Lính Syria nói lý do bỏ rơi chính quyền Tổng thống al-Assad

Farhan al-Khouli tìm được công việc chăn ngựa sau khi đào ngũ (ảnh: Reuters)

Đào ngũ hàng loạt

Farhan al-Khouli, 23 tuổi, binh sĩ Syria được giao nhiệm vụ canh gác tại một tiền đồn gần Idlib (thành phố Syria giáp Thổ Nhĩ Kỳ) cho biết, tiểu đội gác biên chế 9 người, nhưng thực tế chỉ có 3.

6 người trong tiểu đội đã đút lót chỉ huy để không phải tới tiền đồn này phục vụ, Khouli cho biết.

Trong 2 người cùng gác với Khouli, một người bị chỉ huy cho là “tâm thần bất ổn” nên không được phát vũ khí.

Ngày 27/11, chỉ huy gọi điện cho Khouli, thông báo một đoàn xe của phe đối lập đang tiến về phía tiền đồn. Cấp trên ra lệnh cho Khouli và 2 binh sĩ còn lại giữ vững vị trí và nổ súng.

Nhưng Khouli, vốn đã chán nản với mức lương thấp, đã không làm vậy. Khouli tắt điện thoại, thay quần áo dân thường, bỏ lại súng và tiền đồn. Trong khi di chuyển về phía nam, Khouli gặp nhiều binh sĩ Syria đào ngũ.

“Tôi quay lại và nhìn thấy nhiều người đi theo. Khi một người bỏ chạy, những người khác cũng vứt vũ khí và chạy theo”, Khouli nói với Reuters.

Khouli nhập ngũ năm 19 tuổi, sau một năm trì hoãn nhờ hối lộ cho sĩ quan tuyển quân. Nhưng khi hết 18 tháng nghĩa vụ, Khouli bị ép tiếp tục phục vụ vô thời hạn. Khouli đào ngũ và bị bắt lại.

Sau 52 ngày ngồi tù vì tội đào ngũ, Khouli bị ép tới tiền đồn gần thành phố Idlib canh gác với mức lương 500.000 bảng Syria (40 USD)/tháng. Do khẩu phần ăn bị cắt xén, Khouli thường phải dành toàn bộ lương để mua thêm thực phẩn.

“Những người có tiền có thể nộp 100 USD để được chỉ huy cho về nhà. Đại đội của tôi có 80 lính, nhưng thực tế chỉ có 60 người”, Khouli nói.

Cưỡng ép lính nhập ngũ là “sai lầm chết người” của quân đội Syria, một cựu thiếu tá Syria nói.

Makhlouf Makhlouf tại nhà ở thành phố Masyaf (phía tây Syria) sau khi đào ngũ (ảnh: Reuters)

Makhlouf Makhlouf, lính công binh Syria, cho biết, nếu ai đó phàn nàn về nạn tham nhũng, họ sẽ bị đưa ra tòa án binh. Và Makhlouf đã từng trải qua điều này.

Makhlouf đóng quân ở Hama, nhưng đã đào ngũ trước khi thành phố này thất thủ (ngày 5/12).

Zuhair, 28 tuổi (binh sĩ Syria) nói từng chứng kiến các sĩ quan tuồn máy phát điện và nhiên liệu của đơn vị ra ngoài bán lấy tiền.

“Tất cả những gì họ quan tâm là lợi dụng chức vụ để làm giàu cho bản thân”, Zuhair nói.

Zuhair đã chiến đấu vì chính quyền của Tổng thống Bashar al-Assad suốt nhiều năm, nhưng họ hàng anh hầu hết phục vụ cho phe đối lập. Khi phe đối lập, do nhóm HTS dẫn đầu, tấn công, Zuhair ăn mừng.

“Tôi không biết phải làm thế nào để mô tả niềm vui khi đó”, Zuhair nói.

Quân đội Syria bỏ lại vũ khí, thiết bị trên đường rút lui (ảnh: Reuters)

Đồng minh coi thường?

Để chống lại cuộc tấn công của phe đối lập, chính quyền al- Assad chủ yếu dựa vào quân đội Nga, các đơn vị dân quân từ Iraq, lực lượng Hezbollah và Iraq (viện trợ vũ khí).

Kỹ năng và tinh thần chiến đấu của quân đồng minh khác biệt hoàn toàn so với lính Syria, theo Reuters.

Một chỉ huy dân quân Iraq từng chiến đấu ở Aleppo (bị phe đối lập kiểm soát vào ngày 29/11) cho biết, một trung đội Syria biên chế 30 binh sĩ, nhưng chỉ có 8 người có mặt.

“Chúng tôi thường mời họ ăn cùng vì thương hại khi thấy khẩu phần ăn tệ hại của họ”, chỉ huy dân quân Iraq kể.

Một số lính Iraq và tay súng thuộc lực lượng Hezbollah cho biết, họ không xem trọng và không muốn tác chiến cùng quân đội Syria trong những trận đánh quan trọng.

Theo Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (IISS), năm 2020, quân đội Syria có khoảng 130.000 người. IISS đánh giá lực lượng này đã suy yếu và rời rạc như những đơn vị dân quân.

Năm 2021, Tổng thống al-Assad ký lệnh tăng lương cho các binh sĩ lên gần gấp đôi để bắt kịp mức lạm phát hơn 100% (vào năm 2020), nhưng tinh thần chiến đấu của các binh sĩ không mấy cải thiện.

Sự phẫn nộ đã tăng lên đáng kể trong năm qua, kéo theo “tâm lý bất bình với ông al-Assad ngày càng nhiều”, một sĩ quan tình báo Syria nói với Reuters.

Chiến binh thuộc phe đối lập đứng trên một chiến đấu cơ của quân đội Syria (ảnh: Reuters)

Vỡ trận ở Aleppo

Thất bại nhanh chóng ở Aleppo là tín hiệu đầu tiên cho sự sụp đổ của chính quyền al-Assad, theo Reuters.

Cuối tháng 11, khi phe đối lập bất ngờ tấn công Aleppo, lực lượng phòng thủ ở đây được lệnh phải tự lên phương án chiến đấu hoặc rút lui về thành phố Homs.

Quân chủ lực Syria bảo vệ Aleppo đã chọn cách thứ 2 và vội vã rút lui khỏi thành phố. Ngày 29/11, chỉ 2 ngày sau khi bắt đầu tấn công, phe đối lập đã kiểm soát Aleppo – thành phố lớn thứ 2 Syria – mà gần như không gặp trở ngại.

Ở Aleppo, quân đội Syria chủ yếu dựa vào lực lượng Hezbollah để chiến đấu, một đại tá Syria nói với Reuters.

Nhưng khi Hezbollah và Iran “bận rộn” đối phó với Israel, quân đội Syria không thể cố thủ Aleppo, dù chỉ một tuần để chờ viện binh.

Vương Nam – Reuters