Mở rộng khoản giảm trừ gia cảnh cần rõ ràng

Ông Nguyễn Văn Được.

PV: Thưa ông, lần đầu tiên trong dự thảo Luật Thuế TNCN đã đưa chi phí giáo dục, y tế vào các khoản được trừ khi tính thuế TNCN, ông đánh giá như thế nào về đề xuất này?

Ông Nguyễn Văn Được: Việc đưa chi phí cho y tế, giáo dục vào danh mục các khoản được trừ cho người nộp thuế khi tính thuế TNCN là một bước tiến đáng ghi nhận. Các khoản chi phí này phù hợp với tình hình thực tiễn hiện nay. Bởi trên thực tế, người dân vẫn phải bỏ ra các khoản chi phí cho y tế, giáo dục và việc được trừ những chi phí này là hợp lý.

Chính sách này có thể khiến thu ngân sách nhà nước giảm đi nhưng xét về trung và dài hạn cũng như trên bình diện tổng thể của nền kinh tế thì vẫn mang lại nhiều lợi ích. Bởi lẽ, nhà nước hoàn toàn có thể thu được nhiều hơn trong tương lai nhờ sự gia tăng tiêu dùng, đầu tư và tăng trưởng kinh tế.

Tuy nhiên, chúng ta cũng cần phải xác định rõ các loại chi phí giáo dục, y tế như thế nào sẽ được tính vào khoản được trừ, ai là đối tượng được hưởng và mức hưởng ra sao. Đồng thời, Chính phủ cần sớm ban hành hướng dẫn chi tiết để chính sách đi vào thực tiễn hiệu quả.

Bổ sung khoản trừ chi phí y tế, giáo dục cho người nộp thuế và người phụ thuộc là hợp lý. Ảnh minh họa.

Theo ông, việc mở rộng các khoản được giảm trừ để phù hợp với thực tiễn cuộc sống có khả thi không?

Có hai vấn đề lớn được nhiều chuyên gia quan tâm. Thứ nhất là về đối tượng nộp thuế và người phụ thuộc được giảm trừ. Thứ hai là về các khoản chi phí được trừ.

Trong đó, cần nhấn mạnh rằng các khoản chi phí đầu tư cho con người như chi phí chăm sóc người già, chi phí y tế, chi phí giáo dục và đào tạo đều cần được xem xét bổ sung. Đây là những vấn đề thực tiễn, sát với đời sống và cần được tiếp tục nghiên cứu để bổ sung vào Luật, nhằm giảm gánh nặng thuế, bảo đảm công bằng và phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội hiện nay.

Trong dự thảo hiện nay mới chỉ đề cập đến các khoản chi cho giáo dục, y tế áp dụng cho chính người nộp thuế và những người thân cận theo quy định, tức là những người phụ thuộc như cha mẹ, con cái hoặc vợ/chồng. Tuy nhiên, trong thực tiễn, có nhiều trường hợp người nộp thuế còn phải thực hiện nghĩa vụ nuôi dưỡng đối với các đối tượng khác như ông bà, cô, dì, chú, bác, anh chị em ruột, cháu...

Khi xét đến các đối tượng được giảm trừ thuế, không nên chỉ giới hạn trong phạm vi bản thân người nộp thuế, vợ/chồng và con cái. Mà cần phải mở rộng ra các trường hợp khác như ông bà, hoặc những người mà người nộp thuế thực sự có trách nhiệm nuôi dưỡng theo quy định của pháp luật.

Bên cạnh đó, cần phải có sự tính toán hợp lý đối với chi phí giáo dục và đào tạo, chỉ nên tính giảm trừ cho bản thân người nộp thuế và con của người nộp thuế hoặc cháu trong trường hợp người nộp thuế có trách nhiệm nuôi dưỡng hợp pháp.

Không nên áp dụng giảm trừ chi phí giáo dục, đào tạo đối với vợ/chồng, cha mẹ, ông bà hay những người thân khác sống cùng vì việc này sẽ mở rộng quá mức phạm vi chính sách, dẫn đến khó quản lý và có thể gây ra những hệ lụy không mong muốn.

Còn đối với chi phí y tế, có thể mở rộng cho tất cả các đối tượng mà người nộp thuế có nghĩa vụ nuôi dưỡng theo quy định của pháp luật.

Tuy nhiên, Chính phủ cần có quy định cụ thể về mức trần giảm trừ ngay sau khi Luật có hiệu lực. Nghĩa là cần giới hạn số tiền chi phí y tế được trừ, có thể căn cứ theo mức viện phí trung bình tại các cơ sở y tế công lập, hoặc một tỷ lệ tối đa tính theo phần trăm thu nhập của người nộp thuế.

Việc quy định trần chi phí như vậy sẽ giúp đảm bảo cân bằng giữa hai mục tiêu: thể hiện tính nhân văn của chính sách và duy trì nghĩa vụ thuế của công dân.

Ngoài ra, nên đưa chi phí thuê nhà vào nhóm khoản được giảm trừ khi tính thuế TNCN. Đây là khoản chi đáng kể đối với người lao động, nhất là tại các đô thị lớn. Nếu được tính giảm trừ sẽ góp phần giảm gánh nặng tài chính và phản ánh sát thực hơn mức sống hiện nay.

Trân trọng cảm ơn ông!

T.Hằng (lược ghi)