Luật Đường sắt 2025: Cơ hội cho cá nhân, doanh nghiệp cùng chung tay đưa ngành phát triển

Với các chính sách ưu đãi và cơ chế mở, Luật mới mở ra cánh cửa rộng lớn, kêu gọi các thành phần kinh tế tư nhân và cá nhân tham gia đầu tư, khai thác vào một lĩnh vực được coi là trụ cột của hệ thống giao thông quốc gia.

Nhờ các doanh nghiệp tư nhân góp vốn mà ngành đường sắt có thêm các toa tàu chất lượng cao để phục vụ hành khách được tốt hơn. (Ảnh:ĐSVN).

Doanh nghiệp tư nhân mang đến làn gió mới cho ngành đường sắt

Thực tế hiện nay cho thấy, sự tham gia của khối kinh tế tư nhân đã và đang thổi một làn gió mới, nâng cao chất lượng dịch vụ vận tải đường sắt một cách rõ rệt.

Từ tháng 4/2025 đến nay, mỗi ngày trên đoàn tàu khách NA2 từ Nghệ An đi Hà Nội và ngược lại đều có những toa giường nằm VIP mang thương hiệu Sông Lam để phục vụ hành khách theo tiêu chuẩn của khách sạn 5 sao. Nhiều hành khách sau khi trải nghiệm tỏ ra rất bất ngờ khi tàu sang trạng, chất lượng cao mà giá vé lại vừa túi tiền của đại đa số người dân.

"Giá vé lại dao động từ 350.000 - 380.000 đồng cho một giường nằm chất lượng cao ở chặng đường dài tới 300km. Em thấy như vậy là quá rẻ vì giờ giá vé xe giường nằm bình thường chặng Vinh - Hà Nội đều là 300.000 đồng, riêng các xe buồng limousine thì 400.000 - 500.000 đồng. Mà em đi tàu thì thấy thoải mái hơn, vừa không bị say như đi xe ô tô, vừa an ninh an toàn. Đặc biệt là trên tàu có hành lang để mọi người đi lại. Khu nhà vệ sinh, buồng rửa mặt cũng rất sạch sẽ", em Vũ Thị Phương Thảo, sinh viên Học viện Chính sách và Phát triển cho biết.

Việc khuyến khích tư nhân góp vốn được kỳ vọng mang đến làn gió mới cho lĩnh vực đường sắt. (Ảnh: ĐSVN)

Bà Nguyễn Thị Minh Sinh, Công ty CP Xây dựng Thương mại Sông Lam cho biết: Các toa tàu Sông Lam được công ty chúng tôi đầu tư đóng mới hoàn toàn với thiết kế và trang thiết bị hiện đại. Hiện nay tàu bán vé cho hành khách hàng ngày trên các chuyến Tàu NA1: Khởi hành từ Ga Hà Nội lúc 21h50 – đến Ga Vinh lúc 5h35 sáng hôm sau. Ở chiều ngược lại, tàu mang số hiệu NA2 xuất phát từ Ga Vinh (Nghệ An) vào lúc 21h30 tối và đến ga Hà Nội vào lúc 5h25 sáng hôm sau. Đặc biệt, hiện nay chúng tôi bắt đầu bán vé tàu Tết với giá ưu đãi để phục vụ bà con nhân dân. Việc bán vé sớm cũng giúp mọi người giảm bớt mối lo tàu xe về quê ăn trong mỗi dịp Tết.

Theo tìm hiểu của phóng viên, việc đưa vào hoạt động những toa tàu chất lượng cao để phục vụ hành khách được xem là một trong những điểm cộng lớn của ngành đường sắt khi kêu gọi tư nhân vào đầu tư. Đặc biệt hơn khi Luật đường sắt 2025 được ban hành, những chính sách, ưu đãi mới như miễn giảm thuế, giảm tiền thuê đất, tín dụng ưu đãi, bảo lãnh... khi tư nhân tham gia đầu tư vào lĩnh vực đường sắt sẽ mở ra cơ hội mới cho ngành đường sắt phát triển.

Ông Trần Thanh Tùng, Giám đốc Chi nhánh Khai thác đường sắt Nghệ Tĩnh, cho biết: "Chúng tôi kỳ vọng, khi Luật Đường sắt năm 2025 có hiệu lực, các cơ chế chính sách mới sẽ rõ ràng, minh bạch hơn, tạo tiền đề để thu hút các nhà đầu tư vào khai thác".

Theo ông Tùng, hiện nay dư địa của ngành đường sắt còn rất nhiều. "Nó không chỉ nằm ở các dự án mới như đường sắt tốc độ cao, đường sắt đô thị mà tư nhân hoàn toàn có thể bỏ vốn đầu tư vào hạ tầng ga, kho bãi, bốc xếp, logistics hay ở dịch vụ hậu cần…", ông Tùng nhận định.

Khi Luật Đường sắt 2025 chính thức có hiệu lực, các cá nhân, doanh nghiệp sẽ được hưởng nhiều chính sách, ưu đãi hơn khi đầu tư vào lĩnh vực đường sắt. (Ảnh:VNR)

Những điểm mới được kỳ vọng của Luật đường sắt mới

Để thu hút vốn và công nghệ từ khu vực tư nhân, Luật Đường sắt 2025 được xây dựng trên tinh thần tạo điều kiện tối đa, minh bạch hóa các quy định, đặc biệt là tách bạch rõ ràng giữa quản lý hạ tầng và khai thác vận tải.

Luật Đường sắt số 95/2025/QH15 (có hiệu lực từ ngày 1/1/2026) gồm 4 chương, 59 điều với nhiều điểm mới nổi bật, thể hiện quyết tâm tạo đột phá. Trước hết, luật dành riêng một chương để luật hóa 18 cơ chế, chính sách đặc thù mới về phát triển đường sắt. Các chính sách này nhằm tháo gỡ những điểm nghẽn trong phát triển hệ thống đường sắt.

Những dư địa về hạ tầng, hậu cần, logistics ở ngành đường sắt sẽ có cơ hội được khai thác tối ưu hơn khi có cơ chế rõ ràng từ chính sách, pháp luật. (Ảnh ga Vinh).

Một số điểm mới mấu chốt được kỳ vọng sẽ trở thành đòn bẩy cho ngành: thứ nhất là sự minh bạch hóa cơ chế đầu tư thông qua thiết lập khung pháp lý rõ ràng, dễ tiếp cận cho các dự án đầu tư theo hình thức đối tác công tư (PPP) và các hình thức đầu tư tư nhân khác, giúp nhà đầu tư yên tâm về tính ổn định của chính sách.

Thứ hai là các chính sách ưu đãi thuế và đất đai sẽ có các quy định cụ thể về miễn, giảm thuế thu nhập doanh nghiệp, miễn tiền thuê đất, thuê mặt nước cho các dự án đầu tư phát triển, hiện đại hóa kết cấu hạ tầng đường sắt và phương tiện vận tải.

Cùng đó, nhà nước sẽ cung cấp các gói tín dụng ưu đãi từ các ngân hàng chính sách, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ tham gia vào chuỗi cung ứng dịch vụ. Từ đó, cho phép mở rộng phạm vi đầu tư để không chỉ tập trung vào vận tải hành khách và hàng hóa, Luật còn khuyến khích đầu tư vào các dịch vụ phụ trợ, logistics, phát triển các khu chức năng, khu đô thị xung quanh các nhà ga lớn, tối ưu hóa nguồn lực đất đai.

Việc cải thiện chất lượng dịch vụ và nâng cao năng lực cạnh tranh của đường sắt cần sự chung tay từ nhiều phía. Các nhà đầu tư tư nhân, bằng sự nhạy bén thị trường và khả năng đổi mới, đóng vai trò then chốt trong quá trình này.

Lãnh đạo Công ty CP Xây dựng Thương mại Sông Lam khẳng định: "Với tư cách là một trong số các nhà đầu tư đang hoạt động trong lĩnh vực đặc thù này, chúng tôi luôn mong muốn các cơ chế chính sách thiết thực, giúp tạo động lực cho mọi cá nhân, doanh nghiệp có cơ hội đầu tư kinh doanh. Từ đó, góp phần thay đổi diện mạo của ngành, đưa ngành đường sắt phát triển hơn nữa".

Sự kỳ vọng của doanh nghiệp và tính mở của Luật Đường sắt 2025 cho thấy một tương lai tươi sáng, nơi ngành đường sắt Việt Nam không còn chỉ dựa vào nguồn vốn Nhà nước mà tận dụng sức mạnh tổng hợp của toàn xã hội để bứt phá.

Văn Thanh