Liệt sĩ Nguyễn Xuân Thư - Khúc tráng ca bất tử của tinh thần 'nở hoa trong lòng địch'

Với truyền thống yêu nước nồng nàn, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh, nhân dân ta đã anh dũng, kiên cường đấu tranh, thực hiện thắng lợi hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, giành độc lập, tự do cho dân tộc. Trong sự nghiệp đấu tranh oanh liệt ấy, hàng triệu người con ưu tú của dân tộc ta đã xả thân, hiến dâng trọn tuổi thanh xuân cho Tổ quốc, dũng cảm chiến đấu, anh dũng hy sinh hoặc mang thương tật suốt đời. Cuộc đời như một khúc tráng ca, vang vọng mãi qua bao tháng năm, Thiếu tá Nguyễn Xuân Thư - người con của quê hương Nghệ An đã hiến dâng tuổi thanh xuân tươi đẹp của mình cho độc lập, tự do của Tổ quốc. Chào mừng 80 năm Cách mạng Tháng Tám (1945 - 2025) và Quốc khánh 2/9, câu chuyện về người “Bộ đội Cụ Hồ” ấy lại càng trở nên ý nghĩa, như một lời tri ân sâu sắc đến những thế hệ cha anh đã “Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh”.

Liệt sỹ Nguyễn Xuân Thư (đứng thứ hai, từ trái sang) cùng chỉ huy Trung đoàn 10. Ảnh do cựu chiến binh Dương Xuân Quang cung cấp

Con người và phong cách chiến đấu với tinh thần “nở hoa trong lòng địch”

Nguyễn Xuân Thư sinh năm 1946 tại xã Đại Đồng, huyện Thanh Chương, Nghệ An, tròn tuổi 18 khi lên đường nhập ngũ năm 1964. Hơn tám năm trong quân ngũ, anh trải qua nhiều chiến trường từ Tây Nguyên đến miền Tây Nam Bộ, sớm được đề bạt giữ chức Tiểu đoàn trưởng, rồi Phó Trung đoàn trưởng Trung đoàn 10, Sư đoàn 4, Quân khu 9 - ở tuổi rất trẻ, chỉ 26.

Năm 1964, khi mới 18 tuổi, dù đang là học sinh với trình độ văn hóa cao, chàng trai trẻ Nguyễn Xuân Thư đã gác lại bút nghiên, viết đơn tình nguyện lên đường nhập ngũ, vào chiến trường miền Nam đánh Mỹ. Quyết định ấy không chỉ là sự dũng cảm của một cá nhân mà còn thể hiện tinh thần yêu nước nồng nàn, sẵn sàng hy sinh vì lý tưởng cao cả. Từ một chiến sĩ, anh đã nhanh chóng trưởng thành, trở thành cán bộ đại đội, tiểu đoàn. Trái tim dũng cảm, bản lĩnh vững vàng, khả năng chỉ huy quyết đoán và sáng tạo đã giúp anh cùng đồng đội lập nên nhiều chiến công vang dội.

Trong ký ức của Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân Hoàng Đình Kiền, hình ảnh Thiếu tá Nguyễn Xuân Thư - người chỉ huy trẻ, dũng cảm trong trận thắng Bà Thầy và Nổng Cạn trở thành “cơn địa chấn” quân sự ở U Minh. Chiến trường ác liệt, gian khổ nhưng tình đồng chí, đồng đội luôn là điểm tựa vững chắc. Cựu chiến binh Dương Xuân Quang cũng đầy tự hào khi nhắc về “Hai Thư” - biệt danh thân thuộc của anh. Anh không chỉ là một chỉ huy giỏi, mà còn là một người anh, người bạn luôn chia sẻ, động viên đồng đội vượt qua khó khăn. Suốt gần 10 năm trong quân ngũ, anh chỉ gửi về gia đình vài lá thư ngắn ngủi, không có bức ảnh chân dung nào, bởi anh đã dành trọn thời gian, tâm sức cho những cuộc chiến đấu, cho sự nghiệp giải phóng dân tộc.

Chiến tranh không chỉ lấy đi máu xương mà còn để lại những vết sẹo hằn sâu trong tâm hồn, đặc biệt là sự dang dở của những mối tình. Với những người lính “Bộ đội Cụ Hồ” nói chung, trong đó có liệt sĩ Nguyễn Xuân Thư nói riêng, thì lý tưởng độc lập, tự do của dân tộc đã trở thành ngọn đuốc soi đường, khiến họ chấp nhận gác lại hạnh phúc riêng tư để lên đường nhập ngũ. Trong ba lô của Phó Trung đoàn trưởng Trung đoàn 10, Sư đoàn 4, Quân khu 9, ngoài những vật dụng cần thiết còn có thể là một lá thư tình chưa kịp gửi, một tấm ảnh ố màu của người thương. Những kỷ vật ấy là động lực, là lời hẹn ước thiêng liêng để họ vượt qua mưa bom, bão đạn. Tuy nhiên, tình yêu ấy không chỉ là niềm riêng mà đã hòa vào tình yêu chung của dân tộc và của đất nước. Liệt sĩ Nguyễn Xuân Thư hiểu rằng, chỉ khi đất nước được giải phóng, những tình yêu nhỏ bé kia mới có cơ hội được đơm hoa kết trái.

Trong nghệ thuật quân sự Việt Nam, tư duy chiến thuật “nở hoa trong lòng địch” là một sáng tạo độc đáo, táo bạo và hiệu quả, được phát triển lên đỉnh cao trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, đặc biệt là trong Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử. Đây là một chiến lược tấn công thọc sâu, đánh thẳng vào các trung tâm đầu não của đối phương, gây bất ngờ và làm tan rã hệ thống phòng thủ từ bên trong.

Ghi nhớ đậm nét trong tâm trí, không thể nào quên được trong ký ức của các đồng đội, đồng chí về liệt sĩ Nguyễn Xuân Thư - Phó Trung đoàn trưởng Trung đoàn 10, Sư đoàn 4, Quân khu 9 là những chiến công vang dội mặt trận U Minh vẫn còn vang vọng. Các trận đánh nổi bật - Giá Ngựa, Vàm Đình, Bà Thầy, Nổng Cạn - được ghi nhận là những “cơn địa chấn quân sự” tại U Minh.

Đồng chí Thư với tư duy chiến thuật táo bạo - “nở hoa trong lòng địch” đã trực tiếp chỉ huy hơn 40 trận tấn công, tiêu diệt cả tiểu đoàn địch, thu giữ vũ khí, thậm chí bắn rơi một trực thăng. Trong tư duy tác chiến đánh giặc của mình, liệt sĩ Nguyễn Xuân Thư đã kết hợp nhuần nhuyễn các yếu tố: táo bạo và bất ngờ (bí mật luồn sâu, vượt qua các tuyến phòng thủ dày đặc của địch để đánh thẳng vào các mục tiêu hiểm yếu, trung tâm chỉ huy); phối hợp hiệp đồng binh chủng (cánh quân chủ lực đánh mạnh từ vòng ngoài, lực lượng thọc sâu đóng vai trò như “nhụy hoa”, tạo ra sự hỗn loạn và điểm yếu từ bên trong, trong khi các cánh quân chủ lực là “cánh hoa” bao vây, siết chặt và tiêu diệt địch); tạo thế trận tâm lý (làm cho binh lính và sĩ quan đối phương hoang mang, mất tinh thần chiến đấu).

Đây là cách đánh không chỉ là một chiến thuật đơn thuần mà còn thể hiện tư duy quân sự linh hoạt, sáng tạo, gắn với điều kiện, tình hình thực tế của cá nhân và đơn vị, và cũng là bài học ý nghĩa về nghệ thuật quân sự - minh chứng cho trí tuệ của dân tộc Việt Nam.

Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện các chiến thuật này, Quân đội nhân dân Việt Nam cũng đã phải đối mặt với những mất mát, hy sinh. Đêm 26, rạng sáng 27/1/1973, trong một trận đánh ác liệt tại Chi khu Long Mỹ (Cần Thơ ngày nay), Thiếu tá Nguyễn Xuân Thư đã anh dũng hy sinh ở tuổi 26. Anh ra đi, hòa mình vào lòng đất mẹ, mãi mãi tuổi thanh xuân. Thi thể của anh không được tìm thấy, nhưng anh vẫn sống mãi trong trái tim của đồng đội, trong lòng đất mẹ quê hương. Sự hy sinh của anh không chỉ là một mất mát lớn cho đơn vị mà còn để lại nhiều đau thương cho gia đình và đồng đội.

Liệt sĩ Nguyễn Xuân Thư

Các bài học lịch sử và dấu ấn thiêng liêng trong khúc tráng ca hòa bình hướng về tương lai

Hành trình hy sinh của liệt sĩ Nguyễn Xuân Thư - Phó Trung đoàn trưởng Trung đoàn 10, Sư đoàn 4, Quân khu 9 góp phần tạo nên bản trường ca của tuổi trẻ Việt Nam: giàu lý tưởng, quyết tử vì độc lập và tự do - trọn vẹn tinh thần “Bộ đội Cụ Hồ”. Anh là người lính xung phong, người chỉ huy mẫu mực, người truyền cảm hứng cho đồng đội. Giữa chiến hào rực lửa, khi đồng đội ngã xuống, anh đứng lên. Khi sở chỉ huy bị phá, anh trở thành cột trụ. Khi cái chết cận kề, anh vẫn chọn tiến về phía trước.

Tám năm từ Bắc vào Nam, Nguyễn Xuân Thư đã đi trọn con đường lý tưởng của một người lính: chiến đấu, lãnh đạo, truyền lửa, hy sinh. Sự lựa chọn hy sinh ở tuổi 26 khiến anh vượt qua mọi giới hạn thể xác - trở thành một khúc tráng ca không lời, bất tử trong lòng dân tộc.

Liệt sĩ Nguyễn Xuân Thư - người con ưu tú của xứ Nghệ đã hiến dâng trọn tuổi thanh xuân cho Tổ quốc và trở thành biểu tượng bất tử của lý tưởng cách mạng Việt Nam. Anh không chỉ là một chiến sĩ dũng cảm trên chiến trường ác liệt miền Tây Nam Bộ, mà còn là người chỉ huy mẫu mực, giàu trách nhiệm, luôn đặt lợi ích dân tộc lên trên hết.

Từ hành trình vào Nam chiến đấu đến những trận đánh kiên cường, đặc biệt là sự hy sinh anh dũng trong trận tấn công Long Mỹ ngay trước thời điểm Hiệp định Paris có hiệu lực, liệt sĩ Nguyễn Xuân Thư để lại cho thế hệ trẻ hôm nay những bài học lịch sử sâu sắc.

Thứ nhất, đó là bài học về lý tưởng sống. Trong thời đại mà nhiều người trẻ còn loay hoay với mục tiêu cá nhân, tấm gương của anh nhắc nhở rằng sống có lý tưởng, phụng sự Tổ quốc, dấn thân vì cộng đồng là giá trị thiêng liêng không bao giờ cũ.

Thứ hai, đó là bài học về lòng dũng cảm và tinh thần trách nhiệm. Trong giờ phút khốc liệt nhất, anh không lùi bước mà chọn trở thành chỗ dựa tinh thần cho toàn đơn vị. Sự quả cảm ấy là biểu tượng của tinh thần “Bộ đội Cụ Hồ” - không khuất phục trước gian khó, sẵn sàng hy sinh vì nhiệm vụ.

Thứ ba, đó là bài học về lòng yêu nước chân chính - không chỉ bằng lời nói, mà bằng hành động cụ thể, bằng sẵn sàng đánh đổi cả sinh mạng để bảo vệ nền độc lập, tự do cho dân tộc.

Qua hơn nửa thế kỷ, ký ức về anh vẫn sống mãi trong đồng đội, gia đình và quê hương. Trong không khí trang nghiêm của tuần lễ kỷ niệm Cách mạng Tháng Tám 80 năm và Quốc khánh 2/9, ta tưởng nhớ anh - lính trẻ dũng cảm, người chỉ huy kiên cường, hình ảnh sống động về phẩm chất Hồ Chí Minh.

Bằng sự hy sinh trọn vẹn tuổi thanh xuân và lý tưởng sắt son, liệt sĩ Nguyễn Xuân Thư tiếp tục truyền cảm hứng cho thế hệ hôm nay. Cuộc đời anh đáng được ghi nhận xứng đáng hơn nữa. Trong lễ trọng đại kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, việc đề xuất truy tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân và lan tỏa câu chuyện về anh sẽ là lời tri ân thiết thực nhất đến người lính liệt sĩ - người đã đóng góp cả đời lực lượng và tinh thần để chúng ta có ngày hôm nay.

Xin dâng tặng khúc tráng ca hòa bình có gắn và hướng đến tương lai này đến các anh hùng liệt sĩ như anh Nguyễn Xuân Thư - những người đã sống và hy sinh cho hòa bình và tự do của Tổ quốc.

Nguyễn Hồng Phú – Nguyễn Thị Thanh Bình