Lấy chất liệu văn hóa, lịch sử và công nghệ số để nâng chất phong trào thiếu nhi

Sáng 9/8, Hội đồng Đội T.Ư tổ chức Hội nghị Tổng kết công tác Đội và phong trào thiếu nhi năm học 2024 - 2025, triển khai nhiệm vụ năm học 2025 - 2026.

Chị Nguyễn Phạm Duy Trang - Bí thư T.Ư Đoàn, Chủ tịch Hội đồng Đội T.Ư và anh Lê Hải Long - Phó Trưởng Ban Công tác thanh thiếu nhi, Cơ quan Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam, Phó Chủ tịch thường trực Hội đồng Đội T.Ư chủ trì hội nghị.

Chị Nguyễn Phạm Duy Trang - Bí thư T.Ư Đoàn, Chủ tịch Hội đồng Đội T.Ư và anh Lê Hải Long - Phó Trưởng Ban Công tác thanh thiếu nhi, Cơ quan Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam, Phó Chủ tịch thường trực Hội đồng Đội T.Ư chủ trì hội nghị.

Lấy “chất liệu” văn hóa làm “nguyên liệu” cho phong trào

Chị Trịnh Thị Hiền Trân - Phó Bí thư Thành Đoàn, Chủ tịch Hội đồng Đội TPHCM cho biết, thành phố xác định lấy “chất liệu” văn hóa, lịch sử làm “nguyên liệu” cho phong trào.

Thời gian qua, Hội đồng Đội TPHCM đã quy định chủ đề công tác Đội và phong trào thiếu nhi, bài hát chủ đề của năm học, đồng thời cung cấp công cụ và tài liệu để các cơ sở triển khai thống nhất. Các hoạt động phát động chủ đề được tổ chức đồng loạt vào ngày khai giảng. Thành phố duy trì 100% liên đội tổ chức sinh hoạt định kỳ hằng tháng với chủ đề “Bước chân những người anh hùng”, xác định chủ đề cụ thể cho từng tháng và cung cấp đầy đủ công cụ cần thiết.

Với những nội dung mới hoặc hoạt động mà cơ sở còn lúng túng, thành phố lựa chọn một số liên đội hoặc địa phương làm điểm. Chẳng hạn, phong trào “Kế hoạch nhỏ” được đổi mới: Thay vì phương thức truyền thống, các em tham gia giải chạy bộ trực tuyến để vận động và đóng góp kinh phí cho các công trình của thành phố. Cách làm mẫu này đã giúp nhiều liên đội, đơn vị, kể cả những đơn vị mới sáp nhập tự tin hơn khi triển khai.

“Chúng tôi cũng chú trọng việc “nối mạch” phong trào để tạo cảm xúc liên tục cho đội viên, thiếu nhi. Điển hình như thành phố đã tạo cao trào qua các hoạt động chào mừng kỷ niệm 50 năm Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, đặc biệt là khi đăng cai Liên hoan khu vực phía Nam.

Những khẩu hiệu như “Mỗi em thiếu nhi, mỗi em đội viên là một chiến sĩ tham gia giải phóng Thành phố Sài Gòn” hay “Em là chiến sĩ giải phóng quân thành phố Bác Hồ” được lồng ghép trong các phong trào thi đua học tập, rèn luyện. Các đợt hoạt động cao điểm giáo dục lịch sử, lý tưởng cách mạng đều được khép lại bằng các buổi “hội quân” tổng kết, sau đó mở ra một thông điệp mới”, chị Trân nói.

Tích lũy kỹ năng số để tăng chất lượng công tác Đội

Từ điểm cầu trực tuyến, anh Lê Kim Thường - Phó Bí thư Thành Đoàn Đà Nẵng cho biết, Thành Đoàn đã ứng dụng công nghệ thông tin và trí tuệ nhân tạo để nâng cao hiệu quả các cuộc thi do Hội đồng Đội triển khai.

Năm học vừa qua, một số cuộc thi được yêu cầu ứng dụng AI như cuộc thi tuyên truyền phòng chống tai nạn thương tích, đuối nước thiếu nhi (xây dựng video clip đồng hóa bằng AI), hoặc cuộc thi sáng tác tin ngắn, kịch bản “Trường học hạnh phúc” để sản phẩm hấp dẫn hơn, phù hợp thị hiếu thiếu nhi. Trong dịp hè, các cơ sở Đội tổ chức sinh hoạt hè theo mô hình “không triệu tập”, thông tin qua kênh online để các em chủ động tham gia thay vì nhận văn bản như trước.

Trong thời gian tới, anh Thường góp ý, cần tiếp tục duy trì các mô hình thư viện số, tập hợp tài liệu, trò chơi, video clip hướng dẫn sinh hoạt, lịch sử, tuyên truyền Đội; kết hợp sinh hoạt trực tuyến và trực tiếp.

Hội đồng Đội tỉnh cũng sẽ nâng cao hạ tầng, hỗ trợ kỹ thuật; huy động nguồn lực xã hội hóa, nhất là cho vùng sâu, vùng xa; cán bộ phụ trách tích lũy thêm kỹ năng số, sử dụng thành thạo nền tảng truyền thông để quản lý, thiết kế nội dung Đội.

Anh Đào Đức Việt - Phó Bí thư Thành Đoàn, Chủ tịch Hội đồng Đội TP Hà Nội phát biểu tại hội nghị.

Anh Đào Đức Việt - Phó Bí thư Thành Đoàn, Chủ tịch Hội đồng Đội TP Hà Nội cho biết, thành phố đã chỉ đạo 100% Liên đội triển khai chuyên đề “Mỗi tuần một câu chuyện đẹp, một cuốn sách hay, một tấm gương sáng”. Hơn 2.300 Liên đội hưởng ứng mô hình “Sinh hoạt Đội số”, trong đó hơn 600 Liên đội duy trì thường xuyên hằng tháng.

Để giảm tình trạng bạo lực học đường, Thành Đoàn đã tổ chức các diễn đàn cấp thành phố như “Xây dựng tình bạn đẹp, nói không với bạo lực học đường” và “Nói lời hay, làm việc tốt, ứng xử văn minh” thu hút trên 1.000 đội viên, giáo viên, phụ huynh tham gia trực tiếp, cùng hàng nghìn học sinh tiếp cận qua nền tảng số.

Trong thời gian tới, anh Việt đề xuất, Hội đồng Đội T.Ư có thêm cơ chế hỗ trợ tài chính, kỹ thuật để nhân rộng các mô hình đã được kiểm chứng như lớp nội trú kỹ năng Trường Lê Duẩn, mô hình “Sinh hoạt Đội số”, diễn đàn “Xây dựng tình bạn đẹp”, các hội thi “Tài năng thiếu nhi Thủ đô”… bởi việc nhân rộng cần gắn với bộ tiêu chí đánh giá chất lượng, hiệu quả.

Hội đồng Đội cấp xã phải là "điểm tựa" cho thiếu nhi ở địa bàn dân cư

Phát biểu kết luận Hội nghị, chị Nguyễn Phạm Duy Trang - Bí thư T.Ư Đoàn, Chủ tịch Hội đồng Đội T.Ư cho biết, chủ đề năm học tới là “Thiếu nhi Việt Nam vững bước tiến vào kỷ nguyên mới”.

Vì vậy, các cấp bộ Đội cần tiếp tục đổi mới và triển khai phong trào “Thiếu nhi Việt Nam thi đua làm theo 5 điều Bác Hồ dạy”. Đây vẫn là phong trào căn cốt, sợi chỉ đỏ xuyên suốt của công tác Đội.

Các phong trào cần gắn với các đợt thi đua cao điểm, kết hợp hoạt động tuyên truyền giáo dục truyền thống với trải nghiệm sáng tạo, giúp thiếu nhi “học mà chơi, chơi mà học”, từ đó hình thành tình yêu quê hương và ý thức trách nhiệm ngay từ nhỏ. Đồng thời, cần thiết kế hoạt động để phát huy vai trò của trẻ em và cán bộ phụ trách Đội trong các cơ quan dân cử, đặc biệt trong bối cảnh bầu cử Quốc hội và Hội đồng nhân dân các cấp vào đầu năm 2026.

Thời gian tới, khi không còn Hội đồng Đội cấp huyện, chỉ còn cấp xã, việc chưa kịp thời thành lập, kiện toàn Hội đồng Đội cấp xã sẽ làm “gãy mạch” triển khai phong trào. Vì vậy, tại những địa phương chưa có Hội đồng Đội cấp xã và đang vận hành tạm theo mô hình câu lạc bộ, tổ chức sẽ thiếu tư cách pháp nhân, con dấu, nguồn lực, gặp khó khăn trong tham mưu và tổ chức hoạt động.

Chị Nguyễn Phạm Duy Trang - Bí thư T.Ư Đoàn, Chủ tịch Hội đồng Đội T.Ư phát biểu kết luận hội nghị. Ảnh: Châu Linh

Theo chị Trang, thời gian tới, các cấp bộ Đội cần tiếp tục triển khai chương trình dạy bơi an toàn, trang bị kỹ năng sơ cứu và ứng phó tình huống khẩn cấp, đồng thời tăng cường tuyên truyền, rà soát và cảnh báo tại những nơi nguy hiểm như sông, hồ, ao, suối. Nội dung phòng chống tai nạn thương tích và đuối nước cần được lồng ghép thường xuyên vào sinh hoạt Đội. Việc tuyên truyền không chỉ dừng ở trang bị kỹ năng cho trẻ, mà còn phải nâng cao nhận thức của người dân, cha mẹ về trách nhiệm bảo vệ con em mình...

Hội đồng Đội T.Ư tặng cờ Đơn vị xuất sắc trong công tác Đội và phong trào thanh thiếu nhi năm học 2024 - 2025. Ảnh: Châu Linh

Năm học 2025 - 2026, công tác Đội và phong trào thiếu nhi bước vào bối cảnh mới với việc sắp xếp lại chính quyền địa phương, chỉ còn 34 tỉnh/thành phố. Với chủ đề “Thiếu nhi Việt Nam vững bước tiến vào kỷ nguyên mới”, chị Trang phát động toàn thể các cấp bộ Đội, đội ngũ cán bộ phụ trách thiếu nhi, giáo viên Tổng phụ trách Đội và thiếu nhi cả nước cùng thực hiện thắng lợi chủ đề này, đóng góp quan trọng vào sự nghiệp chăm lo, bồi dưỡng thế hệ măng non của đất nước.

Châu Linh