Máy bay trinh sát Oron: 'Con mắt chiến lược' của Israel trên mọi mặt trận

Máy bay trinh sát Oron của Israel.

Kể từ ngày 7/10/2023, Oron đã đóng vai trò then chốt trong việc thu thập thông tin tình báo chiến lược, đặc biệt là trong chiến dịch quân sự tại Iran hồi tháng 6, khi nó cung cấp cảnh báo sớm và hỗ trợ các cuộc tấn công theo thời gian thực. Với những thành tựu này, vào ngày 2/9 tới đây, Bộ Quốc phòng Israel sẽ trao Giải thưởng Quốc phòng Israel cho Cục Nghiên cứu và Phát triển Quốc phòng (DDR&D - gọi tắt là MAFAT), đơn vị đứng sau dự án phát triển Oron.

Oron là sản phẩm hợp tác giữa MAFAT, Tập đoàn Công nghiệp Hàng không Israel (IAI) và Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF). Tận dụng nền tảng khung máy bay thương mại Gulfstream G-550, Israel đã cải tiến thành máy bay trinh sát với hàng loạt công nghệ độc quyền, bao gồm radar, camera và hệ thống nghe lén tín hiệu. Quá trình chế tạo Oron diễn ra đầy thách thức trong bối cảnh chiến tranh, chỉ trong vài ngày, nhưng thành quả đạt được đã mang lại cho Israel lợi thế chiến lược về thu thập và kiểm soát tình báo theo thời gian thực.

Chi phí để tạo Oron ước tính lên tới khoảng 1 tỷ USD - gấp nhiều lần so với một chiến đấu cơ F-35 thế hệ thứ năm (giá khoảng 80 triệu USD). Chi phí đắt đỏ đến từ nền tảng máy bay và hệ thống tích hợp, đều là các công nghệ phức tạp và đặc biệt. Dù khung máy bay được chuyển đổi tại Mỹ, toàn bộ hệ thống bên trong là trí tuệ và công nghệ Israel. Không có quốc gia nào trên thế giới có cấu hình tương tự như Oron.

Chiếc máy bay này có thể mang theo 8 sĩ quan tình báo, vận hành hàng chục máy tính và hàng nghìn cảm biến. Oron có thể đạt độ cao 40.000 feet chỉ trong 25 phút - không ảnh hưởng đến hàng không dân dụng - với tốc độ hành trình khoảng 900 km/h và thời gian bay liên tục tới 10 giờ, bất kể điều kiện thời tiết. Điều này cho phép máy bay hoạt động trên mọi mặt trận.

Israel hiện vận hành ba loại máy bay trinh sát: Shavit (thu thập tín hiệu - SIGINT), Eitam (cung cấp hình ảnh thời gian thực) và Oron – kết hợp cả hai cùng radar hình ảnh và radar đối đất. Các máy bay này hoạt động tại Căn cứ Nevatim, Phi đội 122 (Hanachshon).

“Shavit thuộc thế hệ thứ ba, Eitam là trung gian, và Oron là thế hệ thứ tư, đang đặt nền móng cho thế hệ thứ năm, Thế hệ tiếp theo dự kiến sẽ tích hợp khả năng tác chiến điện tử (electronic warfare), mở rộng phạm vi kiểm soát toàn phổ – từ thu thập đến tấn công tình báo.

Không nhiều quốc gia có năng lực phát triển máy bay trinh sát. Mỹ có dòng AWACS nổi tiếng, nhưng dựa trên khung máy bay Boeing 707 - tốn kém và ít hiệu quả về chi phí. Ngược lại, Israel phát triển cấu hình tích hợp trên khung máy bay nhỏ gọn hơn, với độ tối ưu cao.

Thanh Bình (P/v TTXVN tại Israel)