Mảnh ghép hoàn thiện cho chính sách thị thực thông thoáng của Việt Nam

Mở rộng e-visa sẽ tạo động lực thúc đẩy du lịch Việt Nam phát triển

Chính sách mở để thị thực thông thoáng

Chính phủ mới ban hành Nghị quyết số 389 về việc bổ sung danh sách 41 cửa khẩu quốc tế cho phép người nước ngoài nhập cảnh, xuất cảnh bằng thị thực điện tử (e-visa). Điểm nhấn của nghị quyết lần này là sự xuất hiện của các sân bay mang tính chiến lược và mạng lưới cảng biển trải dài từ Bắc vào Nam, tạo thành vành đai khép kín đón khách quốc tế. Cụ thể, có 4 cửa khẩu đường hàng không, 11 cửa khẩu đường bộ và 26 cửa khẩu đường biển cho phép người nước ngoài được xuất, nhập cảnh bằng e-visa (tổng mạng lưới chấp nhận e-visa trên cả nước là 83).

Trong 4 cửa khẩu hàng không mới, sân bay Long Thành (Đồng Nai) và Gia Bình (Bắc Ninh) gây chú ý vì tính chất “đón đầu”. Sân bay quốc tế Long Thành đang trong giai đoạn nước rút để dự kiến khai thác chuyến bay đầu tiên vào năm 2026, được quy hoạch là “siêu sân bay” giảm tải cho Tân Sơn Nhất. Trong khi đó, sân bay Gia Bình, được Bộ Công an khởi công tháng 12-2024, dự kiến hoàn thành cuối năm 2025. Sân bay có mô hình phục vụ các nhiệm vụ của Trung đoàn Không quân Công an, đảm bảo an ninh kết hợp phát triển kinh tế - xã hội, tương tự mô hình của Cảng hàng không Phan Thiết.

Ngoài hàng không, mở rộng e-visa lớn nhất lần này nằm ở hệ thống 26 cửa khẩu đường biển. Theo Cục Du lịch quốc gia, đây là bước đi chiến lược để đón đầu làn sóng du lịch tàu biển (cruise) đang phục hồi mạnh mẽ sau đại dịch. Khách du lịch tàu biển thường đến từ Mỹ, châu Âu, Australia với mức chi tiêu cao, thời gian lưu trú ngắn nhưng yêu cầu thủ tục nhanh gọn. Việc e-visa được chấp nhận rộng rãi tại các cảng biển địa phương thay vì chỉ tập trung ở một vài cảng lớn như trước đây sẽ giúp các hãng tàu tự tin đưa thêm nhiều điểm dừng chân mới vào hải trình xuyên Việt.

Nhóm 11 cửa khẩu đường bộ mới được bổ sung được giới chuyên môn đánh giá sẽ kích cầu mạnh mẽ loại hình du lịch caravan (tự lái xe) và phượt xuyên biên giới. Các cửa khẩu này phần lớn nằm ở các tỉnh biên giới phía Bắc và miền Trung, nơi có cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ nhưng trước đây ít khách quốc tế do thủ tục xin visa tại cửa khẩu (visa on arrival) phức tạp hoặc chưa áp dụng e-visa. Chính sách mới giúp khơi thông dòng khách từ Lào, Thái Lan và Trung Quốc đi đường bộ sang Việt Nam, thúc đẩy kinh tế vùng biên.

Trước đó, từ tháng 8-2023, Việt Nam đã áp dụng chính sách cấp thị thực điện tử cho công dân tất cả các quốc gia và vùng lãnh thổ, với thời gian lưu trú lên đến 90 ngày và cho phép xuất nhập cảnh nhiều lần. Thị thực điện tử (e-visa) khác visa thông thường ở hình thức cấp và cách làm thủ tục. Người nước ngoài nộp hồ sơ, nhận kết quả trực tuyến, không cần đến cơ quan đại diện ngoại giao hay xin công văn nhập cảnh như trước. Visa điện tử có giá trị một lần, thủ tục gọn hơn, thời gian xét duyệt nhanh hơn so với visa dán tại cửa khẩu hoặc cấp qua đại sứ quán.

Việc mở rộng thị thực điện tử (E-visa) tại 41 cửa khẩu quốc có thể coi là mảnh ghép hoàn thiện cho chính sách thị thực thông thoáng mà Việt Nam theo đuổi từ sau đại dịch. Đây là một đột phá chính sách mang tính chiến lược, phản ánh sự quyết tâm cao độ của Chính phủ trong việc cải cách thủ tục hành chính và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Bên cạnh đó, nghị quyết còn là sự chuyển mình mạnh mẽ từ mô hình “cửa ngõ hạn chế” sang “cửa ngõ mở”, đáp ứng kịp thời xu thế hội nhập và yêu cầu phục hồi kinh tế hậu đại dịch.

Tránh tình trạng “chính sách thoáng nhưng con người chưa thông”

Việc ban hành Nghị quyết 389 không chỉ đơn thuần là việc thêm vào danh sách một vài điểm đến, mà là một tuyên ngôn rõ ràng về sự chào đón của Việt Nam đối với du khách và nhà đầu tư quốc tế. Với việc mở rộng lên 83 cửa khẩu, Việt Nam đang sở hữu chính sách visa cởi mở bậc nhất khu vực, cạnh tranh trực tiếp với Thái Lan hay Malaysia.

Lợi ích thấy rõ nhất của việc mở rộng mạng lưới e-visa theo Nghị quyết 389 là khả năng phân luồng khách ngay từ “cửa ngõ”. Việc có thêm các điểm nhập cảnh mới cho phép du khách hạ cánh hoặc cập bến gần hơn với điểm đến mong muốn. Ví dụ, khách muốn thăm Hội An có thể bay thẳng Chu Lai; khách muốn khám phá hang động Quảng Trị, Nghệ An có thể nhập cảnh qua cảng Cửa Lò hoặc cửa khẩu Nậm Cắn.

Nhưng để khai thác những lợi ích từ việc mở rộng chính sách E-visa tại 41 cửa khẩu quốc tế còn rất nhiều việc phải làm. Thách thức lớn nhất hiện nay nằm ở bài toán đồng bộ hóa hạ tầng kỹ thuật và nâng cao chất lượng dịch vụ xuất nhập cảnh tại tất cả các điểm này. Nếu chính sách đi trước nhưng hạ tầng không theo kịp, hiệu quả thực tế sẽ bị suy giảm đáng kể.

Việc triển khai e-visa thêm tại các cửa khẩu sẽ gây áp lực kiểm soát an ninh khi số lượng cửa khẩu tăng lên nhanh chóng. Tại các cửa khẩu nhỏ hoặc mới bổ sung, hệ thống máy quét hộ chiếu, đường truyền dữ liệu và phần mềm xử lý e-visa cần được trang bị đồng bộ với hệ thống quốc gia để tránh tình trạng “nghẽn mạng” hoặc xử lý thủ công gây chậm trễ. Chỉ một trục trặc kỹ thuật nhỏ cũng có thể gây ách tắc, làm gián đoạn quá trình tiếp nhận khách quốc tế và ảnh hưởng trực tiếp tới hiệu quả của chính sách.

Song song với yêu cầu về công nghệ, yếu tố con người cũng giữ vai trò trọng yếu. Hình ảnh người cán bộ xuất nhập cảnh là ấn tượng đầu tiên của du khách về Việt Nam. Do đó, việc đào tạo ngoại ngữ, thái độ phục vụ chuyên nghiệp cho lực lượng tại 41 điểm mới này là yêu cầu cấp bách, tránh tình trạng “chính sách thoáng nhưng con người chưa thông”. Lực lượng Biên phòng và Hải quan tại các cửa khẩu cần được trang bị đầy đủ kỹ năng sử dụng thiết bị điện tử, am hiểu quy trình e-visa và có phong thái giao tiếp chuyên nghiệp.

Việc có nhiều cửa khẩu nhập cảnh bằng e-visa tạo thuận lợi là “cửa mở”, nhưng để thực sự biến Việt Nam thành điểm đến hấp dẫn với khách quốc tế cao cấp (high-spending), cần thêm các chính sách, đầu tư khác. Theo đó, du lịch Việt Nam cần tiếp tục đẩy mạnh phân khúc dịch vụ cao cấp như nghỉ dưỡng hạng sang, resort và spa sang trọng, du lịch chăm sóc sức khỏe, golf, du thuyền cũng như các trải nghiệm riêng tư, độc lạ.

Hạ tầng du lịch tại các điểm đến mới cũng là bài toán khó. Nhiều cửa khẩu đường bộ hoặc cảng biển nằm ở các khu vực xa trung tâm, thiếu vắng hệ thống khách sạn cao cấp, nhà hàng đạt chuẩn hay các dịch vụ giải trí về đêm. Nếu không nhanh chóng đầu tư nâng cấp đường giao thông kết nối từ cửa khẩu vào nội địa và các trạm dừng nghỉ, du khách có thể sẽ chỉ coi đây là điểm “đi qua” chứ không phải điểm “đến”, làm giảm hiệu quả kinh tế của chính sách. Các địa phương có cửa khẩu mới áp dụng e-visa cần chủ động quy hoạch lại giao thông, biển chỉ dẫn đa ngôn ngữ và có chính sách thu hút đầu tư dịch vụ phụ trợ ngay từ bây giờ.

Hoàng Sơn