Mỹ đối diện bẫy lạm phát, suy thoái 2026

Sau giai đoạn phục hồi mạnh mẽ hậu đại dịch, kinh tế Mỹ đang đứng trước một bối cảnh mới với nhiều tín hiệu bất ổn. Trong báo cáo gửi khách hàng, các chuyên gia của Ngân hàng Hoàng gia Canada (RBC) nhận định nền kinh tế lớn nhất thế giới đang đi vào quỹ đạo “stagflation-lite” - trạng thái tăng trưởng yếu nhưng lạm phát cao dai dẳng.

Dự báo này làm gia tăng lo ngại trong bối cảnh Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) vẫn cố gắng đưa lạm phát về mức 2%.

Theo RBC, “bước vào năm 2026, kinh tế Mỹ ngày càng tiến gần tới một kịch bản lạm phát kèm suy thoái kéo dài”, với lạm phát lõi duy trì “trên 3% trong phần lớn thời gian”. Đây là tình huống khó xử lý đối với Fed, bởi lạm phát cao sẽ hạn chế khả năng nới lỏng tiền tệ dù tăng trưởng có dấu hiệu chậm lại.

Yếu tố chi phi nhà ở và tiền lương

Chi phí nhà ở tiếp tục là nhân tố then chốt đẩy lạm phát dịch vụ lõi lên mức khoảng 3,5% mỗi năm. RBC lưu ý rằng dù giá nhà đã tăng chậm lại so với giai đoạn 2019-2023, mặt bằng giá hiện vẫn rất cao. Chỉ số S&P CoreLogic Case-Shiller, chuẩn đo giá nhà ở uy tín nhất tại Mỹ, tháng 9 ghi nhận mức tăng 1,3% so với cùng kỳ, cho thấy xu hướng tăng giá chưa dừng lại.

Chỉ số tiền thuê tương đương (OER), đại diện cho giá thuê ước tính của chủ sở hữu nhà, cũng tăng 3,7% trong tháng 9.

“Chúng tôi không kỳ vọng OER sẽ hỗ trợ đưa lạm phát trở lại mục tiêu 2% của Fed trong năm 2026”, báo cáo của RBC nhấn mạnh. Với tỷ trọng lớn trong rổ CPI, OER sẽ tiếp tục duy trì áp lực lên lạm phát lõi trong năm tới.

Các chỉ số về giá nhà ở tại Mỹ tăng tiếp tục là yếu tố then chốt khiến nền kinh tế Mỹ đối diện nguy cơ khủng hoảng. Ảnh: Reuters.

Bên cạnh nhà ở, tiền lương cũng là yếu tố khiến lạm phát khó giảm. Thu nhập bình quân giờ của khối tư nhân tăng 3,8% so với cùng kỳ, theo số liệu của Cục Thống kê Lao động Mỹ. RBC cho rằng lạm phát dịch vụ lõi (không tính nhà ở) “không giảm âm trong suốt 40 năm qua”, và phần lớn do chi phí lao động không ngừng tăng.

Theo nhóm phân tích, “chúng tôi không thấy lực giảm phát nào từ lĩnh vực dịch vụ, và quan trọng hơn, mức giảm lạm phát dự kiến là rất hạn chế”. Điều này đồng nghĩa Fed có thể phải chấp nhận một mức lạm phát cao hơn trong một thời gian dài nếu không muốn đẩy nền kinh tế vào suy thoái sâu.

Fed ở thế khó khi kinh tế Mỹ có dấu hiệu rơi vào tình trạng lạm phát kèm suy thoái kéo dài. Ảnh: Reuters.

Ngoài ra, giá hàng hóa, vốn từng giảm mạnh trong năm 2023, đang quay trở lại xu hướng tăng. Lạm phát hàng hóa tháng 9 đạt 1,8%, phản ánh nhu cầu ổn định và chi phí sản xuất cao hơn.

Khía cạnh đáng chú ý hơn đến từ chính sách thương mại. Sau khi Tổng thống Donald Trump tái áp đặt loạt thuế quan đối ứng, RBC cảnh báo tác động lạm phát của chính sách này chưa được phản ánh đầy đủ.

Theo báo cáo, RBC "lo ngại việc truyền dẫn thuế quan sang giá hàng tiêu dùng vẫn chưa hoàn tất, và sẽ đạt đỉnh vào quý II/2026".

Vấn đề chi tiêu công

RBC cho rằng chi tiêu chính phủ quy mô lớn, thường được coi là động lực thúc đẩy tăng trưởng trong ngắn hạn, có thể trở thành lực cản trong trung hạn. Bởi lẽ, khu vực công mở rộng thường đi kèm năng suất thấp hơn khu vực tư nhân, khiến tốc độ tăng trưởng tiềm năng suy giảm, Business Insider nhận định.

Mặc dù GDP quý III/2025 dự kiến tăng 3,9% so với cùng kỳ (theo ước tính của Fed Atlanta) RBC nhận định hiệu ứng tích cực này không mang tính bền vững. Khi chi tiêu công tiếp tục mở rộng, sự sụt giảm năng suất có thể kéo tốc độ tăng trưởng về dưới xu hướng từ năm 2026.

Điều này diễn ra trong bối cảnh nợ công Mỹ tiếp tục leo thang. Văn phòng Ngân sách Quốc hội (CBO) dự báo Mỹ sẽ thâm hụt 21,1 nghìn tỷ USD trong thập kỷ tới. Đây được xem là mức chi tiêu có tác dụng “tự thân gây lạm phát” theo phân tích của RBC. Tình trạng này càng củng cố nguy cơ lạm phát kèm suy thoái kéo dài khi thị trường tài chính đòi hỏi lợi suất cao hơn để bù rủi ro.

Nợ công của Mỹ khiến tình trạng nền kinh tế nước này đứng trước bờ vực khủng hoảng. Ảnh: Reuters.

Thuế quan, chi tiêu công và lạm phát tiền lương tạo thành vòng xoáy khiến Fed gặp khó trong điều hành. Việc hạ lãi suất để kích thích tăng trưởng có thể đẩy lạm phát lên cao hơn, trong khi duy trì lãi suất cao kéo dài sẽ làm suy yếu thị trường lao động và tiêu dùng.

Trong bối cảnh đó, RBC cho rằng nền kinh tế Mỹ đang tiến gần tới một giai đoạn “không thoải mái”: tăng trưởng yếu, lạm phát cao và chính sách tiền tệ bị hạn chế. “Đây là tổ hợp yếu tố khiến năm 2026 có thể trở thành thời điểm đầy thách thức”, báo cáo kết luận.

Đại Hoàng