Loạt tín hiệu cho thấy quan hệ Mỹ-Brazil đang dần ấm lên

Tín hiệu gây chú ý

Tổng thống Brazil Luiz Inacio Lula da Silva phát biểu tại Brasilia. Ảnh tư liệu: THX/TTXVN

Theo Al jazeera, trong cuộc điện đàm ngày 6/10, Tổng thống Brazil Luiz Inacio Lula da Silva đã đề nghị người đồng cấp Mỹ Donald Trump dỡ bỏ mức thuế quan thương mại bổ sung 40% Washington áp đặt đối với hàng nhập khẩu của Brazil.

Hai nhà lãnh đạo đã thảo luận trong 30 phút và trao đổi số điện thoại để duy trì liên lạc trực tiếp. Tổng thống Lula nhắc lại lời mời ông Trump tham dự Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (COP30), dự kiến diễn ra vào tháng 11 tại Belém, Brazil.

Các chuyên gia cho rằng cuộc điện đàm này có thể báo hiệu thay đổi trong quan hệ giữa hai bên, vốn đã căng thẳng trong những tháng gần đây. Điều này cũng diễn ra sau bình luận của Tổng thống Trump rằng ông có "phản ứng hóa học tuyệt vời" với người đồng cấp Brazil sau khi hai người có một cuộc họp ngắn, không theo lịch trình và thậm chí còn ôm nhau bên lề Đại hội đồng Liên hợp quốc Khóa 80 (UNGA80) tại New York vào hôm 30/9.

Kể từ đó, cả hai bên đều đề xuất rằng một cuộc gặp chính thức, trực tiếp có thể diễn ra vào cuối tháng này.

Tổng thống Trump và người đồng cấp Brazil Lula đã bất đồng quan điểm kể từ tháng 7, khi nhà lãnh đạo Mỹ áp đặt mức thuế tổng cộng 50% lên hàng xuất khẩu của Brazil (mức thuế 40% cộng với mức thuế 10% do chính quyền hiện tại ở Washington áp dụng cho tất cả các quốc gia).

Khi công bố mức thuế này đối với Brazil, nhà lãnh đạo Mỹ Trump đã trích dẫn điều mà ông mô tả là vụ truy tố "gian lận" đối với cựu Tổng thống Brazil Jair Bolsonaro.

Theo hãng thông tấn Reuters (Anh), Tổng thống Brazil Lula da Silva không có thẩm quyền pháp lý để can thiệp vào vụ xét xử người tiền nhiệm Jair Bolsonaro. Ông Bolsonaro đang phải đối mặt với cáo buộc âm mưu lật ngược kết quả bầu cử tổng thống năm 2022 với việc ông thất bại trước ông Lula.

Lý do Tổng thống Trump có vẻ đang dịu giọng hơn với ông Lula

Tổng thống Donald Trump phát biểu tại Nhà Trắng, Washington, D.C. Ảnh tư liệu: THX/TTXVN

Trong cuộc gặp gỡ ngoài kế hoạch bên lề UNGA80 tại New York, hai vị tổng thống đã có cuộc trao đổi trực tiếp đầu tiên. Sau cuộc gặp, Tổng thống Trump chia sẻ: "Ít nhất là trong 39 giây, chúng tôi đã có kết nối tuyệt vời. Thực ra, ông ấy có vẻ là người rất tốt. Ông ấy thích tôi, tôi cũng thích ông ấy".

Một số nhà phân tích cho rằng những bình luận của ông Trump có thể là dấu hiệu cho thấy mối quan hệ Mỹ-Brazil đang dần ấm lên. Tuy nhiên, theo chuyên gia kinh tế Andres Abadia của Pantheon Macroeconomics, giọng điệu nhẹ nhàng hơn của ông Trump có thể xuất phát từ những thực tế kinh tế khó khăn.

Mỹ phụ thuộc rất nhiều vào Brazil về nhập khẩu cà phê cũng như thịt, và cả hai nước đều chịu ảnh hưởng nặng nề trong cuộc chiến thuế quan. Kết quả là giá cả đã tăng vọt.

Theo nền tảng trực quan hóa và phân phối số liệu trực tuyến The Observatory of Economic Complexity (OEC), Brazil là nguồn cung cấp cà phê nhập khẩu lớn nhất cho Mỹ, chiếm 1,33 tỷ USD trong tổng số 7,85 tỷ USD cà phê Mỹ nhập khẩu năm 2023.

Tuy nhiên, kể từ khi mức thuế 50% có hiệu lực, Cecafe, hội đồng các nhà xuất khẩu cà phê của Brazil, cho biết xuất khẩu sang Mỹ đã giảm 46% trong tháng 8 và giảm thêm 20% tính đến ngày 19/9. Trong bối cảnh nguồn cung khan hiếm, giá cà phê tại Mỹ đã tăng 21% trong tháng 8 so với cùng kỳ năm trước, ngay cả khi lạm phát giá lương thực nói chung dao động ở mức khoảng 3%. Ông Abadia nhận định: "Viễn cảnh giá cà phê tăng cao sẽ gây bất lợi cho Tổng thống Trump."

Theo Bộ Nông nghiệp Mỹ, Brazil hiện là đối tác cung cấp thịt nhập khẩu lớn thứ ba của Mỹ, sau Australia và Canada. "Cũng như cà phê, giá thịt bò tăng cao sẽ ảnh hưởng đến Tổng thống Trump", ông Abadia nói với Al Jazeera. Giá thịt bò và thịt bê đã tăng gần 14% trong tháng 8 so với cùng kỳ năm trước.

Trái lại, có vẻ như Brazil đã vượt qua tác động từ các mức thuế của ông Trump tốt hơn so với những gì Mỹ từng dự đoán. Tổng kim ngạch xuất khẩu của nước này đã tăng trong tháng 9, so với cùng kỳ năm trước, khi Brazil mở rộng sang các thị trường khác, bao gồm Trung Quốc và Argentina.

Theo một cuộc khảo sát mới được công bố vào ngày 29/9 bởi tờ New York Times và Đại học Siena, tỷ lệ ủng hộ Tổng thống Trump đã giảm gần đây, với 58% số người được hỏi cho biết họ nghĩ rằng đất nước đang đi sai hướng.

Ông Abadia phân tích: "Lạm phát chắc chắn đang ảnh hưởng nghiêm trọng đến Mỹ. Và bất cứ điều gì có thể được thực hiện để giảm bớt khó khăn, đặc biệt là khi chúng ta đang đến gần mùa lễ, đều sẽ được coi là tích cực".

Quang cảnh cảng hàng hóa tại Rio de Janeiro, Brazil. Ảnh tư liệu: THX/TTXVN

Mặc dù nhìn chung, xuất khẩu của Brazil không giảm, nhưng việc nước này giảm tiếp cận thị trường Mỹ có thể gây tổn hại đến lợi ích của các ngành công nghiệp định hướng xuất khẩu.

Giới phân tích cho rằng Tổng thống Lula có thể sẽ đề nghị ông Trump mở rộng danh sách dài các mặt hàng của Brazil vốn đã được miễn thuế, chẳng hạn như máy bay dân dụng và nước cam.

Ông Abadia tin rằng vẫn còn cơ hội để hai bên xích lại gần nhau. Lĩnh vực màu mỡ nhất để thỏa hiệp có thể nằm ở khoáng sản đất hiếm. Brazil có trữ lượng lớn thứ hai thế giới sau Trung Quốc. Và hiện tại, phần lớn chúng vẫn chưa được khai thác.

Bản thân Tổng thống Trump đã thể hiện rõ quan tâm đến đất hiếm, ví dụ như đặt chúng vào trọng tâm trong thỏa thuận với Ukraine. Về phần mình, Brazil muốn trở thành một nước xuất khẩu và cung cấp các khoáng sản này.

Hà Linh/Báo Tin tức và Dân tộc