Mở rộng thị trường xuất khẩu nông sản

Nông sản được kiểm tra chất lượng kỹ lưỡng trước khi xuất khẩu.

Gạo xứ Thanh vươn ra thị trường châu Âu

Việc Công ty CP Đầu tư phát triển VinaGreen, xã Triệu Sơn xuất khẩu thành công 150 tấn gạo ST25 và Đài Thơm 8 sang Đức và Cộng hòa Séc trong tháng 6/2025 được xem là dấu mốc quan trọng trong hành trình hội nhập quốc tế của nông sản xứ Thanh. Đây không chỉ là đơn hàng thương mại thông thường, mà còn là “tấm hộ chiếu” đưa hạt gạo xứ Thanh chính thức chinh phục một trong những thị trường khó tính bậc nhất thế giới.

Theo Chủ tịch HĐQT Công ty CP Đầu tư phát triển VinaGreen Đỗ Minh Thủy, “để có được thành công này, doanh nghiệp đã trải qua quá trình chuẩn bị bài bản và nghiêm túc. Trong suốt 3 tháng, các cuộc đàm phán giữa công ty với các đối tác châu Âu được thực hiện chặt chẽ, từ điều kiện hợp đồng, tiêu chuẩn chất lượng đến các yêu cầu về pháp lý, truy xuất nguồn gốc. Sau đó là 2 tháng hoàn thiện hồ sơ, đáp ứng đầy đủ các quy định và được Bộ Công Thương cấp giấy phép xuất khẩu gạo”.

Điểm nhấn đặc biệt của lô hàng là việc đáp ứng đầy đủ 56/56 tiêu chuẩn chất lượng của thị trường Đức - một “thước đo” khắt khe đối với nông sản nhập khẩu. Gạo không chứa kim loại nặng, không tồn dư hóa chất hay thuốc bảo vệ thực vật, không sử dụng chất bảo quản hay tạo mùi. Các chỉ tiêu về độ đẹp, độ bóng, tỷ lệ tấm đều đạt chuẩn; chất lượng cơm được xếp hạng A với đặc tính ngon, ngọt, dẻo, thơm tự nhiên.

Bên cạnh đó, toàn bộ hồ sơ pháp lý như truy xuất nguồn gốc, chứng nhận xuất xứ (CO), kiểm dịch thực vật (Phyto) đều được hoàn thiện minh bạch, đúng yêu cầu của EU. Điều này không chỉ giúp lô hàng “thông quan suôn sẻ” mà còn tạo nền tảng cho những đơn hàng tiếp theo, hướng tới hợp tác lâu dài và ổn định. Đến nay, công ty đã xuất khẩu 20 container (khoảng 500 tấn) sang thị trường các nước Đức, Cộng hòa Séc, Ba Lan... và đang xúc tiến xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc, Hồng Kông, Đài Loan...

Sự hiện diện của gạo ST25 và Đài Thơm 8 tại Đức và Cộng hòa Séc mang ý nghĩa vượt ra ngoài phạm vi thương mại. Đó là sự khẳng định chất lượng gạo của xứ Thanh cũng như gạo Việt Nam trên bản đồ nông sản thế giới. Dự kiến năm 2026, công ty sẽ xuất khẩu khoảng 8.000 đến 10.000 tấn sản phẩm gạo chất lượng cao, gạo đặc sản sang thị trường châu Âu và các nước châu Á.

Cũng theo Chủ tịch HĐQT Công ty CP Đầu tư phát triển VinaGreen Đỗ Minh Thủy, “thành công này đến từ chiến lược đầu tư đồng bộ của VinaGreen. Công ty đã chủ động liên kết với nông dân các xã có diện tích lúa tập trung quy mô lớn trên địa bàn tỉnh theo chuỗi khép kín ngay từ vùng nguyên liệu, áp dụng canh tác theo hướng an toàn, giảm thiểu hóa chất, bảo đảm tính bền vững. Công ty mong muốn sớm hình thành câu lạc bộ đại điền tại Thanh Hóa để làm nòng cốt thực hiện mục tiêu trên. Song song với đó là đầu tư hệ thống chế biến, đóng gói, bảo quản hiện đại, mỗi công đoạn đều được giám sát chặt chẽ để giữ trọn hương vị tự nhiên và giá trị dinh dưỡng của hạt gạo”.

Đa dạng hóa thị trường xuất khẩu nông sản

Không chỉ có gạo, xuất khẩu nông sản của tỉnh trong những năm gần đây đang dần khởi sắc với sự tham gia của nhiều doanh nghiệp và nhóm sản phẩm. Hiện trên địa bàn tỉnh có 30 doanh nghiệp xuất khẩu nông sản. Nông sản của tỉnh đã xuất khẩu sang thị trường 30 quốc gia và vùng lãnh thổ. Tuy nhiên, phần lớn vẫn tập trung vào các thị trường truyền thống. Các sản phẩm từ cói được xuất khẩu sang Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản và nhiều nước châu Âu như Thụy Điển, Pháp, Tây Ban Nha, Đức, Hà Lan, Anh, cùng các thị trường Mỹ, Úc, Canada, Đài Loan. Tinh bột sắn chủ yếu xuất sang Trung Quốc; gạo đã có mặt tại Nhật Bản, Đức, Séc nhưng sản lượng còn khiêm tốn; đường mía được xuất khẩu sang Singapore, Trung Quốc, Ai Cập, Pháp, Hà Lan, Đài Loan, UAE, Anh...

Trong bối cảnh thị trường xuất khẩu liên tục biến động, yêu cầu về chất lượng và truy xuất nguồn gốc ngày càng khắt khe, các doanh nghiệp xuất khẩu nông sản trên địa bàn tỉnh đã chủ động thực hiện nhiều giải pháp nhằm đa dạng hóa sản phẩm, mở rộng và làm mới thị trường xuất khẩu. Năm 2025, tổng kim ngạch xuất khẩu các mặt hàng nông sản của tỉnh đạt khoảng 87,4 triệu USD, cho thấy nông sản vẫn là một trụ cột quan trọng trong cơ cấu xuất khẩu của ngành nông nghiệp.

Trên cơ sở những thị trường sẵn có, các doanh nghiệp xuất khẩu nông sản trên địa bàn tỉnh đang nỗ lực tìm kiếm cơ hội tại các quốc gia tham gia các Hiệp định thương mại tự do (FTA) mà Việt Nam đã ký kết.

Song hành với nỗ lực của doanh nghiệp, các ngành chức năng của tỉnh tích cực mở các lớp đào tạo, tập huấn nhằm tuyên truyền, phổ biến kịp thời về FTA, cũng như các quy định, tiêu chuẩn của thị trường EU. Cùng với đó, ngành nông nghiệp tích cực hỗ trợ doanh nghiệp xây dựng mã số vùng trồng cho nông sản. Đây là điều kiện được ví như “căn cước” của vùng sản xuất nông nghiệp, thể hiện sự tuân thủ các quy định về an toàn thực phẩm và nguồn gốc xuất xứ, tạo điều kiện thuận lợi cho xuất khẩu chính ngạch.

Có thể thấy, mở rộng thị trường xuất khẩu nông sản đang trở thành hướng đi tất yếu của tỉnh trong quá trình tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững. Trong bối cảnh các rào cản kỹ thuật ngày càng gia tăng, sự chủ động của doanh nghiệp cùng với vai trò đồng hành, hỗ trợ kịp thời của các ngành chức năng sẽ là “chìa khóa” giúp nông sản của tỉnh tiếp tục mở rộng thị trường, tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu, qua đó khẳng định vị thế và thương hiệu nông sản Thanh Hóa trên thị trường quốc tế.

Bài và ảnh: Lê Hợi