Loại bỏ tâm lý sợ đi khám bệnh

Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh đang tổ chức đợt khám tầm soát bệnh lao miễn phí tại cộng đồng năm 2025

Sợ khám ra bệnh, ngại dao kéo

Bà Phạm Thị Tư (70 tuổi), ở phường Xuân Hương - Đà Lạt (Lâm Đồng) vừa mổ sỏi thận kể: “Cách đây hơn 3 tháng, tôi đau dữ dội không chịu được nên đến bác sĩ siêu âm, phát hiện bị sỏi thận kết thành san hô to. Tôi được người nhà đưa đến Bệnh viện Bình Dân (TP Hồ Chí Minh) để mổ sỏi thận 2 lần, mỗi bên mổ cách nhau 1 tháng. Lần đầu mổ nội soi, lần sau mổ hở, các bác sĩ lấy ra viên sỏi to mà vẫn còn một ít trong người chưa lấy ra hết”.

Khi được hỏi vì sao không đi khám sớm hơn để phát hiện lúc sỏi thận còn bé, bà Tư thú thật, sợ khám ra bệnh rồi thêm lo lắng, tốn kém tiền nong chữa bệnh. Nhưng nghịch lý là bà Tư tốn cả trăm triệu đồng cho 2 cuộc đại phẫu kèm theo không chỉ bà mà con cháu cũng vất vả trải qua thời gian khó khăn ở bệnh viện và đi lại nhiều lần để tái khám. Chị Thu Thanh - con gái bà Tư cho biết: “Khi má tôi nghe mổ sỏi thận thì nằng nặc đòi xuất viện, không chịu mổ vì chi phí lớn mà nguyên nhân sâu xa là bà sợ đụng dao kéo vào người”.

Không chỉ người già, nhiều người trẻ cũng ngại đi khám bệnh vì tâm lý khám, phát hiện bệnh lại khổ thêm. Anh Trần Quốc Cường (30 tuổi), ở phường Lâm Viên - Đà Lạt chia sẻ: “Tôi hay bị viêm xoang, đau đầu, cảm cúm… tự mua thuốc điều trị. Tôi ngại đi khám phải chờ đợi lâu, sợ nhất là đang làm việc ngon lành mà bác sĩ bảo phải nghỉ, sợ dở dang công việc, sợ không ai gánh vác thay mình”.

Cách đây gần 10 năm, anh Lê Minh Nhật, ở phường Xuân Hương - Đà Lạt không đi khám bệnh mặc dù thấy người ngày càng mệt mỏi, sụt cân. Dịp tết đó, anh uống rất nhiều nước ngọt mà vẫn cứ thèm ngọt. Khi sức khỏe suy giảm rõ rệt, anh Nhật đi khám mới phát hiện mắc bệnh tiểu đường tuýp 2. “Nhờ đi khám phát hiện bệnh, tôi đã kịp điều chỉnh chế độ ăn uống, nghỉ ngơi, sử dụng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ, đến nay, sức khỏe đã được cải thiện đáng kể”, anh Nhật chia sẻ.

Khám sức khỏe định kỳ toàn dân

Dự thảo Luật Phòng bệnh đã bổ sung quy định về khám sức khỏe định kỳ và khám sàng lọc nhằm thể chế hóa Nghị quyết số 72-NQ/TW của Bộ Chính trị - người dân được khám sức khỏe định kỳ hoặc khám sàng lọc miễn phí ít nhất mỗi năm một lần từ năm 2026.

PGS TS Nguyễn Lân Hiếu - Giám đốc Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, Đại biểu Quốc hội cho rằng: “Chính sách tổ chức khám sức khỏe định kỳ và sàng lọc miễn phí hàng năm cho người dân là bước đi hết sức quan trọng, thể hiện định hướng chuyển mạnh từ “chữa bệnh” sang “phòng bệnh”, đồng thời giúp giảm chi phí y tế dài hạn cho xã hội”.

Theo Vụ Bảo hiểm Y tế (BHYT), mức chi BHYT trong vài năm gần đây cho dịch vụ kỹ thuật là nhiều nhất, sau đó mới đến thuốc, khám bệnh và vật tư y tế. Nghĩa là người dân khi mắc bệnh nặng mới đi khám, chữa trị nên chi phí cho các kỹ thuật y tế rất cao. Cả nước tỷ lệ bao phủ của BHYT là 94,29% (năm 2024), chi phí bình quân/lượt ngoại trú đạt 808.000 đồng, nội trú 4.955.000 đồng (6 tháng năm 2025). Trong đó, chi dịch vụ kỹ thuật 60.992,8 tỷ đồng, thuốc 52.755 tỷ đồng, khám bệnh 32.027,5 tỷ đồng, vật tư y tế 17.388,2 tỷ đồng.

Nghị quyết số 72-NQ/TW, Chỉ thị số 52-CT/TW và Nghị quyết số 282/NQ-CP đề ra mục tiêu: Từ 2026, khám sức khỏe định kỳ/sàng lọc miễn phí ít nhất 1 lần/năm, lập sổ sức khỏe điện tử; giảm gánh nặng chi phí; đến năm 2030, miễn viện phí cơ bản theo lộ trình; mở rộng quyền lợi, mức hưởng; tăng chi phòng bệnh, chẩn đoán sớm, đối tượng ưu tiên; chi trả BHYT cho dự phòng, dinh dưỡng, quản lý bệnh mạn tính, khám sức khỏe, sàng lọc.

Khi tầm soát sớm được luật hóa, sức khỏe toàn dân được bảo vệ tốt hơn. Đặc biệt, giúp phát hiện sớm các bệnh mạn tính như: ung thư phổi, phổi tắc nghẽn mạn tính, suy thận trước khi quá muộn, cơ hội chữa khỏi hoàn toàn không còn nữa. Sàng lọc không chỉ giúp điều trị hiệu quả và cứu sống bệnh nhân mà còn giảm gánh nặng kinh tế cho gia đình và cho hệ thống y tế. Sàng lọc và phát hiện sớm đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng dân số khỏe mạnh, đặc biệt với nhóm bệnh không lây nhiễm.

Các bác sĩ khuyến cáo người dân cần đi khám để phát hiện bệnh sớm, chữa trị mau lành. Một buổi khám tổng quát chỉ mất vài giờ đồng hồ nhưng có thể kéo dài thời gian sống yên tâm. Đồng thời chủ động bảo vệ mình, thậm chí là người thân của mình trong các bệnh truyền nhiễm để phòng ngừa lây lan.

An Nhiên .