Lối về rộng mở

Hoạt động kiểm tra cơ sở kinh doanh phòng ngừa mại dâm. Ảnh: Q. Minh

Cần mạng lưới hỗ trợ toàn diện

Theo Quyết định số 15/2025/QĐ-UBND, ngày 5/3/2025 của UBND TP. Huế, Sở Y tế được giao nhiệm vụ thường trực về phòng, chống tệ nạn mại dâm, bao gồm phòng ngừa, giảm tác hại và hỗ trợ hòa nhập cộng đồng cho người bán dâm. Cơ quan này cũng chịu trách nhiệm tổ chức các cơ sở hỗ trợ, tuyên truyền chính sách và phối hợp các chương trình có liên quan theo sự phân công của UBND thành phố. Trên cơ sở đó, Sở Y tế đã xây dựng các kế hoạch phòng, chống mại dâm theo từng giai đoạn và từng năm, tập trung vào các nội dung: Nâng cao năng lực cán bộ, kiểm tra xử lý vi phạm, truyền thông về sức khỏe sinh sản, phòng chống HIV/AIDS và bạo lực tình dục.

Từ năm 2021 đến nay, TP. Huế tổ chức 40 lớp tập huấn cho hơn 4.500 lượt cán bộ, học sinh, sinh viên tham gia; phát hành hơn 30.500 tờ rơi tuyên truyền đến tận các xã, phường. Các nhóm đồng đẳng viên và nhiều người từng là người bán dâm giữ vai trò nòng cốt, vừa tuyên truyền, vừa kết nối người trong cộng đồng với các dịch vụ y tế, tâm lý xã hội.

“Chúng tôi không xem người bán dâm là đối tượng bị giám sát mà xem họ là những người cần được đồng hành. Họ có quyền được chăm sóc sức khỏe, học nghề, có việc làm và sống tử tế như mọi công dân khác”, ông Hồ Quang Minh, Trưởng phòng Bảo trợ xã hội, Sở Y tế TP. Huế chia sẻ. Tuy nhiên, ông Minh cũng xác nhận khó khăn lớn nhất hiện nay là tiếp cận đối tượng. Sau khi Luật Xử lý vi phạm hành chính 2012 ra đời và có hiệu lực, việc đưa người bán dâm vào cơ sở chữa bệnh không còn được thực hiện. Điều này khiến công tác quản lý mang tính tự nguyện, trong khi phần lớn người bán dâm lại sống kín đáo, e dè và thường xuyên di chuyển giữa các tỉnh, thành.

Hiện TP. Huế đang quản lý 27 người bán dâm công khai. Trong giai đoạn 2016 - 2025, Công an thành phố đã triệt phá 16 vụ, xử lý 24 người và không ghi nhận tái phạm. Tuy vậy, số tiếp cận được với dịch vụ y tế và hỗ trợ vẫn còn thấp, chủ yếu thông qua nhóm đồng đẳng viên.

Đào tạo nghề và tạo việc làm cho nhóm đối tượng này cũng đang là thách thức lớn nhất. Người lớn tuổi thường không đủ sức khỏe, người trẻ lại thiếu động lực vì lo thu nhập thấp. Đa số không không chủ động tìm hiểu thông tin về các gói hỗ trợ, khiến khoảng cách lớn giữa chính sách và thực tiễn vẫn còn xa.

Tái hòa nhập cộng đồng

Dù đối mặt với nhiều rào cản, TP. Huế vẫn kiên trì với định hướng đặt người hoàn lương làm trung tâm trong thiết kế chính sách. Ngoài tăng cường truyền thông thay đổi nhận thức, thành phố còn lồng ghép công tác phòng chống mại dâm vào các chương trình phát triển kinh tế - xã hội, an sinh, phòng chống ma túy, HIV/AIDS, mua bán người.

Một số trường hợp hoàn lương thành công đang chứng minh tính khả thi của mô hình này. Như chị T., từng bán dâm nhưng nay đã là cộng tác viên truyền thông ở một phường trên địa bàn thành phố. Nhờ được tham gia các lớp tập huấn, học nghề cắt tóc và nhận hỗ trợ tâm lý, chị đã từng bước vượt qua mặc cảm.

Một phụ nữ hoàn lương khác, sau khi được khám sức khỏe định kỳ và giới thiệu học nghề, đã tìm được việc làm tại một quán ăn. Chị nói, tôi không cần nhiều, chỉ cần đủ nuôi con và sống yên ổn là được.

Theo ông Hồ Quang Minh, để công tác hỗ trợ hiệu quả hơn nữa, cần sớm kiện toàn đội kiểm tra liên ngành tại cấp cơ sở sau sáp nhập đơn vị hành chính; đồng thời, đẩy mạnh phối hợp giữa các ngành liên quan, như: y tế, lao động, công an, phụ nữ, thanh niên… Quan trọng nhất, vẫn là thay đổi cách nhìn của xã hội về vấn đề này.

“Tái hòa nhập không phải là sự ban ơn mà là quyền được làm lại cuộc đời. Khi cộng đồng chấp nhận, người bán dâm sẽ có thêm động lực để thay đổi. Và khi họ thay đổi, cuộc sống cũng trở nên bao dung, an toàn và nhân văn hơn”, ông Minh nhấn mạnh.

BẠCH CHÂU