LHQ cảnh báo tăng trưởng toàn cầu năm 2025 giảm do bất ổn tài chính và địa chính trị

Quang cảnh cảng hàng hóa ở Tokyo, Nhật Bản. Ảnh: Kyodo/TTXVN

Theo phóng viên TTXVN tại New York, Cơ quan Thương mại và Phát triển LHQ (UNCTAD) đã công bố Báo cáo Thương mại và Phát triển năm 2025, trong đó nêu rõ những biến chuyển trên thị trường tài chính đang ảnh hưởng tới thương mại toàn cầu, gần tương đương với các yếu tố kinh tế thực, qua đó tác động đến triển vọng tăng trưởng chung. Báo cáo cho biết dù các công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo (AI) mang lại động lực tích cực, tăng trưởng toàn cầu năm 2026 vẫn được dự báo duy trì ở mức thấp 2,6%. UNCTAD cũng lưu ý dự báo được tính theo tỷ giá hối đoái thị trường (MER), khác với phương pháp dựa trên sức mua tương đương (PPP) của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD),vốn có mức dự báo tăng trưởng toàn cầu cao hơn.

Cùng ngày, OECD cũng công bố dự báo tăng trưởng Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của thế giới sẽ chậm lại từ 3,2% trong năm 2025, xuống còn 2,9% trong năm 2026.

Tổng Thư ký UNCTAD Rebeca Grynspan cho biết các số liệu cho thấy điều kiện tài chính ngày càng quyết định hướng đi của thương mại toàn cầu. Bà nhấn mạnh: “Thương mại không chỉ là chuỗi cung ứng, mà còn là chuỗi các dòng tín dụng, hệ thống thanh toán, thị trường tiền tệ và dòng vốn”. Bà Grynspan lưu ý hệ thống tài chính và thương mại gắn kết chặt chẽ đến mức bất kỳ biến động hay bất ổn nào trên thị trường đều ảnh hưởng mạnh tới thương mại toàn cầu.

Báo cáo cũng nhấn mạnh hơn 90% thương mại toàn cầu dựa vào tài trợ ngân hàng, với thanh khoản USD và hệ thống thanh toán xuyên biên giới là điều kiện thiết yếu. Điều này khiến thương mại gắn chặt với các điều kiện tài chính và tiền tệ toàn cầu; bất kỳ thay đổi nào về lãi suất hay tâm lý nhà đầu tư tại một trung tâm tài chính lớn cũng có thể tác động tới khối lượng thương mại trên toàn thế giới.

UNCTAD dự báo các nền kinh tế đang phát triển sẽ tăng trưởng 4,3% trong năm 2025, cao hơn đáng kể so với các nền kinh tế phát triển. Tuy nhiên, chi phí tài chính cao, sự biến động dòng vốn và rủi ro liên quan tới biến đổi khí hậu đang hạn chế không gian tài khóa và khả năng đầu tư cần thiết để duy trì tăng trưởng. Nhiều nước đang phát triển, với thị trường tài chính nội địa nhỏ, vẫn phải vay vốn nước ngoài, với lãi suất 7-11%, so với mức 1-4% tại các nền kinh tế phát triển lớn. Bên cạnh đó, các quốc gia thường xuyên hứng chịu thời tiết cực đoan phải trả thêm khoảng 20 tỷ USD tiền lãi mỗi năm.

Trước tình trạng này, UNCTAD kêu gọi triển khai các cải cách nhằm giảm tính dễ tổn thương tài chính, nâng cao khả năng dự báo và tăng cường liên kết giữa thương mại, tài chính và phát triển. Các biện pháp được đề xuất bao gồm hiện đại hóa quy tắc thương mại, cải cách hệ thống tiền tệ quốc tế, hạn chế biến động tỷ giá và dòng vốn, phát triển thị trường vốn để mở rộng khả năng tài trợ dài hạn, cũng như xây dựng khung chính sách tích hợp nhận thức rõ mối liên hệ giữa thương mại, tài chính và phát triển bền vững.

Bà Grynspan nhấn mạnh rằng thương mại không thể tách rời khỏi tài chính và khả năng phục hồi thực sự đòi hỏi các chính sách tích hợp, nhận thức rõ mối liên hệ giữa thương mại, tài chính và phát triển bền vững.

Thanh Tuấn - Linh Tô (TTXVN)