Loạt diễn biến chú ý vụ UAV xâm nhập không phận Ba Lan

Các quốc gia châu Âu đang gấp rút tìm mua máy bay không người lái (UAV) đánh chặn của Ukraine sau khi không phận Ba Lan bị UAV xâm nhập vào đêm 9-9 và rạng sáng 10-9, nhiều quan chức và nhà sản xuất chia sẻ với tờ The Kyiv Independent.

UAV Ukraine đang được săn đón

“Một thời gian trước, chúng tôi đã bàn với phía Ukraine về việc đầu tư vào UAV đánh chặn, nhưng giờ đây sự quan tâm còn lớn hơn. Chúng ta cần chuẩn bị cho chiến tranh, và đây chính là lúc phải học hỏi từ Ukraine” - The Kyiv Independent dẫn lời một nhà ngoại giao quân sự châu Âu đề nghị không tiết lộ danh tính.

Chỉ vài giờ sau vụ tấn công, công ty tư vấn quốc phòng Triada Trade Partners của Ukraine đã nhận được làn sóng quan tâm lớn từ châu Âu đối với cả UAV đánh chặn và hệ thống tác chiến điện tử (EW), ông Bohdan Popov - Trưởng bộ phận phân tích của công ty - cho biết.

Máy bay không người lái đánh chặn do Quỹ Prytula tài trợ, với chi phí dưới 2.000 USD/chiếc. Ảnh: FACEBOOK

Theo ông Popov, không chỉ Ba Lan mà các công ty từ Đức, Đan Mạch và các nước vùng Baltic cũng đã liên hệ.

“Loại UAV đánh chặn mới mà Ukraine sản xuất cách đây khoảng 3 tháng, lần đầu được Tổng thống Ukraine - ông Volodymyr Zelensky giới thiệu, hiện đang được quan tâm nhất” - ông Popov nhận định.

Theo The Kyiv Independent, các nước châu Âu vốn chưa sẵn sàng cho chiến tranh bằng UAV, nên giờ họ tìm đến Ukraine - quốc gia có kinh nghiệm thực chiến với loại vũ khí này. Trong khi đó, phương Tây thiếu công nghệ giá rẻ để bắn hạ UAV, bởi kho vũ khí chủ yếu được thiết kế cho các mục tiêu đắt đỏ như tên lửa hành trình hoặc đạn đạo.

Để đối phó với việc UAV xâm nhập không phận Ba Lan ngày 10-9, NATO đã triển khai “tiêm kích F-16 Ba Lan, F-35 Hà Lan, AWACS của Ý, máy bay tiếp dầu đa nhiệm và hệ thống Patriot của Đức”, Tổng thư ký NATO Mark Rutte cho biết.

Tên lửa Sidewinder, mỗi quả trị giá khoảng 400.000 USD, cũng đã được sử dụng để bắn hạ UAV nói trên. Trong khi đó, dòng UAV bị bắn hạ được cho là loại làm bằng gỗ ép và xốp, chỉ tốn khoảng 10.000 USD.

Hiện nay, Ukraine sở hữu dòng UAV đánh chặn thế hệ mới - những chiếc UAV tăng cường, có thể đạt tốc độ và độ cao vượt xa UAV góc nhìn thứ nhất (FPV) thông thường, với chi phí khoảng 5.000 USD mỗi chiếc. Chúng được trang bị đầu nổ và phát nổ khi tiếp cận mục tiêu, khiến mục tiêu bị vô hiệu hóa trên không.

Tuy nhiên, cùng với làn sóng quan tâm từ các doanh nghiệp và quân đội nước ngoài, cũng xuất hiện nghi ngại trong giới sản xuất Ukraine.

“Chúng tôi nhận được yêu cầu từ khắp nơi trên thế giới. Nhưng chúng tôi hiểu rằng phần lớn chỉ là vỏ bọc cho hoạt động gián điệp công nghiệp nhằm tìm cách lấy công nghệ có sẵn” - một nhà sáng lập quỹ từ thiện Wild Hornets (đơn vị sản xuất UAV đánh chặn Sting) nói với The Kyiv Independent.

Trên lý thuyết, Ukraine có thể xuất khẩu UAV, nhưng phải được sự cho phép của Cơ quan Kiểm soát Xuất khẩu Quốc gia, vốn rất kín tiếng về các tiêu chuẩn cho phép vũ khí ra nước ngoài.

Ông Trump, ông Zelensky tiếp tục lên tiếng

Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 11-9 cho rằng việc UAV xâm nhập không phận Ba Lan “có thể là nhầm lẫn”, song bày tỏ sự không hài lòng với tình hình.

“Có thể là nhầm lẫn. Nhưng dù thế nào tôi cũng không hài lòng với toàn bộ tình hình này. Hy vọng mọi chuyện sẽ sớm chấm dứt” - ông Trump nói.

Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: THE NEW YORK TIMES

Đây là lần đầu ông trực tiếp bình luận với truyền thông, sau khi trước đó chỉ phản ứng trên mạng xã hội Truth Social rằng: “Nga lại vi phạm không phận Ba Lan bằng UAV? Thế là bắt đầu rồi!”

Phát biểu cứng rắn hơn, Ngoại trưởng Ba Lan Radoslaw Sikorski cáo buộc Moscow cố tình vi phạm không phận, khẳng định UAV “không bay lạc mà được điều khiển có chủ đích”. Tuyên bố này đã bị phía Moscow bác bỏ cùng ngày.

Cũng trong ngày 11-9, Tổng thống Zelensky kêu gọi các đồng minh xem xét lại năng lực phòng không, nhấn mạnh Ukraine sẵn sàng chia sẻ kinh nghiệm đánh chặn UAV giá rẻ của Nga, theo hãng tin Reuters.

Phát biểu tại Kiev bên cạnh Tổng thống Phần Lan Alexander Stubb, ông Zelensky nhấn mạnh Ukraine “sẵn sàng và cởi mở” hỗ trợ các nỗ lực của đồng minh.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky (phải) và Tổng thống Phần Lan Alexander Stubb tại Kiev ngày 11-9. Ảnh: TELEGRAM

Ông Zelensky cho rằng các quốc gia như Ba Lan nên cân nhắc những phương án phòng không nhiều tầng lớp, thay vì phụ thuộc vào hệ thống đắt đỏ như Patriot do Mỹ sản xuất, vốn không phù hợp để đối phó các UAV giá rẻ.

“Không một quốc gia nào trên thế giới có đủ tên lửa để bắn hạ mọi loại UAV” - ông Zelensky nói.

Ông Zelensky cho biết dù phụ thuộc nhiều vào hệ thống phòng không tầm xa của phương Tây, Ukraine đã phát triển được chiến lược trong nước đủ tinh vi để đẩy lùi các cuộc tấn công của Nga và sẵn sàng chia sẻ kinh nghiệm với đồng minh.

Nhà lãnh đạo Ukraine nói thêm rằng thủ tướng Ba Lan đã đồng ý cử đại diện quân sự sang Ukraine để phối hợp về vấn đề này. Theo một nguồn tin am hiểu vấn đề, các sĩ quan quân đội Ba Lan sẽ được huấn luyện tại Ukraine về cách thức bắn hạ UAV.

DƯƠNG KHANG