Loay hoay với bài toán xử lý rác thải ở Nghị Đức

Bãi rác tạm ngoài ruộng trên địa bàn xã Nghị Đức

Những ngày cuối tháng 10, con đường dẫn ra cánh đồng Đức Phú - nơi có đất dự phòng của xã Nghị Đức vốn yên bình nay trở nên nặng nề bởi rác thải. Sau mỗi cơn mưa, dòng nước từ bãi tập kết tạm cuốn theo rác thải xuống các thửa ruộng lân cận, khiến người dân có đất khu vực không khỏi lo lắng. Ông Trần T., người có ruộng ngay phía dưới bãi tập kết chia sẻ: “Chúng tôi rất lo. Mỗi lần mưa lớn, rác từ bãi trôi xuống ruộng, vương đầy bao rác, túi ni lông, thậm chí cả vật sắc, nhọn. Mùi hôi bốc lên nồng nặc, việc dọn dẹp cũng khó khăn, mất nhiều thời gian”. Nỗi lo của ông Trần T. cũng là nỗi lo chung của nhiều hộ dân quanh khu vực. Từ khi Nhà máy xử lý rác thải Thanh Long tạm ngưng hoạt động, xã Nghị Đức gần như rơi vào tình trạng “bí đầu ra” cho lượng rác sinh hoạt hằng ngày.

Theo báo cáo của UBND xã Nghị Đức, trước thời điểm sáp nhập (ngày 1/7/2025), công tác thu gom, vận chuyển rác được thực hiện ổn định. UBND xã ký hợp đồng với Hợp tác xã Môi trường Đức Linh thu gom rác và vận chuyển đến Nhà máy xử lý rác thải Thanh Long (thôn 8, xã Gia An cũ) để xử lý. Trong 6 tháng đầu năm 2025, tổng khối lượng rác được thu gom đạt hơn 3.700 tấn, góp phần duy trì cảnh quan, vệ sinh môi trường nông thôn. Tuy nhiên, đến ngày 30/6/2025, Phòng Kinh tế - Hạ tầng và Đô thị huyện Tánh Linh, tỉnh Bình Thuận (cũ) ban hành văn bản chấm dứt hợp đồng với Công ty Thanh Long. Chỉ ít ngày sau, Công ty Thanh Long có thông báo tạm dừng tiếp nhận, xử lý rác sinh hoạt tại địa bàn khiến hoạt động thu gom, xử lý rác ở Nghị Đức gần như đình trệ.

Không còn nơi tiếp nhận và xử lý, rác thải trong dân ngày càng chất đống. Để tạm thời giải quyết, UBND xã sử dụng các khu đất dự phòng xa khu dân cư (khoảng 4.000 m² ở nghĩa trang hoặc ngoài ruộng) làm bãi tập kết tạm. Rác được thu gom 2 ngày/tuần, khối lượng trung bình 15 - 17 tấn/ngày, song giải pháp tạm thời này nhanh chóng bộc lộ nhiều bất cập. Trong mùa mưa, đường vào bãi bị lầy lội, hư hỏng, xe chở rác khó tiếp cận. Mưa lớn làm rác tràn xuống khu sản xuất, bốc mùi, tiềm ẩn nguy cơ ô nhiễm nguồn nước và đất. “Chúng tôi phải thuê máy múc khơi rãnh thoát nước nhưng chưa có kinh phí. Xã rất khó xoay xở,” một cán bộ phụ trách môi trường xã cho biết.

Thực tế, khó khăn trong công tác thu gom và xử lý rác thải ở Nghị Đức không chỉ đến từ “đầu ra” bị ngưng trệ, mà còn từ thiếu kinh phí, nhân lực và phương tiện. Theo Luật Bảo vệ môi trường năm 2020, UBND cấp xã có trách nhiệm tổ chức mô hình thu gom, vận hành hệ thống xử lý chất thải rắn tại chỗ. Tuy nhiên, để thực hiện được, địa phương cần nguồn kinh phí sự nghiệp môi trường do cấp trên phân bổ, điều mà xã Nghị Đức chưa được cấp. Trong khi đó, lượng rác tiếp tục phát sinh, người dân phản ánh liên tục, gây áp lực lớn cho chính quyền. Công ty Thanh Long - đơn vị trước đây tiếp nhận rác toàn khu vực không thể ký hợp đồng mới vì vượt công suất xử lý. Trong khi đó, các công ty khác như Đồng Thuận Phát cũng đang chờ UBND tỉnh ban hành đơn giá thu gom, xử lý chất thải rắn để có cơ sở triển khai. Xã Nghị Đức cũng kiến nghị Sở Nông nghiệp và Môi trường, Sở Tài chính xem xét phân bổ kinh phí hơn 1,8 tỷ đồng để duy trì hoạt động thu gom, vận chuyển và xử lý rác từ nay đến hết năm 2025.

Tại buổi làm việc với các đơn vị liên quan vào cuối tháng 9/2025, Phòng Kinh tế xã Nghị Đức ghi nhận ý kiến, chỉ ra những khó khăn, vướng mắc trong thu gom, xử lý rác thải sinh hoạt. Đồng thời, đề xuất UBND tỉnh sớm ban hành đơn giá thu gom, xử lý rác thải sinh hoạt, cũng như phê duyệt hồ sơ nâng công suất xử lý của Công ty Thanh Long để có thể tiếp tục tiếp nhận rác.

Tấn Thành .