M&A bứt tốc với làn sóng vốn ngoại

Dòng vốn quốc tế dẫn nhịp thị trường

Báo cáo thị trường M&A tháng 9/2025 của Grant Thornton chỉ ra, riêng trong tháng 9, Việt Nam ghi nhận 32 thương vụ với tổng giá trị ước đạt 762 triệu USD. Bất động sản, logistics, hạ tầng, sản xuất công nghiệp và hàng tiêu dùng tiếp tục là những nhóm ngành dẫn dắt.

Xu hướng nổi bật trong tháng là dòng vốn dịch chuyển sang các lĩnh vực tăng trưởng dài hạn như logistics, công nghiệp xanh, công nghệ và năng lượng tái tạo. Nhà đầu tư đến từ Nhật Bản, Hàn Quốc và châu Âu vẫn giữ vai trò trung tâm thông qua các hình thức hợp tác chiến lược, liên doanh hoặc mua lại cổ phần kiểm soát.

Đáng chú ý, đang xuất hiện làn sóng đầu tư kép của doanh nghiệp Nhật Bản - vừa đẩy mạnh M&A tại Việt Nam, vừa thực hiện M&A ngược sang Nhật.

Theo bà Phi Hoa, CEO ONE-VALUE, Nhật Bản liên tục nằm trong nhóm nhà đầu tư FDI lớn nhất vào Việt Nam. Hai động lực chính thúc đẩy làn sóng này gồm: dân số Nhật già hóa, thiếu người kế nghiệp doanh nghiệp và đồng Yên mất giá kéo dài, khiến việc M&A sớm tại Việt Nam trở nên “rẻ” hơn trong dài hạn.

Từ cuối năm 2024, các nhà đầu tư đã nhận định, thị trường M&A tại khu vực ASEAN bước vào chu kỳ tích cực. Dữ liệu của Bank of America (BofA) cho thấy, số thương vụ M&A ở ASEAN năm 2024 tăng 51% so với năm 2023. Lượng vốn tư nhân chờ giải ngân vẫn ở mức cao, dự kiến được triển khai nhanh trong năm 2025.

Thương vụ tập đoàn hàng tiêu dùng Indonesia Sari Murni Abadi (SMA) - chủ thương hiệu snack Momogi, mua lại CTCP Bibica từ PAN Group được xem là minh chứng rõ nét cho xu hướng này, đồng thời đánh dấu bước tiến trong chiến lược mở rộng toàn cầu của SMA.

Hiện nhà đầu tư Trung Quốc và Nhật Bản được dự báo tiếp tục gia tăng hiện diện tại ASEAN, nhờ sự dịch chuyển chuỗi cung ứng và rào cản đầu tư ở Mỹ khiến dòng vốn quay trở lại châu Á.

“Chúng tôi tin rằng, các bên mua sẽ chạy đua để chớp lấy các cơ hội M&A xuất hiện trong nửa đầu năm 2025”, ông John Lin, Giám đốc bộ phận M&A Đông Nam Á của BofA nhận định.

Cũng theo ông John Lin, lượng vốn tư nhân huy động để đầu tư vào các tài sản thay thế vẫn ở mức cao và tốc độ giải ngân sẽ tăng tốc trong năm 2025.

BofA cũng dự báo, nguồn vốn từ Trung Quốc sẽ tiếp tục chảy mạnh vào ASEAN, trong bối cảnh Bắc Kinh triển khai các chính sách kích cầu tiêu dùng trong nước.

“Giữa lúc Mỹ có thể tiếp tục dựng lên các rào cản đối với quyền sở hữu tài sản của nhà đầu tư nước ngoài, chúng tôi tin rằng, các bên mua Trung Quốc và Nhật Bản sẽ dành nhiều thời gian hơn ở ASEAN để triển khai vốn”, ông John Lin nói.

Điểm rơi vàng

Hoạt động M&A tại Việt Nam đang nóng trở lại, nhưng không dàn trải. Dòng vốn hiện tập trung vào những ngành “có cầu, thiếu cung, cần vốn để mở rộng”, nơi nhà đầu tư vào sớm sẽ chiếm lợi thế dẫn dắt thị trường.

Theo dữ liệu năm 2024, các lĩnh vực chăm sóc sức khỏe, công nghệ, truyền thông, viễn thông, công nghiệp và tài chính tiếp tục sôi động. Song, các chuyên gia lưu ý, cơ hội mới đang hình thành, xoay quanh các yếu tố bền vững, năng lượng sạch, logistics, edtech và quản trị chuỗi cung ứng - được dự báo là tâm điểm M&A của năm 2025.

BofA cũng xác nhận xu hướng này. Tầng lớp trung lưu ASEAN tăng nhanh, kéo theo nhu cầu chăm sóc sức khỏe chất lượng cao, trong khi tiến trình số hóa tài chính tạo ra nhu cầu hợp nhất và mở rộng hệ thống ngân hàng, fintech.

“Hạ tầng số sẽ là động lực tiếp theo của M&A khu vực”, ông John Lin nhấn mạnh. Khi thị trường tiến đến giai đoạn bão hòa, cạnh tranh sẽ chuyển từ mở rộng tự nhiên sang thâu tóm và sáp nhập.

Trong khi đó, nhà đầu tư Nhật Bản đang “đặt cược lớn” vào ba lĩnh vực tại Việt Nam, gồm: logistics và hạ tầng kho lạnh; y tế và chăm sóc sức khỏe; năng lượng tái tạo. Ngoài ra, các lĩnh vực thực phẩm, may mặc, công nghiệp phụ trợ, bán lẻ và công nghệ thông tin (IT) cũng tiếp tục thu hút dòng vốn bền vững.

Một diễn biến đáng chú ý là doanh nghiệp Việt Nam bắt đầu sang Nhật mua lại doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME). Hiện 60% trong số 4 triệu SME tại Nhật có chủ trên 70 tuổi, thiếu người kế nghiệp, nhiều công ty được bán với giá chỉ 1-20 tỷ đồng.

Trong bối cảnh VND mạnh lên so với JPY, doanh nghiệp Việt đang có lợi thế hiếm có để mua lại thương hiệu, công nghệ và tệp khách hàng từ các doanh nghiệp Nhật, thay vì phải tự xây dựng từ đầu. Tuy nhiên, để các thương vụ xuyên biên giới này thành công, họ vẫn phải vượt qua ba rào cản lớn là khác biệt văn hóa và phong cách ra quyết định, thiếu minh bạch tài chính, cùng chênh lệch trong kỳ vọng định giá.

Theo VinaCapital, điểm hội tụ dòng vốn M&A giai đoạn 2025-2026 sẽ tăng tốc cùng với đầu tư hạ tầng. Bà Vũ Ngọc Linh, Giám đốc nghiên cứu thị trường của VinaCapital nhận định, Việt Nam đang bước vào giai đoạn cải cách kinh tế sâu rộng với ba động lực tăng trưởng: đầu tư hạ tầng, tiêu dùng nội địa và xuất khẩu. Nếu năm 2025 được thúc đẩy bởi xuất khẩu và du lịch, thì năm 2026 sẽ là thời điểm bùng nổ đầu tư hạ tầng - “điểm rơi vàng”, khi các dự án trọng điểm quốc gia đồng loạt khởi công và giải ngân, kéo theo làn sóng M&A trong lĩnh vực logistics, năng lượng, công nghiệp hỗ trợ.

Thị trường M&A Việt Nam không còn xoay quanh các thương vụ cơ hội, mà đang chuyển sang mua - bán để tái cấu trúc, mở rộng thị phần và tham gia sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu. Với quy mô dân số hơn 100 triệu người, nhu cầu vốn lớn và định hướng phát triển hạ tầng mạnh mẽ, Việt Nam đang củng cố vị thế điểm đến chiến lược của dòng vốn M&A quốc tế giai đoạn 2025-2035.

Anh Hoa