Mọi cán bộ, công chức đều phải có nghĩa vụ kê khai tài sản, thu nhập lần đầu?

Dự thảo Luật sửa đổi theo hướng, bên cạnh các đối tượng kê khai như hiện hành, thì mở rộng đối với mọi cán bộ, công chức đều phải có nghĩa vụ kê khai tài sản, thu nhập lần đầu.

Thẩm tra dự luật, đa số ý kiến Ủy ban Tư pháp tán thành với dự thảo luật, cho rằng, để phù hợp với thực tế và khả thi, nhóm đối tượng cán bộ, công chức còn lại chỉ cần kiểm soát tài sản, thu nhập ở mức độ đơn giản hơn, với mục đích chủ yếu nhằm tạo cơ sở dữ liệu để so sánh, đối chiếu.

Bên cạnh đó, một số ý kiến đề nghị thu hẹp đối tượng có nghĩa vụ kê khai tài sản, thu nhập, tập trung vào những vị trí có nguy cơ tham nhũng cao. Việc mở rộng sẽ được thực hiện khi đã làm tốt công tác kiểm soát tài sản, thu nhập của nhóm đối tượng này và có đủ nguồn lực cho việc kiểm soát.

Các ý kiến này cho rằng, theo quy định của Luật PCTN hiện hành thì đối tượng phải kê khai là cán bộ giữ chức vụ từ Phó Phòng UBND cấp huyện và tương đương trở lên và được thực hiện hàng năm. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, việc kê khai tài sản, thu nhập còn hình thức, hiệu quả thấp.

Đại biểu Thái Trường Giang đề nghị chỉ quy định kê khai đối với cán bộ, công chức có phụ cấp chức vụ lãnh đạo. Ảnh: QH

Một trong những nguyên nhân của tình trạng này là do việc kê khai chủ yếu dựa vào ý thức tự giác của người kê khai, số người có nghĩa vụ kê khai tài sản, thu nhập quá lớn (trung bình khoảng hơn 1 triệu bản kê khai mỗi năm), vượt quá khả năng của các cơ quan có trách nhiệm kiểm soát tài sản, thu nhập.

Vì vậy, nếu mở rộng đối tượng có nghĩa vụ kê khai như dự thảo luật (cho dù là kê khai lần đầu) mà không theo dõi biến động, không xác minh tài sản, thu nhập của họ thì lại không khắc phục được tính hình thức như thời gian qua…

Thảo luận về nội dụng này tại kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XIV vừa qua, đại biểu Tôn Ngọc Hạnh (Bình Phước) thống nhất với quy định mở rộng đối tượng kê khai tài sản thu nhập nhằm tiến tới tất cả cán bộ, công chức đều phải kê khai tài sản.

Theo đại biểu, nhiều ý kiến lo ngại về việc đối tượng mở rộng quá sẽ quá tải việc kiểm soát theo dõi dẫn đến luật thiếu tính khả thi, nhưng vấn đề ở phương pháp triển khai. Việc này có thể thực hiện một cách hiệu quả bằng quy định về quyền hạn, trách nhiệm của cơ quan kiểm soát tài sản thu nhập và nghĩa vụ cung cấp thông tin dữ liệu của ngân hàng, các cơ quan quản lý đất đai.

Đại biểu Nguyễn Thị Lệ Thủy (Bến Tre) cũng đồng ý việc mở rộng đối tượng kê khai tài sản thu nhập. Theo đại biểu, quy định này đã thể chế hóa quan điểm của Đảng được nêu trong Nghị quyết Trung ương 3 khóa X là tiến tới tất cả cán bộ, công chức là đảng viên phải kê khai tài sản.

Tuy nhiên, đại biểu Thái Trường Giang (Cà Mau) lại đề nghị chỉ quy định kê khai đối với cán bộ, công chức có phụ cấp chức vụ lãnh đạo, không nên quy định tất cả cán bộ, công chức đều phải kê khai như dự thảo luật.

Bởi vì theo đại biểu, khi đó số lượng cán bộ, công chức phải kê khai sẽ rất nhiều, vừa không đảm bảo tính hợp lý, vừa không đảm bảo tính tập trung của công tác phòng, chống tham nhũng là công chức, cán bộ có chức vụ, quyền hạn mới có điều kiện để tham nhũng.

“Chính vì vậy, cần tập trung quy định chặt chẽ về nhóm đối tượng này, không nên dàn trải sẽ không khả thi. Có thể thiết kế bổ sung một điều khoản tùy nghi là "Cán bộ, công chức phải kê khai tài sản khi có yêu cầu của cơ quan quản lý cán bộ, công chức hoặc người đứng đầu cơ quan sử dụng cán bộ, công chức" khi liên quan đến công tác cán bộ hoặc điều chuyển vị trí công tác”, đại biểu nói.

Đại biểu Phạm Huyền Ngọc (Ninh Thuận) cũng cho rằng, không nên mở rộng đối tượng có nghĩa vụ kê khai tài sản thu nhập như trong dự thảo luật mà nên nghiên cứu thu hẹp diện đối tượng kê khai tài sản thu nhập.

“Việc kiểm soát tài sản thu nhập của người có chức vụ, quyền hạn cần tập trung vào các đối tượng giữ vị trí quan trọng ở Trung ương và địa phương và thuộc các lĩnh vực có nguy cơ xảy ra tham nhũng cao”, bà Ngọc nói.

Phương Thảo