Máy lọc không khí không phải 'thần dược'

Máy lọc không khí không loại bỏ được toàn bộ các loại ô nhiễm, đặc biệt là khí độc. Ảnh minh họa: IT

Trong bối cảnh ô nhiễm không khí tại các đô thị Việt Nam ngày càng trở nên nghiêm trọng, từ bụi mịn (PM2.5) đến khí thải giao thông và ô nhiễm trong nhà, nhu cầu trang bị máy lọc không khí tăng mạnh. Nhiều gia đình xem thiết bị này như một giải pháp tối ưu để bảo vệ sức khỏe, đặc biệt cho trẻ nhỏ, người già và người có bệnh hô hấp.

Tuy nhiên, máy lọc không khí không phải là “thần dược” có thể giải quyết mọi vấn đề ô nhiễm, người dân cần hiểu đúng để có cách tiêu dùng thông thái, và quan trọng hơn, chúng ta cần giữ được những thói quen, những phương cách được đồng bộ từ chủ trương của chính quyền và lối sống chất lượng, giữ gìn môi trường trong sạch chung.

Không phủ nhận công dụng của các loại máy lọc không khí

Hiện nay, các hãng bán máy lọc lớn đến quảng cáo các mẫu máy lọc không khí thông dụng có công suất hoạt động tối đa từ 20 - 45W, cho khả năng lọc khí hiệu quả với diện tích phòng 26 - 88m2. Từ đó, người mua có thể sử dụng máy lọc cho các phòng vừa và nhỏ như phòng ngủ, phòng khách hay những sảnh không gian lớn.

Tác dụng của máy lọc không khí được quảng cáo thì miễn bàn: Các loại máy được thiết kế các lớp lọc bụi tiêu chuẩn giúp lọc bụi bẩn trong không khí. Mỗi lớp lọc sẽ có chức năng khác nhau từ lọc bụi bẩn thường đến lọc những hạt bụi siêu vi, qua đó giúp khử mùi, loại bỏ tác nhân gây dị ứng, mùi hôi và kháng khuẩn hiệu quả.

Theo nghiên cứu của Viện Retro Screen Virology (Anh Quốc) và Viện Dịch Tễ Trung Ương (Việt Nam), các dòng máy sử dụng công nghệ Plasmacluster ion có thể diệt được tới 99,9% nấm mốc, vi khuẩn, virus, đặc biệt là virus cúm, cùng các chất gây dị ứng.

Một số máy lọc không khí được bổ sung thêm chức năng tạo ẩm tự động thông qua việc tạo ra hơi nước nhờ vào bộ lọc ẩm và bay hơi tự nhiên ra ngoài không khí, giúp việc duy trì độ ẩm trong phòng luôn ở mức ổn định.

Hệ thống tạo ẩm bằng cách bay hơi tự nhiên này giúp làn da và cổ họng bạn không bị khô và mất nước, qua đó giúp phòng ngừa các bệnh về đường hô hấp.

Thực tế, chúng ta không phủ nhận công dụng của máy lọc không khí có tác dụng nhất định. Những thiết bị sử dụng màng lọc HEPA chất lượng cao có khả năng lọc bụi mịn, phấn hoa, lông thú, nấm mốc, thậm chí loại bỏ phần lớn PM2.5 – loại bụi nguy hiểm nhất đối với hệ hô hấp.

Trong không gian kín như phòng ngủ hay phòng làm việc, máy lọc giúp giảm các tác nhân gây dị ứng, hỗ trợ người bị hen suyễn hoặc viêm mũi dị ứng cảm thấy dễ chịu hơn.

Nhiều nghiên cứu cũng chỉ ra rằng việc sử dụng máy lọc không khí liên tục có thể cải thiện giấc ngủ và giảm nguy cơ các bệnh về đường hô hấp.

Tuy vậy, hiệu quả của máy lọc không khí hoàn toàn không tuyệt đối

Theo chuyên gia, máy lọc không khí chỉ xử lý không khí trong phạm vi phòng kín và có diện tích phù hợp. Nếu phòng quá rộng, nhiều vách ngăn, hoặc máy có công suất thấp, hiệu quả lọc giảm mạnh. Bên cạnh đó, nhiều gia đình đặt máy sai vị trí – quá sát tường, dưới gầm bàn, bị chắn bởi đồ đạc – khiến luồng khí không lưu thông tốt. Điều này khiến máy hoạt động nhưng hiệu quả lọc thấp hơn rất nhiều so với kỳ vọng.

Cần phải khẳng định rằng, máy lọc không khí không loại bỏ được toàn bộ các loại ô nhiễm, đặc biệt là khí độc như CO, CO₂, VOC phát ra từ sơn tường, nến thơm, chất tẩy rửa hoặc khói thuốc. Một số thiết bị có thể giảm bớt VOC nhờ than hoạt tính, nhưng hiệu quả còn tùy thuộc công suất và chất lượng vật liệu. Ngoài ra, máy lọc không thể thay thế vai trò của thông gió tự nhiên – yếu tố quan trọng để giảm khí độc và mùi trong nhà.

Thứ ba, nhiều nguồn ô nhiễm xuất phát từ chính sinh hoạt hằng ngày, như nấu nướng, hút thuốc, đốt nhang, nuôi thú cưng hay bụi từ chăn ga gối.

Đôi khi việc sử dụng máy lọc lại vô tình tạo ra luồng khí mới, dẫn các nguồn ô nhiễm kết nối lại.

Thực tế, việc làm cần thiết hơn là phải xử lý tận nguồn những yếu tố gây ô nhiễm, còn giải pháp dùng máy lọc chỉ mang tính "chữa cháy" tạm thời, không vì thế mà máy lọc không khí có thể thay thế hoàn toàn công sức dọn dẹp và chăm sóc nhà cửa một cách khoa học và cẩn thận.

Trong bối cảnh ô nhiễm không khí ngày càng trầm trọng, chúng ta càng không nên xem máy lọc không khí như giải pháp duy nhất, còn rất nhiều giải pháp đồng bộ cần làm mà mỗi người dân và cả xã hội phải cùng hướng tới, cùng thực hiện.

Chống lại ô nhiễm môi trường bằng máy lọc không khí chỉ là giải pháp tạm thời. Về lâu dài, cải thiện chất lượng không khí đòi hỏi sự kết hợp giữa thói quen sinh hoạt lành mạnh, tăng cường cây xanh, cải thiện giao thông, giảm khí thải và các chính sách quốc gia.

Hãy tự bảo vệ sức khỏe của mình và người thân bằng các thói quen sinh hoạt lành mạnh, sống có ý thức bảo vệ môi trường, đó chính là tương lai của bạn, của con cháu mỗi người để có thể cải thiện môi trường và chất lượng cuộc sống ngay từ hôm nay.

Quang Minh