Mãi mãi là niềm tự hào của Đảng bộ, quân và dân tỉnh Đồng Tháp

Cách đây 58 năm, vào ngày 15-9-1967, trên rạch Ba Rài (nhân dân quen gọi là sông Ba Rài), đoạn tại ấp 4, xã Cẩm Sơn, huyện Cai Lậy, tỉnh Mỹ Tho (nay là tỉnh Đồng Tháp) diễn ra trận chiến đấu của Tiểu đoàn 263 - Quân khu 8, cùng với quân và dân tỉnh Mỹ Tho chống cuộc hành quân của lữ đoàn 2, sư đoàn 9 bộ binh Mỹ. Qua 1 ngày chiến đấu, quân và dân ta đã đánh bại cuộc hành quân mang tên “Cohart” của quân Mỹ, làm phá sản chiến thuật “hạm đội nhỏ trên sông” nhằm thọc sâu vào vùng căn cứ “tìm diệt” quân giải phóng.

ĐÁNH BẠI CHIẾN THUẬT “HẠM ĐỘI NHỎ TRÊN SÔNG”

Cuối năm 1964, đầu năm 1965, trước sự phá sản của chiến lược “chiến tranh đặc biệt”, đế quốc Mỹ đã chuyển sang chiến lược “chiến tranh cục bộ” hòng cứu vãn tình thế trên chiến trường và ngăn chặn sự sụp đổ hoàn toàn của ngụy quyền Sài Gòn. Đứng trước tình hình đó, Đảng ta đã họp hội nghị lần thứ 11, 12 xác định quyết tâm: “Quyết chiến, quyết thắng” đế quốc Mỹ và bè lũ tay sai.

Di tích Chiến thắng Ba Rài tại xã Cẩm Sơn, nay là xã Bình Phú. Ảnh: QUẾ NGÂN

Ngày 20-7-1965, Chủ tịch Hồ Chí Minh ra lời kêu gọi: “Dù đế quốc Mỹ có tăng 10 vạn, 20 vạn quân Mỹ hay nhiều hơn nữa, dù phải chiến đấu 10 năm, 20 năm hay lâu hơn nữa, Nhân dân Việt Nam cũng quyết đánh đến thắng lợi hoàn toàn”.

Thực hiện chủ trương của Đảng và lời kêu gọi thiêng liêng của Bác, đầu năm 1966, Khu ủy Khu 8 mở hội nghị nhằm quán triệt Nghị quyết 11, 12 của Đảng, xác định mục tiêu, tính chất của cuộc chiến tranh xâm lược của Mỹ và đề ra chủ trương sử dụng phương châm, phương thức “hai chân, ba mũi” kết hợp quân sự, chính trị, binh vận đánh Mỹ cũng như đánh ngụy. Sau đó, Tỉnh ủy mở hội nghị quán triệt Nghị quyết của Trung ương và Khu ủy Khu 8, đánh giá lại tình hình trong tỉnh và phát động “căm thù Mỹ, quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ và giữ thế hợp pháp cho dân”.

23 giờ 30 đêm 14-9-1967, Khu ủy điện cho Tỉnh ủy Mỹ Tho thông báo tình hình địch sẽ tổ chức song song hai cuộc càn lớn ở hai bên Nam Bắc lộ 4 nhằm giải tỏa thế bao vây, chia cắt lộ 4 của ta, trong đó chủ yếu ở khu vực sông Ba Rài vào ngày 15-9-1967. Khu ủy chỉ đạo cho Tỉnh ủy Mỹ Tho tổ chức các lực lượng tấn công địch, nhằm căng kéo, giảm áp lực cho trận địa chính.

Tỉnh ủy Mỹ Tho điện báo cho các cấp và chỉ đạo triển khai ngay phương án hợp đồng tác chiến theo tiếng súng giữa địa phương và các đơn vị chủ lực đã được chuẩn bị từ trước, khi ta nổ súng ở trận địa chính.

Sáng ngày 15-9-1967, khi hay tin ta nổ súng đánh tàu địch trên sông Ba Rài, Huyện ủy Chợ Gạo tổ chức hơn 50 quần chúng của các xã: Hòa Tịnh, Mỹ Tịnh An, Lương Hòa Lạc kéo đến quận Bến Tranh đấu tranh trực diện với địch. Tại Cái Bè, hơn 50 quần chúng các xã Hòa Khánh, Đông Hòa Hiệp kéo vào quận lỵ Cái Bè đấu tranh trực diện chống phi pháo, chống hành quân cướp phá, giải tán ấp đời mới...

Đêm 14, Tiểu đoàn 514 đang đóng cặp sông Ba Rài, xã Thanh Hòa nhận được điện của Tỉnh ủy nên đã bố trí đội hình phòng ngự chống càn đánh tiểu đoàn bảo an, làm vỡ kế hoạch tiếp viện cho trận địa chính Cẩm Sơn. Lực lượng địa phương quận Cái Bè, du kích các xã: Hội Cư, Đông Hòa Hiệp, Phú An nổ súng tấn công quấy rối trung đoàn 12, sư đoàn 7 ngụy khi chúng di chuyển từ Ngã Tư Văn Cang xuống Cai Lậy. Sau đó, bị quần chúng hai bên lộ 4 tuyên truyền, hù nhát làm cho chúng phải dừng lại ở địa phận huyện Cái Bè.

Trên lộ 4, từ Ngã ba Trung Lương đến Cai Lậy, ta đã đánh phá nhiều đoạn nên tiểu đoàn bộ binh Mỹ đi trên các chỉ đoàn xe M.113 di chuyển rất chậm. Đến Cai Lậy gặp phải quần chúng do ta tổ chức tản cư ngược từ các xã quanh Cẩm Sơn ra lộ Ba Dừa, thị trấn Cai Lậy, lộ 4 nên đã làm vỡ kế hoạch triển khai đội hình hợp vận Tiểu đoàn 263 của chúng (khoảng 3 giờ chiều chúng mới vào được trước tiền duyên của đại đội bộ binh 1).

Đêm 15-9-1967, Tỉnh ủy chỉ đạo cho các huyện: Cái Bè, Cai Lậy, Châu Thành, TP. Mỹ Tho, vành đai Bình Đức đẩy mạnh các hoạt động quấy phá, tấn công nhằm căng kéo, phân tán lực lượng địch. Tại Cái Bè, lực lượng hỏa lực của Tiểu đoàn 261 cùng với địa phương quân Cái Bè pháo kích nhiều quả đạn 82 ly vào hai đồn ở Hòa Khánh và Đông Hòa Hiệp.

Tại vành đai Bình Đức, lực lượng pháo vành đai đã pháo kích hàng chục trái 82 ly vào Bộ Tư lệnh sư đoàn 7 ngụy, thành bảo an, khu vực hải quân ngụy, ty chiêu hồi... để làm nhụt ý chí và tinh thần chiến đấu của địch, tạo điều kiện cho Tiểu đoàn 263 tổ chức vượt vòng vây an toàn.

Chiến thắng Ba Rài đã góp phần minh chứng cho sự lãnh đạo của Đảng là nhân tố quyết định mọi thắng lợi trong sự nghiệp cách mạng và trong cuộc kháng chiến toàn dân, toàn diện của ta. Chiến thắng làm thất bại hoàn toàn âm mưu, thủ đoạn mới của địch trong nỗ lực tuyệt vọng tiêu diệt lực lượng chủ lực của ta hòng giành lại thế chủ động trên chiến trường.

Nếu như trong Chiến thắng Ấp Bắc (2-1-1963), ta đã làm thất bại chiến thuật “bủa lưới phóng lao” với “trực thăng vận” và “thiết xa vận” của Mỹ, báo hiệu sự phá sản của chiến lược “chiến tranh đặc biệt” thì trong Chiến thắng Ba Rài, ta lần đầu tiên đánh bại chiến thuật “hạm đội nhỏ trên sông” với “lực lượng cơ động đường sông”, mở đầu cho giai đoạn đánh bại chiến lược “chiến tranh cục bộ” của Mỹ ở Mỹ Tho nói riêng và miền Nam nói chung.

THẮNG LỢI CỦA THẾ TRẬN CHIẾN TRANH NHÂN DÂN

Chiến thắng Ba Rài bước đầu làm thất bại chiến thuật “hạm đội nhỏ trên sông” của quân Mỹ, mục tiêu quan trọng nhất của chiến lược “chiến tranh cục bộ” của quân Mỹ ở Đồng bằng sông Cửu Long không thể thực hiện. Chiến thắng Ba Rài một lần nữa chứng minh sự quyết tâm đánh Mỹ và thắng Mỹ của quân và dân ta.

Xuồng tuần tra của Mỹ đi giữa hai bờ kinh rậm rạp. Đây là loại xuồng bọc sắt mỏng, trang bị súng máy 12,7 ly.

Quân và dân ta luôn bám trụ và phản công địch; đồng thời linh hoạt vận dụng tốt 3 mũi giáp công, phối hợp tác chiến trên các chiến trường nhằm ngăn chặn, căng kéo, phân tán lực lượng địch, hạn chế sức mạnh của chúng. Thất bại trong trận Ba Rài đã làm lung lay niềm tin của quân Mỹ vào “sức mạnh quân sự của Hoa Kỳ”, bước đầu làm phá sản chiến lược “chiến tranh cục bộ” của đế quốc Mỹ ở miền Nam Việt Nam.

Phát huy chiến thắng Ba Rài, quân và dân tỉnh Mỹ Tho giữ thế chủ động tiến công trên chiến trường, tiêu diệt và làm tan rã nhiều sinh lực địch, làm suy yếu khả năng càn quét của chúng. Có thể nói, Chiến thắng Ba Rài tạo ra thế và lực mới để quân và dân tỉnh Mỹ Tho tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân năm 1968, góp phần làm lung lay ý chí xâm lược của đế quốc Mỹ, buộc chúng phải xuống thang chiến tranh và ngồi vào bàn đàm phán với ta ở Paris.

Chiến thắng Ba Rài có ý nghĩa không chỉ về mặt quân sự là khẳng định vai trò của Lực lượng vũ trang Quân khu 8 và tỉnh Mỹ Tho, mà còn có vai trò quan trọng và quyết định, đó là sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng, mà trực tiếp là Khu ủy Khu 8 và Tỉnh ủy Mỹ Tho đã đề ra chủ trương phù hợp với thực tế chiến trường, chỉ đạo các lực lượng và địa bàn trọng điểm chuẩn bị tốt phương án tác chiến, đánh bại trận càn của quân Mỹ trên rạch Ba Rài.

Thắng lợi trận Ba Rài còn là thắng lợi của thế trận chiến tranh nhân dân, thắng lợi của tinh thần yêu nước của quân và dân ta. Đó là thắng lợi của sự mưu trí, sáng tạo, sự phối hợp tác chiến giữa bộ đội chủ lực với Lực lượng vũ trang địa phương, giữa quân sự với chính trị tác động, gây hoang mang, phân tán lực lượng địch và làm mất lòng tin vào sức mạnh quân sự của quân Mỹ, góp phần mở ra phong trào “Tìm Mỹ mà đánh, tìm ngụy mà diệt” trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của Nhân dân ta.

HỒNG LÊ

(tổng hợp)