Lộc Trời vật lộn trong khủng hoảng

Công ty CP Tập đoàn Lộc Trời - một trong những doanh nghiệp hàng đầu trong lĩnh vực nông nghiệp tại Việt Nam - đang đối mặt với cuộc khủng hoảng tài chính nghiêm trọng sau nhiều năm tăng trưởng ổn định.

Theo tài liệu trình đại hội đồng cổ đông thường niên 2025, doanh thu mục tiêu năm nay chỉ đạt 4.200 tỷ đồng – mức thấp nhất trong nhiều năm gần đây. Doanh nghiệp cũng dự kiến khoản lỗ trước thuế, lãi vay và khấu hao lên tới 524 tỷ đồng.

Chủ tịch HĐQT Huỳnh Văn Thòn cho biết đã trải qua năm 2024 đặc biệt khó khăn đối với ngành xuất khẩu gạo và bản thân Lộc Trời. Tập đoàn đang đối mặt với áp lực tài chính, chi phí vận hành gia tăng, biên lợi nhuận giảm và vấn đề thanh khoản.

Lộc Trời thừa nhận gặp trở ngại trong việc thanh toán các khoản vay ngân hàng, nghĩa vụ tài chính với nhà cung cấp, người lao động và ngân sách nhà nước. Thậm chí, có giai đoạn doanh nghiệp còn vướng "lùm xùm" nợ tiền lúa của nông dân - một vấn đề khó chấp nhận nổi khi đây là "mắt xích" giúp Lộc Trời tăng trưởng trong thời gian qua.

Công ty cũng đề xuất hủy phương án chia cổ tức năm 2023 bằng cổ phiếu với tỷ lệ 30% do “không còn đủ nguồn lực để thực hiện”.

Lộc Trời với lô hàng xuất khẩu được vận chuyển lên tàu. Ảnh: LTG

Cú trượt dài của "ông lớn" ngành lúa gạo

Thời hoàng kim, Lộc Trời từng là doanh nghiệp niêm yết hiếm hoi trong lĩnh vực nông nghiệp gặt hái lợi nhuận hàng trăm tỷ đồng mỗi năm.

Trong giai đoạn 2012-2019, doanh thu hàng năm dao động từ 6.000 - 9.000 tỷ đồng; lợi nhuận sau thuế cũng đạt 300-400 tỷ đồng mỗi năm. Tập đoàn liên tục duy trì tỷ lệ chi trả cổ tức tiền mặt hàng năm cho cổ đông, dao động 10 - 20%.

Tuy nhiên, từ năm 2023 đến nay, bức tranh tài chính của doanh nghiệp này ngày càng trở nên u ám, báo hiệu một chu kỳ suy thoái chưa biết điểm dừng.

Báo cáo tài chính tự lập quý I/2024 cho thấy doanh thu thuần vẫn đạt trên 3.800 tỷ đồng, tăng 57% so với cùng kỳ. Tuy nhiên, tập đoàn lại báo lỗ ròng hơn 96 tỷ đồng, dòng tiền kinh doanh âm tới 434 tỷ đồng. Dư nợ quá hạn từ sáu tháng đến dưới hai năm tăng vọt từ 54 tỷ đồng lên gần 488 tỷ đồng.

Từ quý II/2024 và đến hiện tại, Lộc Trời không công bố báo cáo kết quả kinh doanh.

Báo cáo tài chính bán niên và báo cáo kiểm toán năm 2024 vẫn chưa xuất hiện, trong khi đơn vị kiểm toán Ernst & Young Việt Nam đang phải thực hiện kiểm toán bổ sung để đánh giá khả năng hoạt động liên tục của doanh nghiệp.

Một trong những trở ngại lớn khiến tiến độ kiểm toán kéo dài là việc Lộc Trời tiến hành thu hồi lượng lớn hàng tồn kho từ các năm trước, phần nhiều là hàng gần hết hạn, chất lượng kém hoặc do các đại lý mất khả năng thanh toán.

Những bất cập này kéo theo hệ lụy là dòng tiền doanh nghiệp rơi vào trạng thái mất cân đối nghiêm trọng.

Việc trì hoãn công bố thông tin cũng khiến cổ phiếu LTG rơi vào diện hạn chế giao dịch từ ngày 24/10/2024, chỉ được giao dịch duy nhất vào ngày thứ 6 hàng tuần trên sàn UpCOM.

Hiện, cổ phiếu này giao dịch ở mức 7.600 đồng/cổ phiếu, thấp hơn nhiều so với thời kỳ đỉnh cao.

Khủng hoảng tài chính đi liền với bất ổn nội bộ. Giữa tháng 7/2024, Lộc Trời bất ngờ miễn nhiệm Tổng giám đốc Nguyễn Duy Thuận, người đã điều hành công ty suốt bốn năm. Chưa dừng lại đó, doanh nghiệp sau đó gửi văn bản đề nghị UBND tỉnh An Giang thu hồi thẻ APEC và áp dụng biện pháp tạm hoãn xuất cảnh với ông Thuận.

Phía Lộc Trời cáo buộc ông Thuận "né tránh, thiếu hợp tác trong việc bàn giao" và có dấu hiệu "tìm cách xuất cảnh để thoái thác trách nhiệm". Thậm chí, Lộc Trời còn tố cáo ông Thuận có hành vi gian dối, gây thất thoát tài sản công ty.

Đến ngày 16/10/2025, ông Nguyễn Tấn Hoàng được bổ nhiệm làm tổng giám đốc thay thế ông Nguyễn Duy Thuận.

Con đường gập ghềnh

Có thể thấy, việc đặt ra kế hoạch kinh doanh lỗ kế toán 524 tỷ đồng - một kế hoạch tệ nhất trong thập kỷ qua của Lộc Trời - cho thấy một viễn cảnh khá ảm đạm với doanh nghiệp từng là "ông lớn" ngành lúa gạo.

Những khó khăn trước mắt là áp lực chi phí, biên lợi nhuận thấp và khó khăn trong triển khai vùng nguyên liệu, hạn chế xuất khẩu... Kéo theo đó, công ty có thể phải đối mặt với khó khăn trong thanh toán các khoản phải trả, bao gồm ngân hàng, nhà cung cấp.

Bằng chứng là, biên lãi gộp hợp nhất của Lộc Trời đã giảm từ mức 22,1% năm 2020 xuống 19,2% vào năm 2021, rồi tiếp tục giảm còn 18,4% trong năm 2022. Bước sang năm 2023, biên lãi gộp của Lộc Trời chỉ còn 15,4%.

Thậm chí trong quý I/2024 - quý cuối cùng Lộc Trời công bố báo cáo tài chính đến nay - biên lãi gộp của Lộc Trời chỉ ở mức 6,4%, thấp nhất trong nhiều năm.

Rõ ràng, với biên lãi gộp quá mỏng không đủ bù đắp các khoản chi phí tài chính - trong đó chủ yếu là lãi vay - chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp...

Cụ thể, phần nợ vay tài chính của Lộc Trời tới cuối quý I/2024 đã lên trên 6.200 tỷ đồng. Đi cùng số dư nợ vay tăng nhanh này là khoản chi phí lãi vay lên tới cả trăm tỷ đồng mỗi năm mà Lộc Trời phải gánh.

Đặc biệt, Lộc Trời càng khó khăn hơn về dòng tiền do giá trị các khoản phải thu khách hàng quá cao. Theo đó, tính đến cuối năm 2023, số dư này đã tăng lên tới hơn 6.500 tỷ đồng. Đây là các khoản tiền hàng mà Lộc Trời đã bán cho đối tác nhưng chưa thu được tiền về.

Việc kinh doanh nhưng đối tác nợ quá nhiều tiền khiến dòng tiền của doanh nghiệp bị ảnh hưởng là điều khó tránh khỏi.

Trong bối cảnh khó khăn đó, tại đại hội cồng cổ đông năm nay, ban lãnh đạo công ty vẫn tỏ rõ quyết tâm "vượt khó" với cam kết tiếp tục duy trì hoạt động hệ sinh thái nông nghiệp, mô hình từng đưa Lộc Trời trở thành một trong những điển hình về nông nghiệp bền vững tại Việt Nam.

Việc đầu tiên là củng cố về nhân sự. Tại đại hội đồng cổ đông 2025, Lộc Trời dự kiến miễn nhiệm ba nhân sự cấp cao, gồm thành viên HĐQT Johan Sven Richard Boden cùng hai thành viên Ban kiểm soát là bà Nguyễn Thị Thúy và ông Tiêu Phước Thạnh - tất cả nhân sự đều đã có đơn từ nhiệm từ cuối tháng 7-9/2024.

Công ty đồng thời sẽ bầu bổ sung một thành viên HĐQT và hai thành viên Ban kiểm soát nhiệm kỳ 2024-2029.

HĐQT Lộc Trời cam kết năm 2025 sẽ tăng cường vai trò quản trị, kiểm tra và đôn đốc ban điều hành thực hiện đầy đủ nghị quyết, đảm bảo công ty vượt qua giai đoạn khó khăn, duy trì hoạt động hệ sinh thái nông nghiệp và tái cấu trúc tài chính - vận hành để ổn định sản xuất.

Có thể thấy, quyết tâm của Lộc Trời là rất lớn nhưng với những gì đang diễn ra, từ rạn nứt nội bộ, khủng hoảng tài chính đến đánh mất lòng tin của nhà đầu tư và người nông dân, con đường trở lại cuộc đua của Lộc Trời sẽ khá gập ghềnh.

An Nhiên