhà sản xuất ô tô Thụy Điển Volvo Cars, cho biết công ty sẽ không thể hoạt động nếu không có tín dụng xuất khẩu.

“Chính Đức và Thụy Điển là những nước xuất khẩu ô tô lớn sang Mỹ”, Samuelsson nói trong một cuộc phỏng vấn. “Không có quốc gia nào khác ở châu Âu làm điều này nên chúng tôi hơi đơn độc ở EU”.

Giám đốc điều hành BMW, Oliver Zipse, nói thêm: "Trong các cuộc thảo luận của chúng tôi, tôi nghĩ chúng tôi đã đi một chặng đường dài để làm rõ: nếu bạn gây nguy hiểm cho mô hình xuất khẩu đó, thì Mỹ sẽ thua thiệt”.

Hiện ngành công nghiệp ô tô châu Âu mới chỉ giải quyết được bài toán với Mỹ và vẫn đang tiếp tục gặp phải những rào cản, trước sự cạnh tranh ngày càng tăng từ các đối thủ Trung Quốc, những sản phẩm thường rẻ hơn và cung cấp nhiều tính năng toàn diện hơn. Họ cũng được trợ cấp. Điều này đã dẫn đến việc khối này áp dụng mức thuế quan tăng đối với các nhà sản xuất xe điện (EV) của Trung Quốc nhập khẩu xe của họ vào EU.

Nam Nguyễn