Loài cây mọc hoang nhưng lại rất tốt trong điều trị đau nhức xương khớp

1. Đặc điểm hình thái cây hy thiêm

Hy thiêm còn có những tên gọi khác như cỏ đĩ, hy kiểm thảo hy tiên… Đây là cây thân thảo, sống hằng năm, cao khoảng 30-40cm, nếu gặp điều kiện thuận lợi cây có thể cao đến 1m.

Cây có thân rỗng ở giữa, trên thân có nhiều rãnh dọc chạy song song, nhiều lông ngắn xếp sát nhau và chia làm nhiều cành. Hy thiêm có đặc điểm nhận dạng đặc trưng là lá mọc đối xứng, lá có hình 3 cạnh hoặc thuôn dài hình quả trám, cuống lá ngắn, có răng cưa tù, cả hai mặt lá đều có lông với mặt trên xanh thẫm, mặt dưới xanh nhạt hơn.

Hoa hy thiêm nhỏ, màu vàng, mọc thành cụm đầu, giữa có hoa thể ống, xung quanh gồm 5 cánh hoa lưỡi. Quả hy thiêm là hoa nhỏ, dạng quả bế màu đen, hình trứng với 3-5 cạnh.

Bộ phận sử dụng làm thuốc của hy thiêm là toàn cây trên mặt đất, thường được thu hoạch vào lúc cây chưa ra hoa. Sau khi thu hoạch có thể dùng tươi hoặc đem phơi khô trong bóng râm để dùng dần. Ngoài ra tùy theo mục đích sử dụng, hy thiêm cũng có thể được tẩm với rượu hoặc mật để tăng thêm tác dụng.

Cây và vị thuốc hy thiêm.

2. Tác dụng của hy thiêm

Hy thiêm là cây thuốc được sử dụng tương đối phổ biến trong các bài thuốc Đông y điều trị các chứng phong thấp tý. Theo Đông y, hy thiêm có vị cay, đắng, tính lạnh, đi vào các kinh can, thận, có tác dụng khư phong trừ thấp, lợi gân cốt, hoạt huyết, giảm đau, giải độc.

Hy thiêm thường dùng trong điều trị các chứng phong thấp, tê bì chân tay, đau lưng mỏi gối, đau nhức xương khớp, cân cốt vô lực, bán thân bất toại, ung nhọt phong chẩn. Ngoài ra, hy thiêm tươi còn có thể dùng đắp ngoài, hỗ trợ điều trị nhọt độc, ong đốt, rắn cắn.

Theo y học hiện đại, trong hy thiêm có chứa các hoạt chất darutoside, orientin, phenolic, với tác dụng chống viêm cấp và mạn tính, kháng viêm, hạ huyết áp, hạ đường huyết, hỗ trợ điều trị viêm khớp.

Các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng dịch chiết từ cây hy thiêm có tác dụng ức chế tăng acid uric trong máu, rất hiệu quả trong điều trị bệnh gout. Ngoài ra, cây hy thiêm còn có các tác dụng tuyệt vời khác như an thần, giảm hoạt động hệ thần kinh. Gần đây, hy thiêm còn được nghiên cứu trong hỗ trợ điều trị ung thư nội mạc tử cung.

3. Một số cách dùng hy thiêm điều trị bệnh

3.1 Hy thiêm trị bệnh xương khớp

- Trị đau nhức khớp gối, tê bì chi dưới: Hy thiêm 20g, tang ký sinh 16g, ngưu tất 12g, đương quy 12g. Các vị sắc uống ngày 1 thang.

- Trị đau vai gáy do phong hàn: Hy thiêm 16g, khương hoạt 12g, độc hoạt 12g, phòng phong 10g, quế chi 6g. Các vị sắc cùng 600ml còn 200ml, chia uống 2 lần/ngày.

- Trị đau nhức xương khớp: Hy thiêm bỏ cành lấy lá, phơi khô, trộn rượu nếp cho thấm, hấp rồi phơi khô, lại trộn rượu, lại hấp, cứ theo phép ấy chín lần hấp, chín lần phơi. Sau đó tán mịn, để sẵn, luyện với mật làm hoàn, mỗi sáng khi bụng đói, dùng rượu ấm chiêu 15-20g.

- Rượu xoa bóp từ hy thiêm giảm tê bì chân tay: Hy thiêm ngâm rượu cùng đỗ trọng, ngưu tất dùng xoa bóp ngoài có tác dụng thông kinh hoạt lạc, giảm đau nhức xương khớp, giảm tê bì tay chân.

Hy thiêm thảo dùng để ngâm rượu có tác dụng giảm tê bì chân tay.

3.2 Một số bài thuốc trị bệnh khác từ hy thiêm

- Rửa ngoài trị chàm, nhọt độc: Hy thiêm tươi hoặc khô sắc nước đặc, để nguội, dùng rửa vùng da ngứa, đỏ, mụn nhọt.

- Trị tăng huyết áp: Hy thiêm phối hợp cùng câu đằng, tang ký sinh sắc nước uống, điều trị các chứng tăng huyết áp do can dương vượng với các triệu chứng đau đầu vùng đỉnh, chóng mặt, hoa mắt, mắt đỏ, ù tai, bốc hỏa, mất ngủ, hay cáu gắt…

4. Lưu ý khi sử dụng hy thiêm

Không dùng hy thiêm với liều quá cao, dùng lâu dài. Hy thiêm có tính lạnh, dễ làm tổn thương tỳ vị, gây đầy trướng, tiêu chảy.
Người tỳ vị hư hàn dễ lạnh bụng, tiêu hóa kém, người huyết áp thấp nên thận trọng khi sử dụng.
Hy thiêm có dược tính mạnh, có khả năng ảnh hưởng đến thai kỳ, do đó phụ nữ có thai không nên tự ý sử dụng, chỉ dùng khi có chỉ định của thầy thuốc.
Khi dùng phối hợp với thuốc tây y (nhất là thuốc chống đông máu, hạ áp) cần tham khảo ý kiến thầy thuốc để tránh tương tác thuốc.

Mời bạn xem tiếp video:

Mẹo chữa đau khớp gối bằng gừng | SKĐS

BS. Nguyễn Huy Hoàng