Mưa lũ cực đoan, quy trình xả lũ lưu vực Vu Gia – Thu Bồn lộ nhiều bất cập

Như Báo Người Lao Động đã thông tin, vừa qua, Thường trực Ban Bí thư Trần Cẩm Tú đã ký ban hành Kết luận số 213 về tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 42-CT/TW, ngày 24-3-2020 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phòng ngừa, ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai (Kết luận 213).

Đập thủy điện Đăk Mi 4 ở TP Đà Nẵng

Trong đó, Ban Bí thư yêu cầu xem xét điều chỉnh các quy trình vận hành liên hồ, đơn hồ chứa thủy điện, thủy lợi, trong đó phải ưu tiên dành dung tích hữu ích của hồ để cắt lũ cho hạ du…

Liên quan đến nội dung này, mới đây, trong văn bản báo cáo Thủ tướng Chính phủ, UBND TP Đà Nẵng cũng kiến nghị điều chỉnh quy trình vận hành liên hồ chứa trên lưu vực sông Vu Gia – Thu Bồn (quy trình 1865) cho phù hợp với Luật Phòng thủ dân sự số 18/2023/QH15 và thực tế.

Cụ thể, UBND TP Đà Nẵng đề nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường xem xét, báo cáo Thủ tướng Chính phủ điều chỉnh thời gian mùa lũ "từ ngày 1-9 đến ngày 15-12" thành "từ ngày 1-9 đến ngày 31-12".

Bên cạnh đó, nghiên cứu, bổ sung kịch bản vận hành khi lưu lượng về các hồ đạt/vượt ngưỡng mà mực nước hạ du còn thấp thì xem xét vận hành hạ mực nước hồ hoặc vận hành duy trì mực nước hồ. Ngoài ra, xem xét quy định tăng dung tích phòng lũ các hồ chứa thủy điện lớn nhất có thể vào đầu mùa lũ để tăng năng lực giảm lũ cho hạ du.

Ông Nguyễn Thanh Bình, Phó Tổng giám đốc Công ty CP thủy điện Đăk Mi (bên phải)

Theo ông Nguyễn Thanh Bình, Phó Tổng giám đốc Công ty CP thủy điện Đăk Mi, quy trình 1865 được Thủ tướng ban hành năm 2019. Trải qua hơn 6 năm, trong điều kiện biến đổi khí hậu diễn ra nhanh và ngày càng phức tạp, đến nay bộc lộ một số bất cập cần sửa đổi để phù hợp với thực tế.

Ông cho rằng hiện nay, địa phương chưa được giao quyền mạnh trong việc tính toán hạ thấp thêm mực nước để cắt lũ. Điều này vô hình "trói" cả chủ hồ lẫn cơ quan quản lý.

Ông Ngô Xuân Thế, Phó Tổng giám đốc Công ty CP Thủy điện A Vương, cho rằng trong bối cảnh bình thường, quy trình liên hồ chứa 1865 đang phát huy khả năng và làm tốt nhiệm vụ điều tiết lũ, cũng như cấp nước hạ du vào mùa kiệt.

Ông Ngô Xuân Thế, Phó Tổng giám đốc Công ty CP Thủy điện A Vương (Ảnh: Mai Chi)

Tuy nhiên, quy trình này chưa tính đến những trường hợp cực đoan hoặc các trận lũ vượt quá khả năng tính toán. Nếu thiết kế bao trọn các trường hợp cực đoan, chi phí xây dựng thủy điện nói riêng và chi phí xã hội nói chung sẽ đội lên rất nhiều. Trong điều kiện thời tiết cực đoan (như năm 2020 và năm 2025), quy trình vẫn còn có những quy định có thể điều chỉnh để làm tốt hơn nữa.

Ông Thế cho rằng việc điều chỉnh quy trình liên hồ chứa cần có tính toán thuyết minh và luận cứ kỹ thuật chặt chẽ. Điều quan trọng, theo ông để đạt hiệu quả điều tiết cao nhất là dự báo càng chính xác thì vận hành càng chính xác. Dự báo không chính xác sẽ gây thiệt hại rất lớn.

Lãnh đạo một thủy điện ở TP Đà Nẵng cũng nêu rằng quy trình 1865 ra đời đã lâu, những thông tin, thông số kỹ thuật đã lỗi thời so với tốc độ biến đổi khí hậu.

Vì vậy, ông cho rằng UBND TP Đà Nẵng cần có cuộc làm việc với các đơn vị có nhà máy thủy điện trên địa bàn cũng như các chuyên gia để lắng nghe các kiến nghị, góp ý, qua đó đề xuất điều chỉnh quy trình liên hồ chứa trên lưu vực sông Vu Gia – Thu Bồn cho phù hợp.

Trần Thường