Lý giải miền Bắc mưa lớn như trút nước, so sánh hai đợt mưa cực đoan tại Hà Nội

Chuyên gia Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia vừa thông tin về đợt mưa lớn ở các tỉnh miền Bắc và thủ đô Hà Nội từ ngày 6-7/10.

Theo đó, do ảnh hưởng của hoàn lưu bão số 11 Matmo, từ sáng 6/10, ở khu vực Bắc Bộ đã có mưa vừa, mưa to trên diện rộng. Đặc biệt, từ gần sáng và sáng nay (7/10), do ảnh hưởng của hoàn lưu vùng áp thấp suy yếu từ bão số 11 với tâm nằm ở khu vực phía Tây của Bắc Bộ; kết hợp với đới gió Đông Nam của lưỡi áp cao cận nhiệt đới lấn mạnh từ phía Đông vào, tạo ra một vùng hội tụ gió kinh hướng (yếu tố gây mưa cực đoan) ở khu vực phía Đông Bắc Bộ, chạy dọc theo các tỉnh Tuyên Quang, Cao Bằng, Thái Nguyên, Phú Thọ, Hà Nội, Lạng Sơn, Bắc Ninh.

Mưa lớn gây ngập lụt nghiêm trọng ở Hà Nội sáng 7/10. Ảnh: Hoàng Hà

Trong đó, khu vực Thái Nguyên và Hà Nội là 2 tỉnh, thành có mưa đặc biệt lớn. Tại Thái Nguyên ghi nhận lượng mưa từ 19h ngày 6/10 đến 9h ngày 7/10 một số nơi trên 450mm như: trạm Hóa Thượng (Thái Nguyên) 526mm, Cây Thị (Thái Nguyên) 462mm; tại các địa phương khác có nơi trên 200mm như: trạm Bố Hạ (Bắc Ninh) 348mm, Mễ Trì (Hà Nội) 261.6mm, Sóc Sơn (Hà Nội) 242.4mm, Tân Tri 1 (Lạng Sơn) 224.4mm, Chúc Bài Sơn (Quảng Ninh) 216mm…

So sánh 2 đợt mưa lớn ở Hà Nội (29-30/10 và 6-7/10/2025)

Các chuyên gia khí tượng cũng đưa ra đánh giá và so sánh 2 đợt mưa lớn cách nhau 1 tuần ở Hà Nội. Trong đó, đặc điểm chung: Hình thế gây mưa lớn là hội tụ gió kinh hướng của hoàn lưu hậu bão và đới gió Đông Nam ẩm của áp cao cận nhiệt đới. Vùng mưa lớn là ở khu vực Bắc Bộ, trọng tâm là phía Đông Bắc Bộ, trong đó có thủ đô Hà Nội.

Điểm khác biệt đầu tiên giữa hai đợt mưa là thời gian diễn ra: đợt mưa ngày 30/9 kéo dài từ sáng sớm đến chiều, trong khi đợt mưa ngày 7/10 chủ yếu tập trung vào sáng sớm và buổi sáng.

Về cường suất mưa: Lượng mưa 1 giờ lớn nhất của đợt 30/9 đo được tại trạm Định Công (Hà Nội) từ 11-12h là 101.4mm; đợt 7/10, lượng mưa 1 giờ lớn nhất tại Mễ Trì từ 5-6h là 108,2mm.

Diện ngập: Đợt mưa 30/9 gây ngập diện rộng hơn so với ngày 7/10.

Đường Hà Nội như một dòng sông sau mưa lớn sáng 7/10. Ảnh: Thế Bằng

Khu vực mưa lớn: Đợt 30/9, mưa lớn nhất tập trung ở khu vực nội thành và phía Bắc Hà Nội, lượng mưa phổ biến từ 200-300mm/24h; khu vực phía Tây và Tây Nam (Ba Vì, Xuân Mai, Chương Mỹ, Sơn Tây) mưa phổ biến 60-90mm.

Đợt mưa 7/10: Mưa lớn nhất cũng tập trung ở phần nội thành của Hà Nội, bao gồm các khu vực Mễ Trì, Láng, Cầu Diễn, Hà Đông, Phú Lãm, Đông Anh. Các khu vực Ba Vì, Xuân Mai, Chương Mỹ, Sơn Tây mưa nhỏ. Số điểm mưa trên 100mm trong ngày 30/9 nhiều hơn so với 7/10.

Mưa lớn còn kéo dài đến rạng sáng 8/10

Chuyên gia khí tượng nhận định, hiện tại hội tụ gió kinh hướng đang có dấu hiệu suy yếu. Do đó, trong chiều nay ở Bắc Bộ còn có mưa vừa, mưa to với lượng mưa ở khu vực Tuyên Quang, Thái Nguyên, Hà Nội vào khoảng 30-60mm, cục bộ có nơi trên 100mm; các nơi khác mưa từ 20-30mm.

“Tối 7/10, mưa giảm nhưng đến rạng sáng mai, khu vực phía Đông Bắc Bộ lại có thể có mưa và mưa vừa trở lại”, chuyên gia khí tượng lưu ý.

Đỉnh lũ trên một số sông lên trên báo động 3

Do ảnh hưởng của mưa lớn, từ 7-10/10, lũ trên các sông ở khu vực Bắc Bộ và Thanh Hóa tiếp tục lên. Trong đợt lũ này, đỉnh lũ trên các sông ở tỉnh Cao Bằng, Lạng Sơn, Quảng Ninh, sông Lục Nam (Bắc Ninh), sông Thái Bình (Hải Phòng) lên mức BĐ2-BĐ3 và trên BĐ3; đỉnh lũ trên sông Thao (Lào Cai), sông Lô (Tuyên Quang), sông Hoàng Long (Ninh Bình), thượng lưu sông Mã (Thanh Hóa) lên mức BĐ1-BĐ2, có sông trên BĐ2; đỉnh lũ đến hồ Hòa Bình, hạ lưu sông Hồng tại trạm Hà Nội có khả năng trên mức BĐ1.

Ngập lụt diện rộng khả năng tiếp tục diễn ra tại các tỉnh Thái Nguyên, Bắc Ninh, Lạng Sơn, Cao Bằng và nguy cơ ngập lụt tại các vùng trũng thấp ven sông, các khu đô thị thuộc khu vực Bắc Bộ và Thanh Hóa; nguy cơ sạt lở bờ sông, đê sông, nguy cơ lũ quét trên các sông suối và sạt lở đất trên các sườn dốc ở khu vực vùng núi Bắc Bộ và Thanh Hóa.

Bảo Anh