Một thời làm báo văn hóa & đời sống

Hình ảnh một trang báo Văn hóa & Đời sống

Trong lời ngỏ, Văn hóa Du lịch đã bộc bạch: “Trong lòng Thừa Thiên Huế đã lắng đọng những giá trị văn hóa sâu đậm, qua năm tháng vẫn giữ được những nét bản sắc riêng, vừa tiếp tục đón nhận, tiếp thu, lan tỏa và thu hút lòng người như một lời mời gọi. Góp một phần vào nỗ lực gìn giữ, xây dựng và phát huy những giá trị văn hóa trong thời kỳ Đổi mới rộng lớn và sâu sắc của đất nước… Sở Văn hóa Thông tin Thừa Thiên Huế mạnh dạn ra mắt ấn phẩm Văn hóa Du lịch như một thể nghiệm tâm huyết của những người làm công tác văn hóa thông tin tại mảnh đất này. Mong rằng Văn hóa Du lịch sẽ được bạn đọc tiếp nhận như một món quà tao ngộ, và từ đây sẽ là một điểm gặp gỡ, hội tụ của lực lượng văn hóa, văn học nghệ thuật”. Rất tiếc, sau năm 1990, báo Văn hóa Du lịch phải tự ngưng hoạt động vì cơ chế pháp luật không chấp nhận.

Mười năm sau, khi là Giám đốc Sở, tháng 10/2002, sau 2 đợt Festival Huế 2000 và 2002 gây được tiếng vang, chúng tôi quyết tâm thực hiện một ấn phẩm để quảng bá về văn hóa du lịch ở Huế. Với thời cơ thuận lợi, tuần báo Văn hóa & Đời sống liên tục phát hành từ năm 2002 đến năm 2007, với 220 số báo ra đều đặn hàng tuần.

Số 1 ra ngày 6/10/2002 dưới tên gọi Văn hóa Thông tin, với khổ báo 30cm x 40cm, gồm 8 trang, chuyển tải những thông tin về hoạt động văn hóa, xen kẽ với những bài viết về văn hóa Huế và sáng tác của một số tác giả ở Huế. Các số báo đều được trình bày đẹp, đi liền với tranh minh họa và ảnh có chất lượng tốt, mang phong cách báo chí văn hóa văn nghệ.

Từ số 11, Văn hóa Thông tin đổi tên thành Văn hóa & Đời sống, số trang nâng lên 16 trang, theo phong cách tuần báo, thường xuyên phản ánh sinh hoạt văn hóa xã hội, với nhiều chuyên mục đa dạng.

Chuyên mục “Thời sự văn hóa” phản ánh những sinh hoạt văn hóa đa dạng của Huế, cổ vũ chủ trương xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc và chiến lược phát triển văn hóa Việt Nam, xây dựng Thừa Thiên Huế thành một trung tâm văn hóa du lịch đặc sắc của đất nước.

Các chuyên mục “Văn hóa đối ngoại”, “Tiến tới Festival Huế” tập trung đưa thông tin chi tiết về hoạt động chuẩn bị các kỳ Festival Huế, tin đại diện các nước đến khảo sát Festival Huế. Đặc biệt là những bài tường thuật về lân Huế tham gia Festival Văn hóa Dân tộc tại Tottori Nhật Bản, diều Huế trong Liên hoan Diều Dieffe tại Pháp, ca Huế với Festival “Đại địa phi ca” Trung Quốc, lễ nhạc Huế tại Tuần Văn hóa Luxembourg, Nghệ thuật cung đình Huế dự Ngày Văn hóa Việt Nam tại Nga, Huế dự Lễ hội Loy Kra Tông tại Thái Lan, Triển lãm Festival Huế 2006 tại World Expo 2005 Nhật Bản, Quảng bá Festival Huế tại Diễn đàn Đông Á - Mỹ Latin ở Seoul...

Chuyên mục “Huế xưa và nay”, do Phan Thuận An đảm nhận, giới thiệu trên 200 di tích và địa điểm văn hóa là di sản kiến trúc cung đình, di sản kiến trúc thời Pháp tại Huế, với các ảnh tư liệu quý hiếm, đối chiếu hình ảnh xưa và nay trong cùng một góc nhìn, phần biên khảo hấp dẫn, ngắn gọn, có giá trị học thuật. Không đa dạng về hình ảnh, nhưng “Giới thiệu Di tích” là chuyên mục viết về di tích lịch sử văn hóa theo phong cách báo chí, mô tả diện mạo và giá trị đặc trưng của di tích, giúp cán bộ văn hóa và người đọc hiểu thêm về di sản của Cố đô.

Chuyên mục “Âm nhạc thế giới” do Hoàng Trọng Bửu đảm nhận, thường xuyên cập nhật hoạt động âm nhạc đa dạng của thế giới, một lĩnh vực ít được đề cập trên báo chí Việt Nam. Những năm về sau còn có sự tham gia của Chu Mạnh Cường, một cây bút từ Hà Nội, viết về những lễ hội, những sự kiện văn hóa độc đáo của một số nước, cung cấp những hiểu biết mới về tinh hoa văn hóa thế giới.

Những sáng tác về thơ, bút ký, truyện ngắn quy tụ nhiều cây bút tiêu biểu và khá đông những cây bút trẻ của Huế. Bên cạnh các tác giả quen thuộc, như Nguyễn Khoa Điềm, Nguyễn Khắc Phê, Lâm Thị Mỹ Dạ, Nguyễn Đắc Xuân, Bửu Ý, Nguyễn Khắc Thạch, Ngô Minh, Mai Văn Hoan, Trần Thùy Mai, Nhất Lâm, Hồ Thế Hà, Lê Thị Mây, Nguyễn Tân Dân, Phạm Phú Phong... còn có nhiều cây bút mới như Văn Cầm Hải, Nguyễn Xuân Hoàng, Lê Viết Xuân, Nguyễn Thị Anh Đào, Đức Sơn, Lê Ngã Lễ, Trần Tịnh Yên, Nguyễn Thiền Nghi, Đỗ Văn Khoái, Nguyễn Văn Vinh, Trần Bá Đại Dương...

Gần 5 năm hoạt động, Văn hóa & Đời sống đã vượt qua khuôn khổ ấn phẩm thông tin chuyên ngành để trở thành một diễn đàn văn hóa văn nghệ, bổ sung một sắc thái sinh động trong đời sống văn hóa xứ Huế. Để làm được trong điều kiện không có Tòa soạn với nhân sự chuyên trách, không có nguồn kinh phí riêng, Sở Văn hóa Thông tin đã linh động vận dụng bằng nhiều phương thức. Đặc biệt, một số anh em phải tự xem mình như những người làm báo bán chuyên nghiệp, các anh Lê Viết Xuân, Nguyễn Đình Sáng, Nguyễn Duy Hiền, Dương Hồng Lam, Trịnh Nam Hải... góp bài khá thường xuyên. Tôi cũng viết khá nhiều bài nhưng không ghi tên thật, phần lớn đều trốn dưới các bút danh HNX, VH&ĐS, VH, PV, có lúc “vui tay” lại ký bút danh Thiếu Quân!

Không phát hành ra thị trường, nhưng Văn hóa & Đời sống vẫn đều đặn gởi đến lãnh đạo tỉnh, thành phố và các huyện, cấp phát cho các đơn vị thuộc ngành và các ban ngành trong tỉnh, các cơ quan trung ương trên địa bàn. Báo còn gởi tặng lãnh đạo Bộ Văn hóa Thông tin và các cục, vụ, viện thuộc Bộ, các Sở Văn hóa Thông tin trong cả nước. Đặc biệt, thường xuyên gửi tặng Đại sứ quán các nước và các tổ chức quốc tế như Ford Foundation, Hội đồng Anh...

Đầu năm 2007, trước lúc chia tay ngành văn hóa thông tin, tôi tập trung cùng anh em làm số báo Văn hóa & Đời sống Xuân Đinh Hợi 2007, số cuối cùng thật dày dặn, như một lời chia tay. Có thể nói, 220 số Văn hóa & Đời sống là một tập nhật ký về hoạt động văn hóa ở Huế thời kỳ 2002 - 2007, nhưng do phương thức phát hành bị hạn chế nên tác dụng ngoài xã hội chưa sâu rộng. Tuy nhiên, đây là cầu nối khá hữu hiệu để góp phần cùng tỉnh Thừa Thiên Huế (nay là thành phố Huế) khẳng định vị thế của một trung tâm văn hóa du lịch, một thành phố Festival đặc trưng của Việt Nam.

Bài, ảnh: NGUYỄN XUÂN HOA