Lý do Apple chọn Việt Nam làm cứ điểm sản xuất nhà thông minh mới giữa bão thuế quan toàn cầu

Quý III, nền kinh tế tăng trưởng hơn 8%, xuất khẩu liên tục tăng nóng, và Việt Nam vừa chính thức được FTSE Russell nâng hạng lên thị trường mới nổi sau bao năm chờ đợi - một động thái được kỳ vọng có thể thu hút hàng tỷ đô vốn đầu tư mới.

Giờ đây, Apple cũng tham gia vào dòng chảy này, chuẩn bị sản xuất các trung tâm nhà thông minh đầu tiên và thậm chí cả robot gia dụng trong tương lai tại Việt Nam. Đây là tín hiệu rõ ràng nhất cho thấy Việt Nam đã trở thành một mắt xích không thể thiếu trong nền kinh tế toàn cầu, theo The Business Times.

"Trái ngược với các quốc gia khác đang mắc kẹt trong bế tắc, Việt Nam đã hành động rất nhanh chóng để đảm bảo các mức thuế thấp hơn và cải cách nền kinh tế nhằm tăng năng suất và sức cạnh tranh," bà Trịnh Nguyễn, chuyên gia kinh tế cấp cao tại Natixis, nhận định.

"Điều này đã giúp Việt Nam nổi lên như một bên hưởng lợi dưới thời Trump 2.0 bởi Việt Nam đã trở thành điểm đến đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) được ưa chuộng cho những ai muốn đa dạng hóa chuỗi cung ứng khỏi căng thẳng Mỹ-Trung,” bà nói.

Chi tiết về kế hoạch của Apple vẫn còn khá ít, nhưng theo các nguồn tin thân cận, Apple đang hợp tác với gã khổng lồ xe điện Trung Quốc BYD cho các sản phẩm trung tâm nhà thông minh và robot. Hiện chưa rõ liệu có linh kiện nào của Trung Quốc sẽ được sử dụng trong thành phẩm cuối cùng hay không.

Dù vậy, việc Apple lựa chọn Việt Nam vẫn là một thắng lợi lớn cho đất nước. Trước đó, Việt Nam đã thu hút các nhà sản xuất lớn từ Samsung Electronics đến Nike nhờ vào lực lượng lao động trẻ, có tay nghề. Hồi tháng 5, Giám đốc điều hành Apple Tim Cook nói rằng Việt Nam sản xuất "gần như toàn bộ" iPad, MacBook, đồng hồ và AirPods cho thị trường Mỹ.

Trong quý III, kinh tế Việt Nam tăng trưởng 8,23%, mức nhanh nhất trong ba năm, khi các nhà máy hoạt động hết công suất để xuất hàng sang Mỹ trước khi các mức thuế cao hơn có hiệu lực vào đầu tháng 8.

Thị trường chứng khoán Việt Nam cũng đang trên đà phát triển, tăng khoảng 40% trong năm nay và vượt trội so với các thị trường trong khu vực. Đà tăng này được thúc đẩy bởi sự lạc quan của các nhà đầu tư nhỏ lẻ và sự kiện nâng hạng thị trường được mong đợi từ lâu. Hoạt động IPO cũng rất sôi động, với số vốn huy động được từ các đợt niêm yết mới tại Việt Nam thậm chí còn vượt qua cả London.

"Sức chống chịu của Việt Nam trước các áp lực thuế quan phản ánh cơ cấu xuất khẩu đa dạng và vai trò ngày càng quan trọng của Việt Nam trong chuỗi cung ứng toàn cầu," ông Michael Piro, đồng Giám đốc điều hành của Indochina Capital, cho biết.

"Trong khi thuế quan có thể nhắm vào một số ngành hàng hoặc đối tác thương mại nhất định, Việt Nam lại hưởng lợi từ việc là một phần của một hệ sinh thái lớn hơn, nơi nhiều mặt hàng xuất khẩu là linh kiện hoặc sản phẩm trung gian, được tích hợp vào mạng lưới sản xuất đa quốc gia thay vì là hàng tiêu dùng trực tiếp,” ông nói.

Thực tế, sản lượng sản xuất đã tăng 9,92% trong 9 tháng đầu năm 2025 so với cùng kỳ năm trước. Khoảng 77% các công ty được Tổng cục Thống kê khảo sát cho biết đơn hàng xuất khẩu cao hơn hoặc giữ nguyên, một dấu hiệu cho thấy các nhà mua hàng Mỹ dường như không quá bận tâm đến tác động của thuế quan vào lúc này.

Ông Piro cũng lưu ý rằng trong vài năm qua, các "ông lớn" trong chuỗi cung ứng như Foxconn và GoerTek (một công ty Trung Quốc chuyên thiết kế linh kiện và phần cứng thông minh) đã mở rộng năng lực sản xuất tại đây, "củng cố vị thế của Việt Nam như một mắt xích chủ chốt trong hệ sinh thái công nghệ và điện tử toàn cầu."

Thương mại với Bắc Mỹ vẫn sẽ đóng vai trò then chốt. Giao thương giữa Việt Nam và Mỹ đã tăng hơn ba lần trong thập kỷ qua, đạt khoảng 150 tỷ USD vào năm 2024. Theo dữ liệu từ Hải quan Việt Nam, các lô hàng máy tính xách tay và sản phẩm điện tử đã tăng vọt 131% trong tháng 9, trong khi tổng kim ngạch xuất khẩu tăng 38,5% so với cùng kỳ năm ngoái, đạt 13,7 tỷ USD.

Sự bùng nổ thương mại này cho thấy rõ vị thế của Việt Nam tại giao điểm của các dòng chảy kinh tế toàn cầu. Như một số nhà phân tích nhận định, lần này, câu chuyện không chỉ nằm ở nội lực của Việt Nam, mà còn ở các yếu tố bên ngoài đang thúc đẩy đất nước tiến lên.

"Đây là cơ hội của cả một thế hệ đối với Việt Nam," ông Thomas Nguyễn, Giám đốc khối thị trường toàn cầu tại SSI Securities, chia sẻ. "Quan hệ Mỹ-Trung đã đặt chuỗi cung ứng toàn cầu vào tâm điểm chú ý, và Việt Nam sẽ là tiếng nói hàng đầu của Đông Nam Á nhờ vào sự tăng trưởng kinh tế và giờ đây là cả sức mạnh của thị trường vốn."

Thiên Trường