Lễ hội Cúng biển Nam Hải ở Trà Vinh lan tỏa bản sắc ven biển Nam Bộ

Lễ hội còn được gọi với cái tên dân dã và thân thuộc là lễ Nghinh Ông hay lễ Tế Cửa Nam Hải - gắn liền với tín ngưỡng thờ Cá voi - “vị thần bảo hộ” của những ngư dân bám biển.

Lễ hội được tổ chức chính tại miếu Bà Chúa Xứ nhưng không khí linh thiêng và tưng bừng lan tỏa khắp thị trấn.

Từ sáng sớm đã rất đông người dân đến tham dự lễ hội.

Đây là nghi lễ truyền thống tiêu biểu của cộng đồng cư dân người Kinh sống bằng nghề "hạ bạc" trên vùng đất ven biển Trà Vinh.

Theo người dân nơi đây, thị trấn Mỹ Long - từng được dân gian gọi là Bến Đáy - vốn hình thành từ thế kỷ XVI - XVII bởi các thế hệ ngư dân di cư từ các tỉnh Nam Trung Bộ vào lập nghiệp.

Lễ vật dâng cúng “vị thần bảo hộ” của những ngư dân bám biển.

Sau khi lên ngôi, vua Gia Long đã sắc phong Cá voi là Nam Hải Đại tướng quân, thần linh của biển cả, được ngư dân tôn thờ và lập đền thờ trang trọng.

Người dân thả lên những chiếc thuyền nhỏ các vật phẩm như tiền vàng, nhang đèn, chuối, giấy tiền mã... thể hiện lòng tri ân biển cả và cầu mong mưa thuận gió hòa, đánh bắt thuận lợi, an toàn khi ra khơi.

Mỗi khi “Đức Ông lỵ” - tức là Cá voi chết dạt vào bờ, cộng đồng ở đây sẽ tổ chức tang lễ, xây lăng thờ cúng và lấy ngày đó làm ngày hội truyền thống.

Cao trào của lễ hội chính là nghi lễ rước thuyền ra biển. Đoàn người trong trang phục cổ truyền, rước kiệu qua phố với trống chiêng rộn rã, tạo nên một bức tranh văn hóa vừa rực rỡ, vừa linh thiêng.

Chính quyền địa phương cũng bố trí các lực lượng để đảm bảo an ninh an toàn cho lễ hội.

Hàng chục chiếc ghe tàu rực sắc cờ hoa rẽ sóng ra khơi, mang theo linh vị Nam Hải Đại tướng quân và lễ vật, hòa cùng tiếng nguyện cầu của người dân xin cho một mùa biển yên, cá về đầy khoang, mọi người trở về bình an.

Lễ hội không chỉ là nghi lễ tâm linh, mà còn là biểu tượng gắn kết con người với biển cả, là nơi khơi dậy niềm tin, hun đúc đạo lý “uống nước nhớ nguồn” trong cộng đồng ngư dân.

Đó là nơi giữ gìn phong tục, truyền thống hàng trăm năm của cha ông và cũng là cơ hội để thế hệ trẻ hiểu hơn, tự hào hơn về quê hương mình.

Việc Lễ hội Cúng biển Mỹ Long được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia là minh chứng rõ rệt cho giá trị lịch sử - văn hóa tâm linh của lễ hội.

Đây không chỉ là niềm tự hào của người dân Trà Vinh, mà còn là động lực để bảo tồn, phát huy bền vững giá trị truyền thống này, biến nó thành điểm nhấn văn hóa, du lịch độc đáo của khu vực Nam Bộ.

Chiếc thuyền chở lễ cúng.

Từ niềm tin vào thần linh biển cả, đến những nghi thức đậm đà bản sắc địa phương, lễ hội là minh chứng sống động cho sức mạnh của văn hóa dân gian - nơi con người và thiên nhiên gắn bó trong từng nhịp thở.

CTV Trí Trần - Kim Ngân/VOV.VN