Mở rộng hỗ trợ tài chính người học giúp SV vừa an tâm học tập vừa khuyến khích duy trì thành tích

Theo Nghị quyết số 71-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo, nhiều chủ trương thể hiện tầm nhìn chiến lược dài hạn và quyết tâm chính trị mạnh mẽ, đưa giáo dục Việt Nam tiến bước vững chắc. Đáng chú ý, một trong những nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm nhận được sự quan tâm sâu sắc của đội ngũ nhà giáo và người học là:

"Mở rộng các chính sách hỗ trợ tài chính, tín dụng ưu đãi cho người học, không để học sinh, sinh viên nào bỏ học vì điều kiện tài chính. Xây dựng và triển khai Đề án đào tạo tài năng, ưu tiên các ngành khoa học cơ bản, kỹ thuật và công nghệ. Thành lập Quỹ học bổng quốc gia và phát huy hiệu quả các quỹ khuyến tài, khuyến học khác từ nguồn ngân sách nhà nước và các nguồn hợp pháp khác để khuyến khích học tập và phát triển sự nghiệp giáo dục".

Tiệm cận chính sách giáo dục đột phá của nhiều quốc gia tiên tiến trên thế giới

Theo các cơ sở đào tạo và chuyên gia giáo dục, Nghị quyết 71 được kỳ vọng trở thành động lực quan trọng trong việc hoàn thiện hành lang pháp lý, đưa chủ trương đúng đắn đi vào cuộc sống, hiện thực hóa quan điểm chỉ đạo nhất quán khẳng định giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu, giữ vai trò quyết định đối với tương lai dân tộc, đặt nền móng cho sự phát triển bền vững của đất nước trong giai đoạn mới.

Chủ trương mở rộng chính sách hỗ trợ tài chính và tín dụng ưu đãi là định hướng rất nhân văn, góp phần bảo đảm công bằng trong tiếp cận giáo dục, giảm bớt gánh nặng kinh tế để bất cứ sinh viên nào có mong muốn học tập đều có cơ hội được thực hiện.

Chia sẻ về vấn đề này,Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trần Thành Nam- Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội cho biết, chưa bao giờ ngành giáo dục được cam kết đầu tư mạnh mẽ như hiện nay. Năm học 2025-2026 được ví như năm bản lề của một giai đoạn chuyển mình mạnh mẽ, thời điểm giáo dục Việt Nam thực sự được đặt vào vị trí trung tâm của chiến lược quốc gia, khởi đầu cho khát vọng đổi mới, hội nhập và cất cánh.

Nghị quyết 71 quy định ngân sách nhà nước chi cho giáo dục đào tạo tối thiểu 20% tổng chi ngân sách. Đây một con số ấn định thể hiện cam kết chính trị rất cao trong việc ưu tiên nguồn lực cho giáo dục. Với quy định cứng này, bài toán thiếu kinh phí kinh niên của ngành giáo dục có cơ hội được giải quyết. Nguồn lực tài chính tăng lên sẽ giúp mở rộng các chính sách hỗ trợ tài chính, tín dụng ưu đãi cho người học, không để học sinh, sinh viên nào bỏ học vì điều kiện tài chính, góp phần khuyến khích học tập và phát triển sự nghiệp giáo dục.

Đây thực sự là một cú hích về nguồn lực cho toàn ngành. Hệ thống giáo dục được củng cố vững chắc nhờ sự hậu thuẫn mạnh mẽ về tài chính. Đầu tư cho giáo dục chính là đầu tư cho tương lai; quyết sách ngân sách táo bạo này cho thấy đất nước đang đặt cược lớn vào thế hệ trẻ, kỳ vọng giáo dục sẽ tạo ra bứt phá cho phát triển kinh tế - xã hội trong những thập niên tới. Đồng thời, các nguồn lực còn được khai thác và phát huy hiệu quả thông qua các quỹ khuyến học, khuyến tài từ ngân sách nhà nước cùng các nguồn hợp pháp khác.

Ảnh minh họa: Đại học Bách khoa Hà Nội.

Thể hiện sự quan tâm sâu sắc của Đảng và Nhà nước đối với sự nghiệp giáo dục, Nghị quyết 71 còn định hướng xây dựng và triển khai Đề án đào tạo tài năng, ưu tiên các ngành khoa học cơ bản, kỹ thuật và công nghệ, mở ra giá trị thiết thực giúp hỗ trợ người học trang trải học phí, sinh hoạt phí.

Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Phạm Thanh Huyền - Trưởng ban, Ban Công tác sinh viên, Đại học Bách khoa Hà Nội cho hay, tại nhiều quốc gia phát triển, chính sách cho mọi sinh viên vay vốn học tập chỉ phải hoàn trả sau khi ra trường và có việc làm. Cơ chế này tạo "bàn đạp" hỗ trợ hiệu quả cho những em có hoàn cảnh khó khăn.

Trước đây, ở Việt Nam, chủ yếu chỉ có sinh viên thuộc hộ nghèo, cận nghèo, khó khăn về tài chính được vay vốn tại Ngân hàng Chính sách xã hội với mức lãi suất 6,6%/năm. Tại Đại học Bách khoa Hà Nội, trong năm học 2024-2025, cơ sở đào tạo ký khoảng 1.300 hồ sơ vay vốn trên tổng số 40.000 sinh viên, con số còn khá khiêm tốn. Trong khi đó, đặc thù của cơ sở giáo dục có tỷ lệ sinh viên thuộc khối ngành STEM chiếm tới 90%, và chỉ có khoảng 20% sinh viên sống ở Hà Nội, còn lại đến từ các tỉnh thành khác. Việc người học vừa phải trang trải học phí lẫn sinh hoạt phí cũng tạo nên nhiều áp lực, nhất là đối với những gia đình có từ hai con đi học đại học ở thành phố trở lên.

Sau đó, Quyết định số 29/2025/QĐ-TTg do Thủ tướng Chính phủ ban hành ngày 28/8/2025 về chính sách tín dụng đối với học sinh, sinh viên, học viên cao học và nghiên cứu sinh theo học các ngành khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán (STEM) quy định: "Đối với học sinh, sinh viên năm thứ nhất, có đồng thời cả ba năm học trung học phổ thông được đánh giá kết quả học tập đạt từ mức khá trở lên theo quy định của pháp luật hoặc đạt điểm trung bình môn năm lớp 12 của các môn toán, vật lí, hóa học, sinh học từ 8 điểm trở lên; Đối với học sinh, sinh viên từ năm thứ hai trở đi, có kết quả học tập trung bình các môn học đạt loại giỏi trở lên theo quy định của pháp luật tại năm trước liền kề với năm đề nghị Ngân hàng Chính sách xã hội cho vay vốn". Ngay sau khi Quyết định 29 có hiệu lực, nhiều sinh viên đã gửi đơn nguyện vọng được vay vốn theo chương trình này đến Ban Công tác sinh viên, cho thấy nhu cầu thực tế rất cao từ phía người học.

Do đó, việc mở rộng chính sách hỗ trợ tài chính đối với mọi đối tượng người học tiếp tục mang lại niềm vui và hy vọng lớn không chỉ cho nhiều sinh viên và gia đình, mà còn đối với đội ngũ giảng viên và cơ sở đào tạo. Sự ra đời của Nghị quyết 71 được ban hành là bước tiến quan trọng, tiệm cận chính sách giáo dục đột phá của nhiều quốc gia tiên tiến trên thế giới.

Ảnh minh họa: Trường Đại học Giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội.

Theo cô Huyền, chủ trương này không chỉ giúp sinh viên an tâm học tập, mà còn khuyến khích các em nỗ lực duy trì thành tích, tạo động lực học tập bền vững và góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực sau khi tốt nghiệp ra trường. Không chỉ là sự hỗ trợ cần thiết về mặt vật chất, chính sách mở rộng hỗ trợ tài chính, tín dụng ưu đãi cho người học trong Nghị quyết 71 còn là nguồn động viên tinh thần to lớn, giúp sinh viên vững bước trên con đường chinh phục tri thức.

Đây cũng là cơ sở để hiện thực hóa mục tiêu phấn đấu đến năm 2030 tỉ lệ người học đạt 35% ở mỗi trình độ đào tạo khối ngành STEM theo Quyết định số 1002/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án đào tạo nguồn nhân lực phục vụ phát triển công nghệ cao giai đoạn 2025-2035 và định hướng tới năm 2045.

Hoàn thiện khung pháp lý để khơi thông cho quỹ khuyến tài, khuyến học phát triển

Bối cảnh đất nước hội nhập sâu rộng với nền kinh tế toàn cầu đặt ra yêu cầu đổi mới cơ chế tài chính và đầu tư cho giáo dục ngày càng trở nên cấp thiết hơn, hướng tới một nền giáo dục toàn diện, nhân văn và bền vững trong giai đoạn mới. Nghị quyết 71 thống nhất chủ trương xây dựng và triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia mới về hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo giai đoạn 2026-2035; ưu tiên đầu tư cho giáo dục đại học.

Chủ trương xác định rõ tỷ lệ chi ngân sách cho giáo dục, trong đó dành tối thiểu 3% cho giáo dục đại học, có ý nghĩa hết sức quan trọng. Đây không chỉ là cam kết mạnh mẽ của Đảng và Nhà nước trong việc ưu tiên cho giáo dục, mà còn tạo nguồn lực bền vững để các trường đại học đầu tư cơ sở vật chất, nâng cao chất lượng đào tạo và nghiên cứu khoa học.

Cùng bàn luận về vấn đề này, ông Đặng Trung Hồng - Phó Giám đốc Chi nhánh Ngân hàng Chính sách xã hội tỉnh Cao Bằng chia sẻ, trong thời gian qua, các chính sách hỗ trợ tài chính cho học sinh, sinh viên đã phát huy nhiều hiệu quả tích cực, góp phần giúp các em có điều kiện tiếp tục học tập. Tuy nhiên, các chính sách này cần được mở rộng và linh hoạt hơn, nhất là đối với những địa bàn còn khó khăn, để mọi người học đều có cơ hội được thực hiện ước mơ đến trường.

Bám sát tinh thần đó, Nghị quyết đã đề ra những giải pháp mang tính chiến lược, trong đó nhấn mạnh việc xây dựng cơ chế, chính sách đủ mạnh để khuyến khích các tổ chức, doanh nghiệp đầu tư phát triển giáo dục và đào tạo; đẩy mạnh hợp tác công - tư; tăng cường liên kết giữa các cơ sở giáo dục đại học, giáo dục nghề nghiệp, viện nghiên cứu, tổ chức doanh nghiệp trong và ngoài nước; ưu tiên vốn tín dụng cho các dự án phát triển giáo dục và đào tạo. Cùng với đó là yêu cầu hoàn thiện khung pháp lý nhằm hình thành các quỹ tài trợ, huy động nguồn lực xã hội cho giáo dục.

Theo đó, chủ trương mở rộng chính sách miễn học phí có mục tiêu, đồng thời phát triển chính sách tín dụng ưu đãi dựa trên nhu cầu thực tế và mở rộng phạm vi, đối tượng người học được áp dụng, nhằm bảo đảm công bằng xã hội và hướng tới sự phát triển bền vững của nền giáo dục Việt Nam.

Có thể thấy, Nghị quyết số 71 không chỉ dừng lại ở việc phân bổ ngân sách, mà còn đặt ra yêu cầu đổi mới toàn diện cơ chế tài chính và đầu tư cho giáo dục theo hướng công khai, minh bạch và gắn với trách nhiệm sử dụng hiệu quả nguồn lực. Đây là bước đi thể hiện tầm nhìn chiến lược của Đảng và Nhà nước, góp phần tạo nền tảng vững chắc cho hệ thống giáo dục Việt Nam phát triển bền vững, hội nhập quốc tế sâu rộng.

Diệu Dương