Lý giải nguyên nhân nữ giới bị vấn đề sức khỏe tâm thần cao hơn nam

GS.TS Đặng Hoàng Minh, Chủ nhiệm Khoa Các khoa học Giáo dục, Trường Đại học Giáo dục (Đại học Quốc gia Hà Nội), trình bày tại hội thảo

Ngày 5/12, tại TPHCM, Phân hiệu Học viện Phụ nữ Việt Nam phối hợp với Trường Đại học Y khoa Charité (Berlin, Đức), Doanh nghiệp xã hội Tâm Nhung và Viện Ứng dụng Khoa học Tâm lý - Giáo dục tổ chức Hội thảo khoa học quốc tế với chủ đề "Tiếp cận liên ngành trong chăm sóc sức khỏe tâm thần cho phụ nữ và gia đình".

Phát biểu khai mạc hội thảo, PGS.TS Trần Quang Tiến, Giám đốc Học viện Phụ nữ Việt Nam, cho biết, số liệu thống kê cho thấy, cứ khoảng 7 người thì có 1 người gặp triệu chứng rối loạn tâm thần thường gặp. Trong đó rối loạn lo âu, trầm cảm là phổ biến. Sự gia tăng này không chỉ là con số thống kê mà còn là biểu hiện của những áp lực kinh tế xã hội, tác động dai dẳng của đại dịch Covid-19 cũng như thay đổi môi trường sống.

Tại nước ta, trong những năm gần đây, vấn đề sức khỏe tâm thần cũng là vấn đề đáng quan ngại, nhất là đối với phụ nữ và trẻ em.

Giám đốc Học viện Phụ nữ Việt Nam nhấn mạnh: Phụ nữ chịu những tác động đồng thời từ các yếu tố sinh học, xã hội, khiến cho tỷ lệ lo âu, trầm cảm ở phụ nữ cao hơn nhiều so với nam giới.

"Người phụ nữ được kỳ vọng cao, là người mẹ, người vợ, là trụ cột trong chăm sóc và quản lý gia đình; do vậy sức khỏe tâm thần của người phụ nữ có ảnh hưởng mạnh đến sức khỏe trẻ em, kinh tế, hạnh phúc gia đình" - PGS.TS Trần Quang Tiến lý giải.

PGS.TS Trần Quang Tiến, Giám đốc Học viện Phụ nữ Việt Nam, phát biểu tại hội thảo

PGS.TS Trần Quang Tiến cho rằng, không thể thúc đẩy bình đẳng giới nếu chúng ta không quan tâm đến chăm sóc sức khỏe tâm thần của phụ nữ. Bên cạnh đó, trong các tiếp cận nghiên cứu khoa học cũng như thực tiễn về sức khỏe tâm thần, việc tiếp cận liên ngành là hướng chủ đạo.

GS.TS Đặng Hoàng Minh, Chủ nhiệm Khoa Các khoa học Giáo dục, Trường Đại học Giáo dục (Đại học Quốc gia Hà Nội) cho biết, tại Việt Nam, bên cạnh sự phát triển nhanh của nền kinh tế, tỷ lệ người dân có vấn đề sức khỏe tâm thần trong dân số cũng tăng, tương đương như ở các nước phát triển. Tuy nhiên, cơ sở hạ tầng về chăm sóc sức khỏe tâm thần ở nước ta còn hạn chế, mới chỉ tập trung ở các thành phố lớn và thiếu chuyên gia về sức khỏe tâm thần.

Hiện chỉ có 1 bác sĩ tâm thần trên 100.000 người dân, thấp hơn rất nhiều so với khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO). Bên cạnh đó, các chuyên gia sức khỏe tâm thần không phải bác sĩ như tâm lý lâm sàng, công tác xã hội lâm sàng, trị liệu hoạt động cũng thiếu. Hệ thống dịch vụ sức khỏe tâm thần chủ yếu tập trung tại bệnh viện, trong khi thiếu các chương trình chăm sóc tại cộng đồng. Về chính sách, Việt Nam cũng đang thiếu các quy định hiện đại, đồng bộ và nền tảng pháp lý đủ mạnh cho lĩnh vực này.

Hội thảo đón tiếp hơn 200 đại biểu trong nước và quốc tế tham gia

Theo ThS. Trần Huyền Nhung, Giám đốc Doanh nghiệp xã hội Tâm Nhung, tại nước ta, tỷ lệ mắc các vấn đề liên quan đến sức khỏe tâm thần ở nữ giới cao hơn nam giới. Trong đó, có tới 90% người có vấn đề sức khỏe tâm thần chưa được tiếp cận điều trị phù hợp.

Chăm sóc sức khỏe tâm thần cộng đồng không còn là giải pháp thay thế mà là xu hướng bắt buộc, nhất là tại các nước đang phát triển như Việt Nam, nơi nguồn lực y tế chuyên sâu còn hạn chế.

Cũng theo bà Nhung, hiện nay việc hỗ trợ chăm sóc sức khỏe tâm thần gặp không ít thách thức. Trong đó, sức khỏe tâm thần vẫn còn là chủ đề nhạy cảm, dễ bị hiểu sai hoặc gắn với kỳ thị, dẫn đến việc người dân ngần ngại tham gia các chương trình hỗ trợ. Một số nhóm như người lao động có thu nhập thấp, nữ công nhân hoặc phụ nữ đang lao động trong môi trường áp lực cao có thời gian hạn chế và ít sẵn sàng chia sẻ. Bên cạnh đó, còn hạn chế về số lượng đội ngũ chuyên gia tâm lý, nhân viên xã hội, hoặc cán bộ được đào tạo bài bản trong lĩnh vực sức khỏe tâm thần.

Đông Quân