Mong ước giản dị của học sinh ở 1 ngôi trường nơi biên giới xứ Thanh

Chúng tôi đến ngôi Trường Phổ thông Dân tộc bán trú THCS xã Pù Nhi nằm chênh vênh giữa bốn bề núi rừng vùng xã vùng biên cách trung tâm tỉnh Thanh Hóa khoảng 240 km về phía Tây.

Khi thầy cô "hồi sinh" bàn ghế cũ từ hơn 30 năm trước

Thầy Pó Ly, giáo viên dạy Tiếng Anh vừa dẫn chúng tôi đi vừa kể về những khó khăn trong công tác dạy và học nơi đây đang phải đối mặt với những khó khăn như thiếu bàn ghế, giường ngủ, bàn ăn… suốt nhiều năm qua.

“Dù ngôi trường vừa được đầu tư xây mới đưa vào dạy học tháng 9-2025, nhưng hình ảnh trong mỗi lớp học vẫn là những chiếc bàn cũ kỹ cách đây hơn 30 năm trước đã phải sửa chữa nhiều lần nhưng không sửa học sinh không có bàn để học.

Bên hông góc cầu thang của ngôi trường khang trang, thầy Pó Ly vừa chỉ tay về phía chiếc bàn cũ chia sẻ: “Chiếc bàn này mấy ngày trước gãy chân, mặt bàn bị tách dọc vừa được thầy sửa lại hôm chủ nhật tuần trước để kịp dạy đưa vào cho các em học sinh sử dụng”.

Bên trong lớp học dành để ôn thi cho các em ôn thi học sinh giỏi, Hiệu trưởng Trường Phổ thông Dân tộc bán trú THCS xã biên giới Pù Nhi thầy Trần Văn Liêm vừa lắc lắc chiếc bàn cũ chia sẻ: “Ở đây có những bộ bàn ghế có tuổi đời còn lâu hơn một số thầy cô đang dạy học ở đây”.

Thầy Liêm kể: "Suốt nhiều năm trôi qua nhà trường chỉ có 120 bộ bàn ghế lắp ghép, trong đó nhiều bàn ghế đa số được “hồi sinh” từ bàn ghế cũ hoặc xin lại từ trường khác. “Mỗi đầu năm học, thầy cô nơi dọn dẹp trường kiểm tra lại bàn ghế hư để sửa chữa nếu không sửa thì không có bàn cho các em học tập".

“Để đảm bảo điều kiện tối thiểu cho năm học 2025–2026, hiện nay nhà trường đang còn thiếu 220 bộ bàn ghế, nhưng dù thiếu thốn trăm bề, Trường PT DTBT Pù Nhi vẫn duy trì nền nếp dạy học, không để học sinh bỏ lớp. Tuy nhiên, thiếu bàn ghế khiến trường chưa thể tổ chức đủ 10 buổi/tuần như quy định, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng giáo dục”, thầy nói.

“Năm 2024, chúng tôi đã làm báo cáo gửi chính quyền xã Pù Nhi, huyện Mường Lát (khi còn chính quyền cấp huyện). Sang năm 2025, nhà trường tiếp tục kiến nghị các cấp chính quyền quan tâm, sớm đầu tư để đảm bảo điều kiện giảng dạy và sinh hoạt bán trú cho học sinh”, thầy Liêm cho biết.

Ghép giường để các em không phải nằm trên nền gạch

Trường Phổ thông Dân tộc bán trú THCS xã biên giới Pù Nhi hiện có 440 học sinh, các em đa số là con em của đồng bào Mông, Thái, Dao và Kinh, trong đó 80% là học sinh đồng bào Mông.

Theo đó, có 312 học sinh ở bán trú, tuy nhiên trường chỉ có khoảng 50 giường giường tầng dành cho 100 em học sinh, còn lại 212 học sinh chưa có giường để ngủ cho tới đầu năm học.

Theo thầy Liêm, thời điểm bắt đầu năm học mới thì nhà trường nghĩ ra cách ghép hai giường tầng lại với nhau thành một, như vậy bình thường 2 giường thì 4 học sinh, nhưng ghép lại thì hai giường sẽ có thêm hai em không phải nằm trên nền gạch.

“Như vậy từ 50 giường ban đầu đã đáp ứng đủ cho 150 học sinh thay vì 100 học sinh như bình thường, hiện vẫn còn lại 162 em phải trải đệm mỏng trên nền gạch để ngủ nghỉ, sinh hoạt”, thầy Liêm bùi ngùi.

“Mấy hôm nay lạnh lắm, dù có tấm nệm mỏng trải trên nền gạch, nhưng không khó ngủ lắm thầy”, Lâu Thị Xuân, học sinh lớp 9B cho biết.

Dẫn chúng tôi vào phía bên trong nơi nhà ở dành cho các em học bán trú, là hình ảnh quần áo phơi đầy trên những cửa sổ.

Là hình ảnh những thùng tôn đựng tư trang xếp thành hàng ngang để làm bàn học.

Thầy Pó Ly nhấc tấm chiếu lên, vừa chỉ tay vừa bảo thấy các em phải ở nền gạch nên mới đây có một đoàn từ thiện lên tặng nệm cho các em nằm ít nhiều các em đã đỡ lạnh buốt hơn ở miền biên viễn, nhưng về lâu dài sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe của các em vì nền gạch lạnh hơn.

Bên trong ngôi nhà ăn dựng tạm còn là những bàn ăn tập thể được ghép từ bàn học cũ, mặt gỗ cong vênh, chênh vênh.

Những khay cơm đặt lên bàn ăn tận dụng từ những chiếc bàn học nghiêng nghiêng vì thế các em học sinh phải kê thêm những miếng nhựa để giữ thăng bằng cho nước canh không tràn ra bên ngoài.

“Chúng tôi thương lắm! Các em học tốt, ngoan ngoãn, nhưng chỉ thiếu điều kiện thôi”, thầy Pó Ly dưng dưng chia sẻ.

Chiều biên giới xứ Thanh, hình ảnh những cơn mưa tràn xuống sân mang theo đất đỏ, những đôi dép nhỏ lấm bùn, dãy đá được xếp tạm nơi mép sân để chắn đất khỏi tràn xuống khu phòng học cũ sau mỗi trận mưa. Là người thầy giáo đang cặm cụi bắt vít, đóng lại mặt bàn gãy mang theo những câu hỏi bao giờ nơi đây các em có điều kiện tốt nhất đã khiến tôi ám ảnh mãi.

Câu chuyện về giấc mơ của thầy trò Pù Nhi bên ngôi trường mới còn thơm mùi sơn tường, là những ước mong giản đơn có một thêm chiếc bàn, một chiếc giường và những bàn ăn không nghiêng, để gieo thêm những hy vọng trong hành trình đi tìm con chữ của thầy trò nơi đây.

ĐẶNG TRUNG