Liên kết trường nghề và doanh nghiệp: Lợi đôi đường

Học sinh Trường Trung cấp Nghề Nga Sơn thực tập nghiệp vụ nhà hàng tại khách sạn.

Hiệu quả từ liên kết đào tạo

Là một trong những đơn vị đi đầu, Trường Cao đẳng Công nghiệp Thanh Hóa đã có nhiều chương trình hợp tác “theo đơn đặt hàng” với các DN lớn. Nhà trường ký kết hợp đồng đào tạo và cung ứng nhân lực cho Công ty CP Lilama 18, Lilama 69-1, Lilama 5, COMA 17... ở các nghề: điện công nghiệp, điện lạnh, công nghệ ô tô, hàn, tiện, cắt gọt kim loại. Đặc biệt, toàn bộ quá trình đào tạo đều có sự giám sát, phối hợp từ phía DN. Học sinh, sinh viên (HS, SV) được tham gia thực hành trên dây chuyền sản xuất hiện đại, được DN cam kết tuyển dụng ngay sau tốt nghiệp. Nhờ đó, hơn 90% SV của trường có việc làm ổn định, mức thu nhập trung bình từ 8 - 10 triệu đồng/tháng.

Với lợi thế nằm gần Khu Kinh tế Nghi Sơn, Trường Cao đẳng Nghề Nghi Sơn đã tận dụng tốt mối quan hệ hợp tác cùng các DN trong khu vực. Nhà trường thường xuyên ký kết hợp đồng đào tạo với các nhà máy may xuất khẩu, công ty dệt may lớn như Winner Vina, cũng như hợp tác với Tập đoàn Hòa Phát trong đào tạo ngành điện công nghiệp, kỹ thuật máy lạnh và điều hòa không khí. Nhờ sự liên kết này, HS, SV không chỉ được “cầm tay chỉ việc” ngay tại nhà máy mà còn có cơ hội nhận lương trong quá trình thực tập. Sau khi tốt nghiệp, hầu hết đều được giữ lại làm việc, với mức thu nhập dao động từ 6,5 - 10 triệu đồng/tháng.

Không chỉ các trường cao đẳng, mà cả những trường trung cấp nghề cũng đang tích cực xây dựng mối quan hệ bền chặt với DN. Tiêu biểu là Trường Trung cấp Nghề Nga Sơn đã liên kết với nhiều công ty trong và ngoài tỉnh như: Công ty May Winner Vina, Công ty Lilama 5 (Bỉm Sơn), Công ty Lilama 18 (Quảng Ninh) hay Công ty CP Tư vấn Việt Hưng để đưa HS đi thực tập, thực hành. Điều đáng nói là HS không chỉ được rèn luyện kỹ năng tay nghề tại DN mà còn có cơ hội ký hợp đồng làm việc chính thức ngay sau khi ra trường. Thu nhập trung bình của các em từ 6 - 8,5 triệu đồng/tháng, giúp nhiều gia đình yên tâm định hướng con em theo học nghề.

Có thể thấy rõ, việc gắn kết giữa trường nghề và DN đã mang lại hiệu quả toàn diện. Với người học, đây là cơ hội rút ngắn khoảng cách từ giảng đường đến thực tiễn, hình thành tác phong công nghiệp, kỹ năng mềm, kỹ năng nghề ngay trong quá trình đào tạo. Với DN, đây là cách tuyển chọn nhân lực hiệu quả, tiết kiệm chi phí, thời gian đào tạo lại. Còn với xã hội, đây là lời giải quan trọng cho bài toán thiếu hụt lao động tay nghề cao - một trong những thách thức lớn hiện nay.

“Chìa khóa” nâng cao chất lượng

Theo thống kê, trên địa bàn tỉnh hiện có 66 cơ sở GDNN, trong đó, có 11 trường cao đẳng (gồm 4 trường cao đẳng công lập trực thuộc tỉnh, 2 trường cao đẳng thuộc bộ, ngành Trung ương đóng trên địa bàn và 5 trường tư thục); 15 trường trung cấp (gồm 8 trường công lập và 7 trường tư thục); 7 trung tâm GDNN; 24 trung tâm GDNN-GDTX công lập cấp huyện; 9 cơ sở khác có hoạt động GDNN.

Để nâng cao chất lượng đào tạo, những năm gần đây các cơ sở GDNN đã chủ động đẩy mạnh liên kết với DN ở nhiều lĩnh vực. Nếu trước kia, các cơ sở GDNN chỉ tập trung giảng dạy lý thuyết và kỹ năng cơ bản thì nay, chương trình đào tạo đã được điều chỉnh theo hướng thực tiễn hơn, có sự tham gia trực tiếp của các DN. Cụ thể, DN tham gia ngay từ khâu xây dựng chương trình, góp ý về chuẩn đầu ra, đồng thời cử chuyên gia, kỹ sư trực tiếp giảng dạy và hướng dẫn thực hành. HS, SV được đưa đến thực tập tại xưởng sản xuất, dây chuyền hiện đại, nhờ đó hình thành tác phong công nghiệp và kỹ năng nghề sát với yêu cầu công việc. Không chỉ dừng lại ở giai đoạn đào tạo, nhiều trường còn ký kết hợp đồng cung ứng lao động “theo đơn đặt hàng”, giúp HS, SV ra trường có việc làm ngay, còn DN tuyển được lao động tay nghề cao, tiết kiệm chi phí đào tạo lại. Chính sự hợp tác đôi bên đã tạo nên bước chuyển quan trọng, góp phần khẳng định vị thế của GDNN trong bối cảnh mới.

Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác gắn kết giữa trường nghề và DN vẫn tồn tại một số hạn chế. Trước hết, mạng lưới đào tạo phân bố chưa đồng đều, nhiều ngành nghề còn trùng lặp, trong khi vùng sâu, vùng xa chưa được đầu tư đúng mức. Tiếp đến, phần lớn DN mới dừng ở việc tiếp nhận HS thực tập, chưa tham gia sâu vào khâu xây dựng chương trình hay đánh giá kết quả đào tạo. Công tác dự báo nhu cầu thị trường lao động còn chậm, dữ liệu cung - cầu nhân lực chưa kịp thời, khiến việc mở ngành và tuyển sinh nhiều khi thiếu sát thực tế. Mặt khác, tâm lý chuộng bằng cấp của một bộ phận phụ huynh vẫn phổ biến, khiến việc thu hút HS vào học nghề gặp khó khăn. Đây chính là những “nút thắt” cần tháo gỡ để liên kết đào tạo đạt hiệu quả bền vững.

Để khắc phục hạn chế và phát huy kết quả đã đạt được, trước hết các sở, ngành liên quan cần nâng cao chất lượng dự báo thị trường lao động. Chỉ khi có dữ liệu cung - cầu nhân lực kịp thời, chính xác thì các cơ sở GDNN mới có thể chủ động tuyển sinh, mở ngành phù hợp và gắn sát với nhu cầu thực tế. Cùng với đó, cần ưu tiên đầu tư trọng điểm thay vì dàn trải. Một số trường phải được định hướng trở thành trung tâm đào tạo nghề chất lượng cao, đạt chuẩn quốc gia hoặc khu vực, đủ sức đào tạo nhân lực kỹ năng cao cho cả tỉnh và vùng lân cận. Đây sẽ là “hạt nhân” lan tỏa chất lượng đào tạo.

Đặc biệt, việc khuyến khích DN tham gia sâu hơn vào quá trình đào tạo cũng rất cần thiết. Không chỉ tiếp nhận thực tập sinh, DN cần đồng hành ngay từ khâu thiết kế chương trình, hỗ trợ trang thiết bị, cử chuyên gia giảng dạy và cùng đánh giá kết quả đầu ra. Khi đó, sản phẩm đào tạo mới thực sự đáp ứng nhu cầu sản xuất. Đồng thời, cần huy động nguồn lực từ tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước để đầu tư cơ sở vật chất, đẩy mạnh truyền thông để phụ huynh và HS, SV hiểu rằng học nghề cũng mở ra tương lai ổn định, bền vững.

Liên kết trường nghề và DN không chỉ mang lại lợi ích song hành mà còn mở ra hướng đi bền vững cho phát triển nguồn nhân lực. Khi đào tạo gắn chặt với nhu cầu sản xuất, người học có việc làm, DN có lao động chất lượng, còn xã hội có thêm động lực tăng trưởng. Đây chính là “chìa khóa” để GDNN khẳng định vai trò trong kỷ nguyên hội nhập.

Bài và ảnh: Trần Hằng