[Loạt Megastory] Khoa học và công nghệ Đồng Nai 'cất cánh' cùng Sân bay Long Thành (Kỳ 1)

Với vị trí chiến lược quan trọng, là cửa ngõ kết nối của vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, Đồng Nai có nhiều tiềm năng, lợi thế để phát triển khoa học, công nghệ (KHCN), đổi mới sáng tạo (ĐMST) và chuyển đổi số (CĐS) trong chính quyền, cộng đồng doanh nghiệp và toàn xã hội.

Đặc biệt, khi công trình trọng điểm quốc gia Cảng hàng không quốc tế Long Thành đi vào hoạt động sẽ tạo thuận lợi để tỉnh phát triển hệ sinh thái công nghệ số, thu hút đầu tư vào KHCN, ĐMST, CĐS.

Tỉnh Đồng Nai hướng phát triển công nghiệp công nghệ số, thúc đẩy phát triển đột phá về KHCN, ĐMST, CĐS gắn với những thế mạnh, tiềm năng của tỉnh.

Tỉnh chú trọng thu hút đầu tư và hình thành các khu công nghệ. Tập trung hoàn thành và đưa vào hoạt động các khu công nghệ số, khu công nghệ cao, nhất là Khu công nghệ số Long Thành, hình thành trung tâm chuyển giao công nghệ lưu trữ nguồn gen phục vụ nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao. Tập trung thu hút đầu tư các dự án bán dẫn, AI, năng lượng tái tạo gắn với Cảng hàng không quốc tế Long Thành…

Để bắt nhịp xu hướng phát triển công nghệ số, công nghệ hiện đại, tỉnh Đồng Nai đang có nhiều nỗ lực xây dựng, phát triển hạ tầng đô thị, hạ tầng công nghệ, hạ tầng số từ tỉnh đến cơ sở.

Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai Lê Trường Sơn và Tỉnh ủy viên, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Đồng Nai Phạm Văn Trinh tham quan gian trưng bày các sản phẩm phát triển công nghệ số, hạ tầng số tại Ngày hội Techfest Dong Nai 2025. Ảnh: Hải Quân

Hạ tầng công nghệ, hạ tầng số sẽ làm nền tảng cho việc truyền thông tin, dữ liệu và dịch vụ số, đóng vai trò then chốt trong sự phát triển của xã hội hiện đại; góp phần quan trọng vào việc thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển KHCN, ĐMST và CĐS trên địa bàn tỉnh.

Hiện nay, tỉnh Đồng Nai đã cơ bản hoàn thiện hạ tầng số đồng bộ, hiện đại và an toàn, tạo nền tảng vững chắc cho CĐS toàn diện, phát triển kinh tế số và xã hội số. Hệ thống hạ tầng viễn thông, truyền dẫn, trung tâm dữ liệu, mạng truyền số liệu chuyên dùng và bảo mật thông tin được đầu tư đồng bộ, đáp ứng tốt yêu cầu vận hành của mô hình Chính quyền địa phương 2 cấp và hệ thống Đảng - chính quyền điện tử thống nhất toàn tỉnh.

Lãnh đạo Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Đồng Nai khảo sát hoạt động chuyển đổi số tại Trung tâm Phục vụ hành chính công xã Lộc Quang (tỉnh Đồng Nai). Ảnh: CTV

Theo báo cáo của Ban Chỉ đạo về phát triển KHCN, ĐMST và CĐS tỉnh Đồng Nai, tính đến cuối tháng 9-2025, mạng viễn thông của tỉnh hiện phủ sóng toàn bộ 100% xã, phường, thôn, ấp, bảo đảm kết nối thông suốt từ đô thị đến vùng sâu, vùng xa. Hạ tầng băng rộng di động 3G, 4G đã phổ cập, mạng 5G đang được mở rộng nhanh, hướng tới phủ sóng từ 60% trở lên trên địa bàn tỉnh, phục vụ triển khai dịch vụ công trực tuyến toàn trình và chính quyền số. Tỷ lệ hộ gia đình có kết nối internet cáp quang đạt mức cao; số lượng thuê bao băng rộng và di động thông minh vượt trung bình quốc gia, phản ánh mức độ tiếp cận hạ tầng số rộng khắp của người dân và doanh nghiệp.

Tỉnh ủy viên, Giám đốc Sở KHCN Phạm Văn Trinh chia sẻ: Hạ tầng số trên địa bàn tỉnh được chú trọng đầu tư, các hệ thống thông tin phục vụ phát triển kinh tế - xã hội được kết nối với nền tảng dữ liệu quốc gia. Tỉnh Đồng Nai đang xây dựng và chuẩn bị đưa vào vận hành Trung tâm Điều hành thông minh (IOC) với mô hình mới, hệ thống hội nghị trực tuyến từ tỉnh đến xã, đảm bảo an toàn thông tin. Hạ tầng viễn thông phát triển mạnh mẽ với trên 7,2 ngàn trạm BTS (trạm thu phát sóng di động), trong đó 647 trạm 5G; phủ sóng băng rộng cố định tới 100% thôn, ấp.

Với quyết tâm chuyển đổi từ chính quyền quản lý sang chính quyền phục vụ, lấy công nghệ làm “đòn bẩy” và lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm, Đồng Nai đang từng bước xây dựng một nền hành chính hiện đại, hiệu quả, vì một tương lai phát triển bền vững. Hạ tầng đồng bộ, hiện đại đã tạo điều kiện quan trọng để vận hành chính quyền số ở mức độ cao, cụ thể hóa các mục tiêu tăng trưởng kinh tế - xã hội, phát triển KHCN, ĐMST và chuyển đổi số của địa phương.

Bên cạnh việc đầu tư, phát triển hạ tầng số đồng bộ, tỉnh Đồng Nai còn quan tâm xây dựng đô thị thông minh trong bối cảnh đô thị hóa và CĐS một cách mạnh mẽ như hiện nay là một trong những giải pháp giúp Đồng Nai sớm trở thành tỉnh công nghiệp theo hướng hiện đại.

Tỉnh có nhiều nền tảng, tiền đề để phát triển mô hình Đô thị, thành phố thông minh. Trong đó, Đồng Xoài từng vinh dự được trao giải thưởng Thành phố thông minh Việt Nam năm 2022, tỉnh Bình Phước (cũ) được Hiệp hội Công nghiệp máy tính châu Á - châu Đại Dương (ASOCIO) lựa chọn vinh danh Giải thưởng Chính quyền số ASOCIO DX Award 2024. Xếp hạng mức độ CĐS của tỉnh nằm trong nhóm 14 tỉnh, thành phố của cả nước. Hiện nay, về hệ thống điều hành thông minh và tích hợp dữ liệu, tỉnh Đồng Nai đang triển khai mô hình Trung tâm Điều hành thông minh, sử dụng nền tảng tích hợp và chia sẻ dữ liệu (LGSP) thống nhất, liên thông với cơ sở dữ liệu quốc gia và hệ thống xác thực tập trung (VNeID).

Phó Giám đốc Trung tâm Hạ tầng số, Tổng công ty Giải pháp doanh nghiệp Viettel (VTS) Vũ Ngọc Điện nhận định: Hạ tầng số có vai trò vô cùng quan trọng đối với sự phát triển của các địa phương, trong đó có tỉnh Đồng Nai. Hạ tầng số giúp thúc đẩy kinh tế - xã hội đổi mới sáng tạo, nâng cao năng suất lao động; thu hút đầu tư và phát triển các ngành công nghệ cao, dịch vụ số. Bên cạnh đó, hạ tầng số góp phần nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước, ứng dụng công nghệ số thông minh, bảo mật trong quản lý và dịch vụ công…

TS Trần Quý, Viện trưởng Viện Phát triển kinh tế số Việt Nam - VIDE (Hội Truyền thông số Việt Nam) cho rằng: Việc phát triển đô thị thông minh không thể thiếu sự kết hợp với kinh tế xanh, giúp bảo vệ môi trường và tạo điều kiện phát triển bền vững. Trong đó, chính quyền địa phương, các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Đồng Nai có thể quan tâm đến các mô hình, giải pháp về áp dụng năng lượng tái tạo trong các khu công nghiệp, khuyến khích công nghệ xanh hóa trong sản xuất.

Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai Lê Trường Sơn chia sẻ: Về phát triển hạ tầng số và đô thị thông minh, trong thời gian tới, tỉnh Đồng Nai sẽ tập trung xây dựng hạ tầng số vững chắc, ứng dụng giải pháp đô thị thông minh để nâng cao chất lượng sống, quản lý giao thông, y tế, giáo dục hiệu quả hơn, xây dựng các địa phương như: Trấn Biên, Tân Triều, Long Thành… và các đô thị vệ tinh thành những hình mẫu phát triển thông minh, xanh, sạch.

Đặc biệt, về phát triển hạ tầng công nghệ số và khu công nghệ tập trung, tỉnh Đồng Nai đang xúc tiến Đề án Thành lập Khu Công nghệ số Long Thành - hạt nhân phát triển công nghiệp công nghệ số, trung tâm dữ liệu, điện toán đám mây và các công nghệ chiến lược như: trí tuệ nhân tạo (AI), IoT, big data, blockchain, bán dẫn.

Dự án Khu công nghệ số tập trung này là một trong 3 khu công nghệ cao, công nghệ số tập trung, đổi mới sáng tạo theo Quy hoạch tỉnh Đồng Nai thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Dự kiến dự án này có diện tích khoảng 119 hécta nằm ở 2 xã Bình An và An Phước.

Lãnh đạo Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Đồng Nai tham quan gian hàng của các doanh nghiệp viễn thông, công nghệ số tại Ngày hội Techfest Dong Nai 2025. Ảnh: Hải Quân

Theo nhiều chuyên gia, việc quy hoạch phát triển Khu Công nghệ số tập trung sẽ góp phần giúp Đồng Nai phát triển hệ sinh thái công nghiệp công nghệ số, cũng như giúp địa phương có nhiều điều kiện thuận lợi, cơ hội để thu hút các chuyên gia, nhà khoa học quốc tế đến chuyển giao công nghệ cao, kết nối trung tâm dữ liệu, phát triển công nghệ số với các công nghệ chiến lược.

Dự án này sẽ tận dụng lợi thế từ Cảng hàng không quốc tế Long Thành khi đưa vào khai thác, cũng như thúc đẩy thu hút đầu tư các trung tâm dữ liệu hiện đại, luân chuyển dòng chảy dữ liệu quốc tế. Đồng thời, tạo tiền đề để phát triển các dự án về chuyển đổi số, kinh tế số… tại Đồng Nai nói riêng và khu vực phía Nam nói chung.

Trưởng ban Phát triển đối tác Data Center & Cloud, Chi hội Truyền thông số phía Nam (SVDCA) Phạm Nguyễn Xuân Quỳnh nhận định: Việc phát triển dự án Khu Công nghệ số Long Thành là cần thiết để Đồng Nai tận dụng các lợi thế, tiềm năng phát triển về công nghiệp công nghệ số trong tương lai, nhất là khi Cảng hàng không quốc tế Long Thành đi vào hoạt động. Tỉnh cần chú trọng ưu tiên phát triển về hạ tầng, trung tâm dữ liệu bởi đây là nền tảng quan trọng để hướng tới phát triển, hình thành hệ sinh thái công nghiệp công nghệ số tại địa phương.

Tương tự, Tổng giám đốc Công ty TNHH Đầu tư Long Đức Ishii Hiroyuki (xã Bình An, tỉnh Đồng Nai) cho rằng: khi phát triển Khu Công nghệ số Long Thành, tỉnh cần quan tâm đến việc phát triển hạ tầng công suất lớn (điện, nước, viễn thông), phát triển hạ tầng và dịch vụ quản lý vận hành chất lượng cao… để thu hút đầu tư, phát triển các lĩnh vực công nghệ cao.

Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai Lê Trường Sơn nhấn mạnh: Các dự án Khu Công nghệ số tập trung Long Thành, Khu Đổi mới sáng tạo Đồng Nai… có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong việc cụ thể hóa Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển KHCN, ĐMST và CĐS quốc gia trên địa bàn tỉnh.

Để đảm bảo tiến độ triển khai các dự án, nhất là dự án Khu Công nghệ số tập trung Long Thành, Sở KHCN cần chủ động nắm bắt tiến độ, làm đầu mối các đầu việc liên quan đến dự án. Đồng thời, tăng cường phối hợp, mời các đơn vị liên quan rà soát, thống nhất phương án tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc còn tồn tại; cũng như đề xuất phương án phù hợp, đáp ứng các yêu cầu về quốc phòng - an ninh, quy hoạch của địa phương để đảm bảo tiến độ, quy trình triển khai dự án.