Mỹ chấp thuận vaccine phòng ngừa HIV 'đột phá'

Thuốc lenacapavir do Gilead Sciences phát triển mang đến một lựa chọn mới mạnh mẽ trong cuộc chiến chống lại virus, mặc dù vẫn còn nhiều câu hỏi về khả năng tiếp cận của nó ở cả Hoa Kỳ và quốc tế.

Mặc dù mục tiêu cuối cùng của vaccine HIV vẫn còn khó nắm bắt, các chuyên gia đang ca ngợi lenacapavir là một giải pháp thay thế mang tính đột phá.

Các nghiên cứu lâm sàng đã chứng minh hiệu quả đáng chú ý của nó, gần như loại bỏ các ca nhiễm mới ở những người có nguy cơ cao, vượt trội hơn thuốc viên phòng ngừa hàng ngày vốn dễ bị quên.

"Thuốc này thực sự có khả năng chấm dứt lây truyền HIV", Greg Millett, Giám đốc chính sách công tại amfAR, Quỹ nghiên cứu AIDS, tuyên bố.

Bao cao su giúp bảo vệ chống lại nhiễm HIV nếu sử dụng đúng cách, nhưng cái gọi là PrEP - thường xuyên sử dụng thuốc phòng ngừa như thuốc viên hàng ngày hoặc tiêm một mũi khác nhau sau mỗi hai tháng - ngày càng trở nên quan trọng.

Thời gian bảo vệ 6 tháng của lenacapavir khiến nó trở thành lựa chọn phòng ngừa lâu dài nhất hiện có. Thời gian kéo dài này có thể đặc biệt hấp dẫn đối với những người cảnh giác với việc đi khám bác sĩ thường xuyên hoặc phải đối mặt với sự kỳ thị liên quan đến việc dùng thuốc hàng ngày.

Tuy nhiên, triển vọng đầy hứa hẹn cho phương pháp điều trị tiên tiến này đang bị che mờ bởi những thách thức đáng kể.

Sự xáo trộn trong hệ thống chăm sóc sức khỏe của Hoa Kỳ, bao gồm việc cắt giảm các cơ quan y tế công cộng và Medicaid, cùng với việc cắt giảm viện trợ nước ngoài của Hoa Kỳ dành cho cuộc chiến chống HIV, đe dọa cản trở việc tiếp cận rộng rãi loại thuốc có khả năng thay đổi cuộc sống này.

Millett cho biết "những lỗ hổng lớn trong hệ thống" ở Hoa Kỳ và trên toàn cầu "sẽ khiến chúng tôi khó đảm bảo không chỉ đưa lenacapavir vào cơ thể mọi người mà còn đảm bảo họ quay trở lại" hai lần một năm để duy trì khả năng bảo vệ của họ.

Loại thuốc của Gilead hiện đã được bán để điều trị HIV dưới tên thương hiệu Sunlenca. Liều phòng ngừa sẽ được bán dưới một tên khác, Yeztugo. Thuốc được tiêm dưới da bụng hai lần, để lại một "kho" thuốc nhỏ để cơ thể hấp thụ từ từ.

Gilead cảnh báo mọi người phải xét nghiệm HIV âm tính trước khi tiêm liều hai lần một năm. Thuốc chỉ ngăn ngừa lây truyền HIV - không ngăn ngừa các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác.

Một số nhà nghiên cứu đã giúp thử nghiệm thuốc tiêm khuyên nên chườm lạnh để chống lại cơn đau tại vị trí tiêm. Những nỗ lực toàn cầu nhằm chấm dứt đại dịch HIV vào năm 2030 đã bị đình trệ. Vẫn có hơn 30.000 ca nhiễm mới ở Hoa Kỳ mỗi năm và khoảng 1,3 triệu ca trên toàn thế giới.

Chỉ có khoảng 400.000 người Mỹ đã sử dụng một số hình thức PrEP, một phần nhỏ trong số những người được ước tính sẽ được hưởng lợi. Một nghiên cứu gần đây phát hiện ra rằng các tiểu bang sử dụng PrEP nhiều đã chứng kiến sự sụt giảm các ca nhiễm HIV, trong khi tỷ lệ vẫn tiếp tục tăng ở những nơi khác.

Khoảng một nửa số ca nhiễm mới là ở phụ nữ, những người thường cần biện pháp bảo vệ mà họ có thể sử dụng mà không cần bạn tình biết hoặc đồng ý.

Một nghiên cứu nghiêm ngặt ở Nam Phi và Uganda đã so sánh hơn 5.300 phụ nữ trẻ và thiếu nữ đang hoạt động tình dục được tiêm lenacapavir 2 lần một năm hoặc thuốc viên hàng ngày.

Một nghiên cứu thứ 2 phát hiện ra rằng mũi tiêm 2 lần/năm có hiệu quả gần như tương đương ở những người đàn ông đồng tính và những người không tuân theo chuẩn giới tính ở Hoa Kỳ và một số quốc gia khác bị ảnh hưởng nặng nề bởi HIV.

Ian Haddock ở Houston đã thử PrEP không liên tục từ năm 2015 nhưng anh ấy đã nắm bắt cơ hội để tham gia vào nghiên cứu lenacapavir và tiếp tục tiêm hai lần một năm như một phần của quá trình theo dõi nghiên cứu.

Vinh Trang - independent