Lệnh cấm trẻ dưới 16 tuổi dùng mạng xã hội ở Australia sắp có hiệu lực

Biểu tượng các mạng xã hội trên điện thoại di động. Ảnh: AFP/TTXVN

Theo hãng tin Reuters, quy định mới bắt buộc 10 nền tảng mạng xã hội lớn buộc phải chặn người dùng Australia dưới 16 tuổi. Các doanh nghiệp vi phạm có thể đối mặt mức phạt lên tới 49,5 triệu AUD (khoảng 33 triệu USD). Luật này từng vấp phải phản đối gay gắt từ các tập đoàn công nghệ và những người bảo vệ tự do ngôn luận, song lại nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ từ phụ huynh và các tổ chức bảo vệ trẻ em. Đây là bước đi chưa từng có, đưa Australia trở thành “phòng thí nghiệm sống” cho các chính phủ đang tìm cách can thiệp sâu hơn vào hoạt động của các tập đoàn công nghệ.

Việc triển khai luật khép lại nhiều tháng tranh luận về khả năng hạn chế trẻ em tiếp cận công nghệ vốn đã ăn sâu vào đời sống hiện đại. Nhiều nhà làm luật tỏ ra thất vọng khi cho rằng các nền tảng công nghệ đã quá chậm trễ trong việc tự áp dụng những biện pháp giảm thiểu tác hại cho người dùng trẻ tuổi.

Không chỉ Australia, hàng loạt quốc gia khác như Đan Mạch, Malaysia hay một số bang của Mỹ cũng bày tỏ ý định áp dụng các biện pháp tương tự. Áp lực gia tăng đặc biệt mạnh sau khi các tài liệu nội bộ của Meta bị rò rỉ vài năm trước, cho thấy công ty này nhận thức được sản phẩm của mình góp phần gây ra các vấn đề về hình ảnh cơ thể và sức khỏe tinh thần ở thanh thiếu niên, trong khi công khai phủ nhận mối liên hệ này.

“Australia có thể là nước đầu tiên, nhưng chắc chắn không phải là nước cuối cùng”, Giáo sư Tama Leaver, chuyên gia nghiên cứu Internet tại Đại học Curtin, nhận định. Điều này báo hiệu một giai đoạn kiểm soát mới đối với quyền lực của các tập đoàn công nghệ toàn cầu.

Tại châu Âu, chính phủ Anh cho biết đang theo dõi sát cách tiếp cận của Australia, trong bối cảnh nước này từ tháng 7 đã yêu cầu các trang web có nội dung khiêu dâm phải ngăn người dùng dưới 18 tuổi. “Khi nói đến an toàn của trẻ em, không có biện pháp nào bị loại trừ”, người phát ngôn chính phủ Anh khẳng định.

Ở trong nước, Australia cũng sẽ theo dõi sát tác động của lệnh cấm. Ủy ban An toàn mạng - cơ quan chịu trách nhiệm thực thi - đã hợp tác với Đại học Stanford và 11 học giả để phân tích dữ liệu của hàng nghìn trẻ em và thanh thiếu niên trong ít nhất hai năm tới.

Ban đầu, lệnh cấm áp dụng với 10 nền tảng, trong đó có YouTube (Alphabet), Instagram (Meta) và TikTok. Chính phủ Australia cho biết danh sách này sẽ được điều chỉnh khi các nền tảng mới xuất hiện hoặc khi giới trẻ chuyển sang các lựa chọn thay thế. Ngoại trừ nền tảng X của tỷ phú Elon Musk, hầu hết các công ty cam kết tuân thủ, thông qua các biện pháp xác định độ tuổi như suy đoán từ hành vi trực tuyến, ước tính độ tuổi dựa trên ảnh selfie, hoặc yêu cầu giấy tờ tùy thân, tài khoản ngân hàng liên kết.

Ông Musk từng chỉ trích lệnh cấm là cách gián tiếp để kiểm soát quyền truy cập Internet của toàn bộ người dân Australia.

Các nghiên cứu gần đây cho thấy việc thực thi luật có thể đánh dấu bước ngoặt đối với các mạng xã hội, khi số lượng người dùng chững lại và thời gian sử dụng nền tảng suy giảm. Dù các công ty thừa nhận không thu nhiều lợi nhuận từ quảng cáo nhắm tới trẻ dưới 16 tuổi nhưng họ vẫn cảnh báo lệnh cấm có thể làm gián đoạn nguồn cung người dùng trong tương lai. Ngay trước thời điểm luật có hiệu lực, 86% trẻ em Australia từ 8 đến 15 tuổi được ghi nhận có sử dụng mạng xã hội.

Theo ông Terry Flew, đồng Giám đốc Trung tâm AI, Niềm tin và Quản trị thuộc Đại học Sydney, thời kỳ mạng xã hội được xem là không gian tự do thể hiện bản thân gần như không giới hạn đang dần khép lại. “Nếu các biện pháp bảo vệ trẻ em được áp dụng sớm hơn trong giai đoạn bùng nổ, có lẽ chúng ta đã không phải tranh luận gay gắt như hiện nay”, ông nói.

Bảo Hân/Báo Tin tức và Dân tộc