Lớp học nơi lưng chừng núi ở Thanh Hóa

Khao khát của những đôi tay chai sần

Giữa bản Ón, xã Tam Chung, tỉnh Thanh Hóa, nơi núi rừng còn bao phủ sương giăng, một lớp học đặc biệt vẫn sáng đèn sau những giờ làm nương vất vả. Đó là lớp học xóa mù chữ dành cho những học viên từ 30 đến 60 tuổi, mở vào mỗi tối thứ Hai, Tư, Sáu hằng tuần từ giữa tháng 9-2025.

Học viên trong lớp là những người đã quen với cuốc xẻng, tay chai sần vì năm tháng nhọc nhằn, xa lạ với bút mực. Gần 50 tuổi, chị Thào Thị Tông, dân tộc Mông, vẫn cặm cụi tới lớp.

Với Sùng Thị Náng, 26 tuổi, buồn vì không thể dạy con học chữ cũng là động lực mạnh mẽ đưa chị đến lớp mỗi ngày. Tay run run, mỗi nét chữ là một lần thở dài rồi lại cố gắng. Giờ đây, chị mừng rỡ: “Học được chữ mừng lắm. Giờ đọc được giấy hướng dẫn thuốc, tôi thấy mình tự tin hơn”.

Chị Mua Thị Súa, 42 tuổi, cũng phấn khởi chia sẻ, việc học chữ giúp chị ghi chép được việc trồng ngô, tránh bị lừa khi mua phân bón. Chị cười hiền: “Bộ đội dạy, mình tin, học chậm cũng học”.

Lớp học được tổ chức ngay tại điểm Trường Tiểu học bản Ón xã Tam Chung, tỉnh Thanh Hóa.

Những ngày đầu, hành trình xóa mù chữ chưa bao giờ dễ dàng. Học viên từ người lớn tuổi như chị Tông đến người trẻ tuổi như Náng đều phải đánh vật hàng giờ mới viết được trọn vẹn họ tên mình. Sau hơn hai tháng kiên trì, điều khiến bà con mừng nhất là đã viết được tên, biết thực hiện những phép tính đơn giản. Lớp học chỉ có 27 người, nhưng tối nào cũng đông đủ.

Gieo chữ để xây dựng thế trận lòng dân

Người đứng lớp "gieo chữ" là Thiếu tá QNCN Đào Nguyên Túc, thuộc Đồn Biên phòng Tam Chung, Ban Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Thanh Hóa. Thiếu tá Túc chia sẻ những khó khăn ban đầu: “Lúc đầu bà con ngại lắm, bảo học chữ khó với lại lớn tuổi rồi. Anh em phải đến từng nhà vận động, nói mãi họ mới yên tâm đến lớp”. Việc bà con đã có thể viết những chữ đơn giản sau hơn hai tháng là một tín hiệu đáng mừng, tạo tiền đề để tiếp cận các chính sách phát triển kinh tế - xã hội.

Hơn ai hết, Trung tá Vi Minh Bình, cán bộ Đồn Biên phòng Tam Chung, người có thâm niên hơn 3 năm "cắm bản" ở Ón, hiểu rằng, chính vì “đói chữ” nên cái nghèo cứ đeo bám đồng bào nơi đây. Anh và đồng đội đã xác định nhiệm vụ dạy chữ là một công việc "chiến đấu" thực sự. Dù thời tiết khắc nghiệt, địa hình hiểm trở, học viên lớn tuổi, tiếng phổ thông chưa thuần thục, nhưng khát khao biết đọc, biết viết của bà con là động lực lớn nhất giúp những người lính biên phòng đến lớp mỗi tối.

Nhiệm vụ của người lính biên phòng không chỉ là canh giữ từng tấc đất thiêng liêng của Tổ quốc, mà còn là giúp dân, góp phần thắp sáng ngọn lửa tri thức. Anh Bình khẳng định: “Phòng, chống mù chữ cũng là phòng, chống tụt hậu. Khi người dân biết chữ chính là nền tảng cho biên cương vững mạnh. Dạy chữ là cách để xây dựng thế trận lòng dân bền chắc”.

Thầy giáo Thiếu tá QNCN Đào Nguyên Túc luyện từng nét chữ cho học viên.

Không chỉ dạy chữ, cán bộ đồn Biên phòng còn lồng ghép tuyên truyền pháp luật, hướng dẫn bà con cách nhận biết tội phạm ma túy, bảo vệ rừng, giữ gìn đường biên, mốc giới. Học viên Sùng Thị Sông bộc bạch: “Lúc giải lao, chúng tôi hỏi cán bộ về cách nhận biết người xấu, biết những thủ đoạn lừa đảo trên mạng xã hội…nên đi học vui lắm”.

Trưởng bản Giàng A Chống vui mừng cho biết, từ ngày có những lớp xóa mù, bản làng đã đổi thay trông thấy: “Bà con biết đọc biết viết, đi họp cũng mạnh dạn hơn, mấy cái thủ tục như khai sinh, khai báo y tế, trước đây phải nhờ cán bộ xã, giờ nhiều người tự làm được”. Nhờ những lớp học này, sự gắn kết quân - dân càng thêm bền chặt, các chiến sĩ dễ dàng hơn trong tuyên truyền pháp luật, bà con cũng tích cực tham gia giữ gìn an ninh trật tự, bảo vệ đường biên, cột mốc.

Lớp học còn là nơi để Bộ đội Biên phòng Đồn Tam Chung tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện các chính sách, chủ trương của Đảng và Nhà nước.

Nhờ các lớp xóa mù chữ được mở đều đặn, nhiều phụ huynh đã chủ động đưa con em đến trường đúng tuổi, chấm dứt tình trạng trẻ bỏ học đi nương. Nhìn những khuôn mặt đủ mọi lứa tuổi, hằng đêm thầm lặng học chữ, ánh sáng tri thức đã dần soi rọi từng nếp nhà, mở ra hy vọng mới cho những bản làng nơi phên dậu Tổ quốc.

Chính từ những lớp học mỗi đêm bình dị ấy, Trung tá Bình, Thiếu tá Túc cùng đồng đội không chỉ giữ gìn biên cương mà còn nâng đỡ những người còn nhiều thiệt thòi. Một “biên giới của lòng người” đang dần được xây nên vững chãi, bền bỉ như chính những người lính quân hàm xanh thầm lặng ngày đêm bám bản, bám dân.