Liên minh cầm quyền tan rã, cơ hội thủ tướng Nhật của bà Takaichi bị lung lay

Theo hãng tin Reuters, nỗ lực của bà Sanae Takaichi nhằm trở thành nữ thủ tướng Nhật đầu tiên đã gặp trở ngại nghiêm trọng hôm 10-10, khi đảng Komeito liên minh trong chính phủ tuyên bố rút lui.

Đảng Dân chủ Tự do (LDP) - lực lượng đã cầm quyền gần như toàn bộ thời kỳ hậu chiến - vừa bầu bà Takaichi, một chính trị gia bảo thủ cứng rắn, làm chủ tịch mới trong cuộc bỏ phiếu tuần trước.

Tuy nhiên, để chính thức trở thành thủ tướng vào cuối tháng này, bà vẫn phải được Quốc hội phê chuẩn.

Chủ tịch đảng Komeito - ông Tetsuo Saito (trái) và Chủ tịch đảng Dân chủ Tự do (LDP) Sanae Takaichi. Ảnh: NIKKEI ASIA

Ban đầu, việc này được cho là sẽ suôn sẻ, vì liên minh cầm quyền nắm số ghế áp đảo, dù chưa đạt đa số tuyệt đối.

Thế nhưng, sau khi đảng Komeito tuyên bố rút lui, trong khi phe đối lập đang tìm cách tìm một ứng viên đối trọng, con đường của bà Takaichi bất ngờ trở nên chông gai.

Sau cuộc gặp với bà Takaichi ngày 10-10, ông Tetsuo Saito - Chủ tịch đảng Komeito - cho biết mối quan hệ hợp tác kéo dài 26 năm giữa hai bên đổ vỡ do LDP không xử lý thỏa đáng vụ bê bối tài chính chính trị kéo dài suốt hai năm qua.

Ông Saito nói thêm rằng đảng Komeito sẽ không ủng hộ bà Takaichi trong cuộc bỏ phiếu của Quốc hội, dự kiến diễn ra nửa cuối tháng 10.

Bà Takaichi gọi quyết định của Komeito là “vô cùng đáng tiếc”, song khẳng định sẽ “làm hết sức để giành được sự ủng hộ của Quốc hội".

Diễn biến chính trị này diễn ra ngay trước một loạt sự kiện ngoại giao quan trọng của Nhật, gồm các hội nghị đa phương tại Malaysia và Hàn Quốc, cùng chuyến thăm dự kiến của Tổng thống Mỹ Donald Trump vào cuối tháng.

Đồng yen đã tăng 0,5% lên mức 152,38 yen/USD sau thông tin này, đảo ngược đà giảm xuống mức thấp nhất trong 8 tháng hồi đầu tuần do giới đầu tư lo ngại các kế hoạch chi tiêu lớn của bà Takaichi có thể gây áp lực lên nền kinh tế lớn thứ tư thế giới.

Theo hãng tin Reuters, với việc Komeito rời liên minh, bà Takaichi có thể tìm cách hợp tác với các đảng khác, chẳng hạn như đảng trung hữu Đổi mới Nhật (Innovation Party). Tuy vậy, giới chuyên gia đánh giá điều này không dễ dàng.

Trong khi đó, đảng đối lập chính Dân chủ Lập hiến (CDP) cho biết có thể ủng hộ ông Yuichiro Tamaki - lãnh đạo đảng Dân chủ vì Nhân dân (DPP) - làm ứng viên thách thức bà Takaichi.

Ông Tamaki, một nhà lãnh đạo có sức hút, viết trên mạng X rằng ông “sẵn sàng đảm nhận vai trò Thủ tướng” và “vinh dự trước sự ủng hộ của CDP".

Theo quy định, các đảng đối lập có thể đề cử ứng viên của riêng mình trong cuộc bỏ phiếu chọn thủ tướng. Ứng viên nào giành được đa số phiếu ngay vòng đầu sẽ được phê chuẩn; nếu không, hai người dẫn đầu sẽ bước vào vòng bỏ phiếu thứ hai.

Hiện CDP và DPP nắm tổng cộng 175 ghế tại Hạ viện, trong khi LDP có 196 ghế, thiếu 37 ghế để đạt đa số.

DƯƠNG KHANG