Mưa ngập bất thường và góc nhìn lý trí, khách quan

Cảnh sát trật tự phường Ba Đình phân luồng giao thông tại khu vực đường Quán Thánh. Ảnh: MH

Ngày 30-9, Hà Nội bất ngờ đối mặt với một trong những trận mưa lớn nhất trong thập kỷ. Những hình ảnh dòng nước mênh mông, cùng sự vất vả của người dân đã lan nhanh trên mạng xã hội, kéo theo nhiều luồng ý kiến nhằm vào cơ quan quản lý thành phố.

Bên cạnh những hình ảnh cập nhật tình hình, cũng có những phát ngôn vội vàng phủ nhận nỗ lực phòng, chống thiên tai, công sức của hàng nghìn cán bộ, chiến sĩ, công nhân không quản hiểm nguy, mưa gió để thực hiện nhiệm vụ.

Làm hết sức để bảo vệ an toàn và phục vụ nhân dân

Biến đổi khí hậu đang khiến thời tiết trở nên thất thường, khắc nghiệt hơn bao giờ hết. Trận mưa ngày 30-9 tại Hà Nội là trận mưa cực đoan, hình thành dưới sự tác động đan xen hiếm thấy của nhiều yếu tố, như các chuyên gia phân tích gồm: Hoàn lưu bão Ragasa (bão số 9), bão Bualoi (bão số 10), áp cao cận nhiệt đới và sự hội tụ mạnh của đới gió Tây Nam và gió Đông.

Lượng mưa đo được ở nhiều khu vực tại Hà Nội đã vượt quá năng lực của hệ thống thoát nước, như tại phường Ô Chợ Dừa, lượng mưa trong khoảng từ 7h-13h ngày 30-9 đã lên tới 310mm; trong khi năng lực của hệ thống tiêu thoát nước của Hà Nội chỉ đáp ứng được lượng mưa cũng là con số 310mm nhưng trong 2 ngày. Đó là thực tế khách quan khiến Hà Nội không tránh được ngập lụt.

Đối với Hà Nội, trước tác động dồn dập của các cơn bão Ragasa, Bualoi, thành phố đã chủ động, quyết liệt chỉ đạo từ sớm, từ xa với hàng loạt công điện khẩn từ ngày 23-9, ngay khi dự báo khí tượng cho thấy diễn biến thời tiết phức tạp. UBND thành phố đã chỉ đạo ngành chức năng chuẩn bị phương án chống ngập, huy động lực lượng công an, quân đội, công ty thoát nước, y tế... ứng trực 24/24 giờ kịp thời xử lý tình huống phát sinh, bảo vệ, hỗ trợ người dân.

Công văn số 1813-CV/TU ngày 28-9-2025 của Thường trực Thành ủy do Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Hà Nội Nguyễn Văn Phong ký ban hành nêu rõ: “Tập trung các giải pháp ứng phó, khắc phục hậu quả bão số 10 và mưa lũ sau bão theo tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Công điện số 175/CĐ-TTg ngày 28-9-2025”.

Công an thành phố Hà Nội giúp đỡ người dân đẩy xe ra khỏi khu vực ngập sâu. Ảnh: NS

Ngày 30-9, cơn mưa trút xuống đúng giờ cao điểm (khoảng 8h) đã khiến hệ thống giao thông bị rối loạn. Ngay trong cơn mưa, hàng trăm cán bộ, chiến sĩ Bộ Tư lệnh Thủ đô, Công an thành phố đã xuống đường vừa điều tiết, hướng dẫn phân luồng giao thông, vừa hỗ trợ người dân đi qua khu vực ngập nặng. Lãnh đạo UBND thành phố, các sở, ngành cùng các phường, xã đã có mặt ngay ở địa bàn để kiểm tra, chỉ đạo xử lý tiêu thoát nước và hỗ trợ người dân.

Công ty Thoát nước Hà Nội huy động 100% quân số trực, hàng trăm cán bộ, công nhân viên có mặt tại các điểm úng ngập để tiêu thoát nước; hầu hết còn làm xuyên đêm để khắc phục gần 100 điểm úng ngập trên toàn thành phố. Đến sáng 1-10, toàn thành phố chỉ còn khoảng 20 điểm úng ngập. Ở các phường, xã, cấp ủy, chính quyền vẫn tiếp tục bám sát địa bàn, chỉ đạo khắc phục úng ngập và hỗ trợ người dân.

Đoàn viên, thanh niên hỗ trợ khắc phục bão số 10. Ảnh: PV

Tại các trường học, giáo viên, nhân viên được huy động tối đa để giúp đỡ, hỗ trợ phụ huynh đón, đưa học sinh về nhà. Những học sinh không được đón kịp giờ được các trường bố trí nơi nghỉ ngơi, cung cấp đồ ăn nhẹ và chuẩn bị sẵn sàng hỗ trợ bữa ăn tốt miễn phí và chỗ ngủ qua đêm khi cần thiết. Người dân trên các tuyến đường bị ngập lụt cũng tích cực giúp đỡ lẫn nhau để lại những hình ảnh đẹp về sự sẻ chia, của tình người.

Có thể nói, đằng sau những hình ảnh đường ngập nước, giao thông ùn tắc do thiên tai bất ngờ là cả một hệ thống chính trị vào cuộc trách nhiệm với đội ngũ cán bộ, chiến sĩ không ngại khó, ngại khổ để phục vụ dân. Đó còn là hình ảnh của một cộng đồng đoàn kết, nhân văn, luôn biết chung sức, đồng lòng, chia sẻ, đùm bọc lẫn nhau trong lúc khó khăn.

Học sinh Trường Tiểu học Nguyễn Bỉnh Khiêm được chăm sóc chu đáo. Ảnh: SHN

Nhờ sự vào cuộc chủ động, tích cực và phản ứng nhanh chóng, hiệu quả đó, đến chiều 1-10, tình hình ngập lụt trên địa bàn thành phố cơ bản được giải quyết. Tình hình giao thông, đời sống người dân đã ổn định.

Luôn luôn cầu thị và trân trọng những tiếng nói xây dựng

Khó khăn do những trận mưa lớn bất thường gây ra như ngày 30-9 không phải là vấn đề riêng của Hà Nội. Ngay cả nhiều thành phố lớn, phát triển trên thế giới - nơi mà hệ thống hạ tầng được đánh giá hiện đại bậc nhất như: New York (Hoa Kỳ), London (Anh), Tokyo (Nhật Bản), Thượng Hải (Trung Quốc) cũng không tránh khỏi ngập lụt.

Khu vực Liễu Giai - Đào Tấn, điểm ngập sâu tối qua, nước đã khô ráo, giao thông thuận tiện. Ảnh: MH

Thủ đô Tokyo (Nhật Bản) nổi tiếng có hệ thống siêu hầm ngầm chống lụt, nhưng mới đây nhất, ngày 11-9 vừa qua, cơn mưa bất thường với lượng mưa 100-120mm/1 giờ đã gây ngập lụt nghiêm trọng ở nội đô, khiến 2 quận phải ban bố cảnh báo nguy hiểm cấp cao nhất.

Trước đó, ngày 14-7, thành phố New York (Hoa Kỳ) cũng hứng chịu trận mưa lớn bất thường. Lượng mưa đo được ở Khu vực Công viên Trung tâm thành phố là 52mm/1 giờ. Cơn mưa chỉ bằng khoảng một nửa ở Tokyo nhưng đã khiến nhiều khu vực thành phố này ngập lụt nghiêm trọng, có nơi nước tràn cả vào tàu điện ngầm.

Nói như vậy để thấy rằng, trước tác động của biến đổi khí hậu, không có thành phố hay địa phương nào, một hệ thống ứng phó nào dù hiện đại đến đâu có thể chắc chắn kiểm soát được 100% tình hình.

Khu vực Ngã Tư Sở giao thông thông thoáng chiều 1-10. Ảnh: MH

Điều đó khẳng định, những tiếng nói chỉ trích vội vàng đối với các cơ quan chức năng thành phố Hà Nội khi xảy ra mưa ngập ngày 30-9 là chưa thỏa đáng. Đánh giá một vấn đề, để bảo đảm chính xác, công bằng cần phải dựa trên lý trí, thay vì những cảm xúc nhất thời. Bởi lý trí là khả năng của con người trong việc hiểu sự việc, sử dụng tư duy logic để phân tích, đánh giá, kiểm chứng và đưa ra nhận định dựa trên thông tin, kiến thức thực tế thay vì tình cảm hay cảm xúc cá nhân. Lý trí giúp con người phát ngôn, hành động một cách khách quan, chín chắn và có trách nhiệm.

Quan điểm chung của cấp ủy, chính quyền thành phố Hà Nội là luôn luôn cầu thị, lắng nghe, nhất là những ý kiến đóng góp xây dựng. Thành phố cũng xác định, để ứng phó hiệu quả với những việc mới, việc khó, nhất là thiên tai, dịch bệnh, bài học kinh nghiệm sâu sắc hàng đầu là phải huy động sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và nhân dân. Đó cũng là bí quyết giúp cho Hà Nội luôn là một trong những địa phương gương mẫu, đi đầu trong phòng, chống thiên tai, dịch bệnh.

Trong cơn bão Yagi (cơn bão số 3) năm 2024, thành phố đã thực hiện chiến dịch “thần tốc” di dời 25.000 lượt người dân đến nơi tránh trú an toàn, nhờ đó hạn chế tối đa thiệt hại về người. Không chỉ chăm lo trước mắt, HĐND thành phố còn ban hành Nghị quyết hỗ trợ hàng trăm tỷ đồng cho người dân bị thiệt hại.

Chủ động giải quyết khó khăn của mình, Hà Nội đồng thời còn thể hiện tinh thần trách nhiệm của Thủ đô, kịp thời hỗ trợ các tỉnh, thành phố khác. Trong cơn bão Yagi năm 2024, thành phố đã hỗ trợ các tỉnh, thành phố bị thiệt hại hơn 85 tỷ đồng. Ngay sau khi cơn bão Bualoi gây thiệt hại cho các tỉnh, Hà Nội đã gửi thư thăm hỏi và hỗ trợ 5 tỉnh với tổng số tiền 55 tỷ đồng.

Hà Nội là đô thị lớn với dân số thường trú hơn 8,5 triệu người, cùng hàng triệu người tạm trú, đến làm việc hằng ngày. Quy mô dân số đông, trong khi hệ thống hạ tầng không theo kịp tốc độ phát triển chung. Giao thông, cấp nước, thoát nước, phòng cháy, chữa cháy... đều có bất cập, đang từng bước được khắc phục. Điều quan trọng là trong lúc khó khăn, chúng ta cần đoàn kết, cần những cái nhìn khách quan, thấu đáo, những lời đóng góp xây dựng, những chia sẻ, động viên để cùng nhau chung tay vượt qua những lúc khó khăn, cùng nhau xây dựng một Thủ đô ngày càng văn minh, hiện đại, hạnh phúc.

Minh Nguyệt