Loạt chính sách kinh tế nổi bật có hiệu lực từ tháng 9/2025

Tăng cường giám sát quỹ tín dụng nhân dân và tài chính vi mô

Thông tư 18/2025/TT-NHNN quy định về giám sát hoạt động của quỹ tín dụng nhân dân và tổ chức tài chính vi mô sẽ có hiệu lực từ ngày 15/9.

Theo đó, các đơn vị phải cung cấp dữ liệu chi tiết về khách hàng vay, gửi tiền, tình hình nợ xấu, hoạt động tài chính và nhân sự thông qua hệ thống giám sát trực tuyến. Cơ chế kiểm duyệt tự động sẽ giúp phát hiện sớm rủi ro và xử lý kịp thời. Dữ liệu này không chỉ phục vụ cho Ngân hàng Nhà nước mà còn được chia sẻ cho các đơn vị liên quan như Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam, Ngân hàng Hợp tác xã để hỗ trợ quản lý an toàn hệ thống.

Thông tư cũng quy định rõ trách nhiệm báo cáo, thời hạn chỉnh sửa sai sót và bảo mật thông tin cá nhân, nhằm tăng cường tính kỷ luật và hiệu quả trong giám sát.

Siết quản lý mật mã dân sự, tăng chế tài kinh tế

Ở lĩnh vực an ninh kinh tế, Nghị định 211/2025/NĐ-CP về hoạt động mật mã dân sự và sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 15/2020 sẽ có hiệu lực từ ngày 9/9. Nghị định này siết chặt quản lý kinh doanh, xuất nhập khẩu sản phẩm, dịch vụ mật mã dân sự nhằm bảo đảm an ninh quốc gia, đồng thời minh bạch hóa hoạt động thương mại.

Doanh nghiệp vi phạm có thể bị xử phạt từ cảnh cáo đến phạt tiền tối đa 180 triệu đồng, kèm theo các biện pháp bổ sung như tước giấy phép, đình chỉ kinh doanh hoặc buộc tái xuất sản phẩm. Đây là bước đi nhằm ngăn chặn tình trạng lợi dụng công nghệ mật mã để trục lợi hoặc gây ảnh hưởng đến an toàn kinh tế – xã hội.

Ngân hàng phải tăng vốn, đảm bảo an toàn hệ thống

Trong lĩnh vực ngân hàng, Ngân hàng Nhà nước ban hành Thông tư 14/2025/TT-NHNN về tỷ lệ an toàn vốn, có hiệu lực từ 15/9. Theo đó, ngân hàng thương mại và chi nhánh ngân hàng nước ngoài phải duy trì tối thiểu tỷ lệ vốn lõi cấp 1 là 4,5%, vốn cấp 1 là 6% và tỷ lệ an toàn vốn (CAR) là 8%.

Ngoài ra, quy định bổ sung bộ đệm bảo toàn vốn (CCB) và bộ đệm vốn phản chu kỳ (CCyB), buộc ngân hàng tăng dần vốn dự phòng từ 0,625% lên 2,5% sau bốn năm, nâng CAR tối thiểu lên 10,5%. Ngân hàng chỉ được chia lợi nhuận khi đáp ứng đầy đủ các tỷ lệ này.

Đáng chú ý, Ngân hàng Nhà nước có thể yêu cầu ngân hàng duy trì tỷ lệ cao hơn nếu phát hiện rủi ro. Quy định mới được kỳ vọng tăng cường tính minh bạch, củng cố niềm tin thị trường và bảo đảm sự ổn định của hệ thống tài chính.

Ngân hàng thương mại và chi nhánh ngân hàng nước ngoài phải duy trì tối thiểu tỷ lệ vốn lõi cấp 1 là 4,5%, vốn cấp 1 là 6% và tỷ lệ an toàn vốn (CAR) là 8%.

Ưu đãi mạnh cho công nghiệp hỗ trợ

Một trong những điểm nhấn là Nghị định 205/2025/NĐ-CP, sửa đổi, bổ sung Nghị định 111/2015 về phát triển công nghiệp hỗ trợ. Nghị định mới, có hiệu lực từ ngày 1/9 mở rộng phạm vi hỗ trợ cho doanh nghiệp sản xuất linh kiện, phụ tùng, vật liệu, đồng thời tăng cường ưu đãi về đất đai, vốn và công nghệ.

Theo đó, các dự án xây dựng cơ sở nghiên cứu phát triển sản phẩm công nghiệp hỗ trợ sẽ được miễn, giảm tiền thuê đất và hỗ trợ kinh phí đầu tư trang thiết bị. Doanh nghiệp thuộc danh mục ưu tiên phát triển còn được hỗ trợ tối đa 50–70% chi phí nghiên cứu, đào tạo nhân lực, chuyển giao công nghệ, kiểm định, xây dựng thương hiệu và xúc tiến thị trường.

Ngoài ra, các dự án có thể tiếp cận nguồn vốn từ Quỹ Đổi mới Công nghệ Quốc gia và Quỹ Phát triển Khoa học – Công nghệ. Nghị định cũng bổ sung các hỗ trợ pháp lý, bảo vệ môi trường, tư vấn mua bán sáp nhập, đồng thời khuyến khích thành lập Trung tâm kỹ thuật hỗ trợ phát triển công nghiệp để giúp doanh nghiệp nâng cao năng lực, gia tăng giá trị và tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

Mở rộng vốn cho khởi nghiệp sáng tạo

Chính phủ ban hành Nghị định 210/2025/NĐ-CP về đầu tư cho doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo. Nghị định này, có hiệu lực từ ngày 1/9, mở rộng khung pháp lý cho hoạt động đầu tư khởi nghiệp, tạo điều kiện để doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận nguồn vốn hơn.

Điểm mới quan trọng là quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo có thể huy động từ 2 đến 30 nhà đầu tư, thay vì phạm vi hạn chế như trước. Tài sản góp vốn cũng đa dạng hơn, bao gồm quyền sử dụng đất, tài sản trí tuệ, công nghệ hoặc tài sản hợp pháp khác. Ngoài hình thức góp vốn trực tiếp, các quỹ có thể lựa chọn quyền mua cổ phần, công cụ chuyển đổi.

Đặc biệt, quỹ được phép gửi tiết kiệm, mua chứng chỉ tiền gửi từ nguồn vốn nhàn rỗi nhưng phải bảo đảm an toàn và đúng mục đích. Quy định mới được kỳ vọng giúp doanh nghiệp khởi nghiệp tiếp cận vốn đa dạng, đồng thời nâng cao hiệu quả hoạt động và tính minh bạch của các quỹ đầu tư.

Linh hoạt hơn trong thanh toán thương mại biên giới Việt – Trung

Đối với thương mại biên giới, Thông tư 17/2025/TT-NHNN, cũng có hiệu lực từ 15/9, sửa đổi Thông tư 19/2018 về quản lý ngoại hối trong giao dịch biên mậu Việt – Trung. Theo đó, phương thức thanh toán được bổ sung thêm lựa chọn thanh toán qua ngân hàng bằng ngoại tệ tự do chuyển đổi, bằng đồng nhân dân tệ (CNY) hoặc VND qua chi nhánh ngân hàng biên giới, đồng thời cho phép thanh toán bù trừ phần chênh lệch trong giao dịch xuất nhập khẩu. Thông tư cũng điều chỉnh chế độ báo cáo định kỳ của các ngân hàng biên giới, thay thế và bãi bỏ nhiều điều khoản không còn phù hợp.

Lệ Giang