Mở lối thoát nghèo cho đồng bào miền núi Quảng Trị

Đến cuối năm 2025, tổng dư nợ tín dụng chính sách tại Phòng giao dịch Ngân hàng Chính sách xã hội Bố Trạch đạt hơn 1.000 tỷ đồng. Ảnh: Nguyên Linh – TTXVN

Tại các xã miền núi, vùng đồng bào dân tộc thiểu số của tỉnh Quảng Trị, cách làm này đang từng bước phát huy hiệu quả khi các mô hình sinh kế phù hợp được triển khai đồng bộ, gắn với đào tạo nghề, tạo việc làm và thay đổi tư duy sản xuất, mở ra con đường thoát nghèo vững chắc cho người dân.

Lấy sinh kế làm nền tảng thoát nghèo

Tại xã vùng núi cao Dân Hóa, giảm nghèo bền vững được xác định là nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt trong phát triển kinh tế - xã hội địa phương. Trên cơ sở khai thác tiềm năng, lợi thế sẵn có, chính quyền xã đã chủ động huy động, lồng ghép hiệu quả nguồn lực từ các Chương trình mục tiêu quốc gia, tập trung hỗ trợ người dân phát triển các mô hình sinh kế phù hợp gắn với đào tạo nghề, chuyển giao khoa học kỹ thuật và tiếp cận nguồn vốn vay ưu đãi.

Ông Phạm Văn Bắc, Trưởng phòng Văn hóa - Xã hội xã Dân Hóa cho biết, địa phương đặc biệt chú trọng truyền thông giảm nghèo, coi đây là “chìa khóa” để tạo chuyển biến từ nhận thức đến hành động. Thông qua các buổi tuyên truyền tại thôn, bản, người dân từng bước thay đổi tư duy từ trông chờ, ỷ lại sang chủ động sử dụng hiệu quả các chính sách hỗ trợ của Nhà nước, từng bước phát triển kinh tế gia đình và vươn lên thoát nghèo.

Nhờ được tiếp cận nguồn vốn ưu đãi, tham gia các lớp tập huấn kỹ thuật và được hỗ trợ con giống, nhiều hộ dân đã mạnh dạn chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi. Điển hình như gia đình chị Hồ Thị Đăm (bản La Trọng 1). Từ chăn nuôi, gia đình chị có thêm nguồn thu nhập ổn định; đời sống từng bước được cải thiện, có điều kiện sửa nhà, chăm lo cho con cái học hành.

Không chỉ tập trung phát triển các mô hình sinh kế tại chỗ, nhiều địa phương miền núi của Quảng Trị còn đẩy mạnh kết nối thị trường lao động, tạo điều kiện cho con em đồng bào dân tộc thiểu số đi làm việc ngoài tỉnh và đưa người đi lao động ở nước ngoài. Thực tiễn cho thấy, đây là hướng đi mang lại hiệu quả rõ nét, góp phần cải thiện thu nhập và từng bước thay đổi tư duy sản xuất của người dân.

Tại xã Dân Hóa, nhờ tăng cường tuyên truyền đến từng thôn, bản, nhận thức của người dân về việc đưa người đi lao động ở nước ngoài đã có nhiều chuyển biến tích cực. Năm 2024, nhiều lao động đã mạnh dạn đăng ký; qua đó nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống gia đình và xây dựng nhà cửa khang trang.

Ở xã miền núi Trường Sơn, việc triển khai đa dạng hóa sinh kế được thực hiện bài bản, có trọng tâm. Các mô hình chăn nuôi lợn, dê sinh sản, gà thương phẩm được lựa chọn phù hợp với điều kiện tự nhiên, tập quán sản xuất của từng bản, hộ dân. Chủ tịch UBND xã Trường Sơn Hoàng Mạnh Hà cho biết, địa phương xác định sinh kế muốn bền vững phải lựa chọn đúng mô hình, đối tượng và theo sát quá trình triển khai. Trước mỗi đợt hỗ trợ, chính quyền xã đều rà soát kỹ nhu cầu của từng bản, hộ dân, ưu tiên những hộ có quyết tâm làm ăn và điều kiện sản xuất phù hợp. Xã chủ động phối hợp với cán bộ khuyến nông, thú y bám sát cơ sở, hướng dẫn kỹ thuật chăn nuôi, phòng, chống dịch bệnh, hạn chế rủi ro cho người dân.

Từ năm 2022 đến nay, hàng nghìn hộ dân tại các bản của xã Trường Sơn đã được hỗ trợ vốn, con giống và kỹ thuật sản xuất. Đáng chú ý, việc chuyển từ hỗ trợ hộ đơn lẻ sang triển khai các mô hình theo tổ hợp tác đã góp phần nâng cao hiệu quả, tăng tính liên kết và bền vững trong sản xuất. Thực tế cho thấy, khi sinh kế phù hợp được trao đúng đối tượng, người dân không chỉ có thu nhập ổn định mà còn mạnh dạn đầu tư tái sản xuất, từng bước vươn lên thoát nghèo bền vững.

“Đòn bẩy” từ Chương trình mục tiêu quốc gia

Nhờ vốn vay của NHCSXH, các hộ gia đình có điều kiện phát triển kinh tế. Ảnh: Nguyên Linh – TTXVN

Trong Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025, Tiểu dự án 2 (thuộc Dự án 3) về đa dạng hóa sinh kế, phát triển mô hình giảm nghèo tiếp tục khẳng định vai trò là “đòn bẩy” quan trọng, tác động trực tiếp đến đời sống người dân, nhất là tại các địa bàn vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn.

Tại tỉnh Quảng Bình (cũ), Tiểu dự án 2 được phân bổ gần 60 tỷ đồng; đến nay đã giải ngân hơn 41,8 tỷ đồng, đạt 70,1% kế hoạch. Từ nguồn lực này, 185 mô hình sinh kế đã được triển khai, thu hút 4.498 hộ dân tham gia, chủ yếu là hộ nghèo, cận nghèo và hộ mới thoát nghèo.

Ở tỉnh Quảng Trị (cũ), tổng kinh phí phân bổ gần 139 tỷ đồng. Đến cuối năm 2024, tỷ lệ giải ngân đạt trên 50% và ước đến hết năm 2025 đạt gần 77% kế hoạch giai đoạn. Từ nguồn vốn này, 234 mô hình, dự án giảm nghèo đã được triển khai với sự tham gia của gần 4.900 hộ dân.

Cùng với hỗ trợ giống, vốn và vật tư, công tác tập huấn, chuyển giao khoa học kỹ thuật, dạy nghề được lồng ghép đồng bộ, góp phần nâng cao năng lực sản xuất và tạo sinh kế ổn định cho người dân vùng khó khăn. Quan trọng hơn, chương trình đã tạo chuyển biến rõ nét trong nhận thức, khơi dậy tinh thần tự lực, tự cường của nhiều gia đình.

Tại xã Tuyên Lâm - nơi có đông đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống, công tác giảm nghèo được gắn với nhiệm vụ thay đổi “nếp nghĩ, cách làm” của người dân. Thông qua tuyên truyền, vận động trực tiếp tại thôn, bản, người dân từng bước xóa bỏ tâm lý trông chờ, ỷ lại; chủ động tham gia các mô hình sản xuất, chăn nuôi, trồng rừng và phát triển sinh kế. Đồng thời, địa phương chú trọng giải quyết việc làm, mở rộng xuất khẩu lao động, phát triển kinh tế rừng trồng và duy trì các sản phẩm OCOP; góp phần nâng cao thu nhập và cải thiện đời sống cho người dân.

Theo ông Dương Tân Long, Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Quảng Trị, giảm nghèo bền vững không thể chỉ dựa vào hỗ trợ trực tiếp mà cần tạo điều kiện để người dân tiếp cận thông tin, xây dựng sinh kế và chủ động vươn lên. Thời gian tới, MTTQ các cấp trên địa bàn sẽ tiếp tục đẩy mạnh công tác giám sát Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, bảo đảm các chính sách đến đúng đối tượng, không để ai bị bỏ lại phía sau.

Dù vẫn còn không ít khó khăn, song với sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị, cùng sự đồng thuận và nỗ lực của người dân, công tác giảm nghèo ở vùng núi cao Quảng Trị đang từng bước đi vào chiều sâu, tạo nền tảng vững chắc cho phát triển kinh tế - xã hội bền vững trong những năm tới.

Nguyên Linh/vnanet.vn