Lễ hội Poồng Poong - 'hồn cốt' của văn hóa dân tộc Mường

Nơi nào có người Mường sinh sống, nơi đó có lễ hội Poồng Poong

Lễ hội Poồng Poong có nguồn gốc từ rất xa xưa, gắn liền với sự tích “Đẻ đất, đẻ nước” của người Mường.

Tại Thanh Hóa, nơi nào có người Mường sinh sống, nơi đó có lễ hội Poồng Poong, bởi đây là một phần không thể thiếu trong đời sống văn hóa của họ.

Trong tiếng Mường, "Poồng" có nghĩa là chơi, nhảy múa, còn "Poong" là bông hoa. Ghép lại, "Poồng Poong" mang ý nghĩa là “nhảy múa bên hoa”.

Đây là hình thức diễn xướng dân gian, nơi trai gái Mường giao lưu, giao duyên trong những ngày xuân, đồng thời cầu phúc và tri ân thần linh.

Chủ lễ của Poồng Poong là Âu Máy - một người phụ nữ uy tín trong làng

Chủ lễ của Poồng Poong là Âu Máy (hay còn gọi là bà Máy), một người phụ nữ uy tín trong làng, được truyền nghề từ thế hệ đi trước.

Âu Máy có vai trò như một thầy cúng, biết cúng bái, bốc thuốc chữa bệnh, và đặc biệt là múa đẹp, hát hay.

Trong lễ hội, Âu Máy dẫn dắt 48 trò diễn, kể lại các giai thoại từ thuở khai thiên lập địa.

Trung tâm của lễ hội Poồng Poong là cây Bông. Với người Mường, cây Bông không chỉ là đạo cụ mà còn là biểu tượng của vũ trụ bao la, nơi hội tụ vạn vật mà tạo hóa đã ban tặng cho con người.

Dựng cây Bông có ý nghĩa trả ơn thần linh và mời họ về cùng vui với người trần gian.

Dẫn đầu đoàn làm lễ là Âu Máy

Lễ hội Poồng Poong không chỉ là ca nghi lễ thần linh mà còn là cầu phúc cho một năm mùa màng bội thu, thóc đầy bồ, lúa đầy sân và cuộc sống hạnh phúc.

Lễ hội gồm hai phần chính: phần lễ và phần hội (diễn trò). Các trò diễn trong lễ hội tái hiện cuộc sống, từ lao động sản xuất đến sinh hoạt thường ngày như: Chia đất - chia nước, phát nương - phát rẫy, cày, bừa, cấy, gặt, xay lúa, giã gạo, hay các trò chọi trâu, chọi gà, đánh cá, bắt hổ dữ.

Lễ vật được các trai tráng khỏe mạnh đưa lên nhà sàn để chuẩn bị làm lễ Poồng Poong

Đây cũng là dịp để cộng đồng Mường cùng nhau ôn lại lịch sử hào hùng, biết chinh phục thiên nhiên, dũng cảm chống giặc ngoại xâm để dựng nên mường, nên bản.

Việc bảo tồn và phát huy lễ hội Poồng Poong không chỉ giữ gìn bản sắc dân tộc Mường mà còn góp phần xây dựng đất nước phồn vinh, hạnh phúc.

Với những giá trị độc đáo và ý nghĩa sâu sắc, lễ hội Poồng Poong của đồng bào dân tộc Mường đã được Bộ VHTTDL công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể cấp Quốc gia vào năm 2017.

Rượu cần là lễ vật không thể thiếu khi trong nghi thức cúng của lễ Poồng Poong

Tại các hoạt động nhân dịp Vui Tết độc lập tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Đoài Phương, Hà Nội), đồng bào dân tộc Mường (xã Lập Thạch, Thanh Hóa) đã trình diễn trích đoạn của lễ hội Poồng Poong.

Màn trình diễn của các nghệ nhân đến từ Thanh Hóa đã thu hút đông đảo du khách đến Làng trong dịp này.

Dưới đây là một số hình ảnh về trích đoạn lễ hội Poồng Poong tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam:

Âu Máy chủ trì lễ cúng, các nam thanh nữ tú ngồi xung quanh và chịu sự sai bảo, sắp xếp của Âu Máy

Cây Bông đặt giữa sân là trung tâm của các trò trong phần hội. Cây Bông là biểu tượng của vũ trụ bao la, nơi hội tụ vạn vật mà tạo hóa đã ban tặng cho con người

Dàn chiêng Mường khoan nhặt tạo sự hứng khởi cho các nghệ nhân khi diễn trò

Các trò diễn trong lễ hội tái hiện cuộc sống, từ lao động sản xuất đến sinh hoạt thường ngày. Trong ảnh là diễn trò xay lúa

Các nghệ nhân diễn trò cày, bừa

Các nghệ nhân diễn trò bắt cá

Diễn trò bắt hổ

Diễn trò đồ xôi

Những trò diễn đều được Âu Máy diễn xướng với sự phối hợp tham gia nhịp nhàng của nam thanh, nữ tú trong làng

Màn ném còn trong phần hội của lễ hội Poồng Poong

HUY AN