Lấp 'khoảng trống' nhân lực kỹ năng phát triển xanh, năng lượng tái tạo

Việt Nam có tiềm năng lớn về năng lượng tái tạo, thu hút sự quan tâm của nhiều doanh nghiệp quốc tế. Ảnh minh họa.

Tại hội thảo “Chuyển đổi xanh và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao trong các ngành sản xuất và năng lượng tái tạo tại Việt Nam” do Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) phối hợp với Liên đoàn Công nghiệp Đan Mạch (DI) tổ chức ngày 16/9, Phó Chủ tịch VCCI Võ Tân Thành nhấn mạnh: “Một trong những thách thức lớn nhất của quá trình chuyển đổi xanh và bền vững là làm sao để nguồn nhân lực Việt Nam có thể thích ứng và làm chủ các công nghệ mới, đặc biệt trong các lĩnh vực then chốt như sản xuất xanh và năng lượng tái tạo”.

THIẾU HỤT NHÂN LỰC CÓ KỸ NĂNG CHO SẢN XUẤT XANH VÀ NĂNG LƯỢNG TÁI TẠO

Theo ông Thành, các nhà máy sản xuất cần những kỹ sư, công nhân có kiến thức về công nghệ sạch, quy trình sản xuất tuần hoàn. Các dự án năng lượng tái tạo rất cần những chuyên gia vận hành, bảo trì có tay nghề cao. “Đây chính là ‘khoảng trống kỹ năng’ mà chúng ta cần phải giải quyết”, ông Thành nhấn mạnh.

Mặt khác, bà Marie Gad, Giám đốc Phát triển Toàn cầu và Bền vững DI, cho rằng những thách thức toàn cầu như biến đổi khí hậu, an ninh năng lượng hay cạn kiệt tài nguyên đều rất phức tạp, không thể giải quyết bằng những cách làm quen thuộc. “Chúng đòi hỏi sự sáng tạo, tư duy mới và dám thách thức lối mòn. Đổi mới chỉ có thể nảy nở mạnh mẽ khi con người từ những nền tảng, kinh nghiệm và góc nhìn khác nhau cùng hợp tác”, bà Marie nhấn mạnh.

Phó Chủ tịch VCCI Võ Tân Thành: “Một trong những thách thức lớn nhất của quá trình chuyển đổi xanh và bền vững là làm sao để nguồn nhân lực Việt Nam có thể thích ứng và làm chủ các công nghệ mới, đặc biệt trong các lĩnh vực then chốt như sản xuất xanh và năng lượng tái tạo”.

Để hiện thực hóa mục tiêu phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050, Việt Nam đã đưa ra những cam kết mạnh mẽ, từ việc giảm 43,5% phát thải vào năm 2030, vận hành thị trường carbon từ năm 2028, đến việc tăng cường năng lượng tái tạo theo Quy hoạch điện VIII.

Trong những năm qua, Đan Mạch và Việt Nam đã xây dựng quan hệ đối tác chặt chẽ về phát triển bền vững. Tuyên bố thiết lập Quan hệ Đối tác Chiến lược Xanh giữa Việt Nam và Đan Mạch cũng đã được thông qua vào ngày 1/11/2023 trong cuộc hội đàm trực tuyến giữa Thủ tướng Phạm Minh Chính và Thủ tướng Đan Mạch Mette Frederiksen.

Ông Lasse Pedersen Hjortshøj, Tham tán Thương mại, Đại sứ quán Đan Mạch tại Việt Nam, đánh giá Việt Nam có tiềm năng lớn về năng lượng tái tạo, thu hút sự quan tâm của nhiều doanh nghiệp quốc tế, trong đó có các tập đoàn hàng đầu Đan Mạch.

Tuy nhiên, thách thức lớn đặt ra là thiếu hụt nhân lực có kỹ năng. Nhu cầu về lao động chất lượng cao tại Việt Nam đang tăng nhanh hơn khả năng cung ứng.

Hiện nay, Chính phủ và các bộ, ngành của hai nước đang hợp tác trong nhiều lĩnh vực như giáo dục, năng lượng; đồng thời phối hợp xây dựng khuôn khổ pháp lý, thúc đẩy chuyển giao công nghệ và nâng cao chất lượng đào tạo.

THÚC ĐẨY HỢP TÁC, TĂNG CƯỜNG ĐÀO TẠO NHÂN LỰC XANH

Trên cơ sở đó, VCCI và Liên đoàn Công nghiệp Đan Mạch (DI) đã ký Ý Định Thư (LOI) vào tháng 12/2023 nhằm thúc đẩy chuyển đổi công bằng hướng tới nền kinh tế xanh và xã hội bền vững tại Việt Nam thông qua bình đẳng giới, nâng cao giáo dục và đào tạo, phát triển kỹ năng lao động và chuyển đổi sang mô hình kinh doanh thông minh, thân thiện môi trường.

Chia sẻ cụ thể về sự hợp tác này, thay mặt nhóm thực hiện dự án hợp tác giữa VCCI và DI, bà Bùi Thị Ninh, Phó Giám đốc, VCCI TP.HCM, cho biết chương trình tập trung trao quyền cho phụ nữ, thúc đẩy bình đẳng giới trong doanh nghiệp, tạo cơ hội cho nhóm dễ bị tổn thương. Đồng thời, xây dựng năng lực lồng ghép các yếu tố đa dạng, công bằng và hòa nhập vào chiến lược kinh doanh.

Toàn cảnh hội thảo.

Thời gian qua, VCCI đã tiến hành nghiên cứu nhu cầu, tổ chức chuỗi tập huấn tại TP.HCM, Đà Nẵng, Hà Nội, xây dựng kế hoạch hành động về hòa nhập giới và phát triển bộ công cụ hỗ trợ áp dụng thực tiễn.

Bên cạnh đó, chương trình hợp tác phát triển nguồn nhân lực xanh, trọng tâm là đào tạo nhân lực ngành điện gió thông qua phối hợp với các trường cao đẳng nghề tại Ninh Thuận, Khánh Hòa, Đồng Nai cùng chuyên gia Đan Mạch xây dựng tiêu chuẩn nghề, đào tạo vận hành và bảo trì tuabin gió.

Trong việc hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi xanh, chương trình cũng được thí điểm tại các doanh nghiệp như ngành chế biến gỗ. Kết quả kiểm kê cho thấy hơn 90% phát thải đến từ tiêu thụ năng lượng. Các giải pháp được đề xuất gồm tiết kiệm năng lượng, điều chỉnh giờ sản xuất, cải tiến quy trình và lắp đặt điện mặt trời áp mái. Nhiều doanh nghiệp nhờ đó có thể giảm phát thải từ 30– 80% tùy quy mô.

“Trong ba yếu tố gồm đa dạng, bình đẳng và hòa nhập, các hoạt động của doanh nghiệp liên quan đến bình đẳng đang hạn chế hơn so với hai yếu tố còn lại. Do vậy, các doanh nghiệp cần phải thực hiện nhiều biện pháp mạnh mẽ hơn để nâng cao bình đẳng giới tại nơi làm việc. Hỗ trợ khu vực tư nhân là động lực chính để giải quyết vấn đề này”, bà Trần Thị Lan Anh, Tổng thư ký VCCI, chia sẻ.

Phó Chủ tịch VCCI Võ Tân Thành cũng lưu ý thêm rằng vai trò của phụ nữ trong quá trình chuyển đổi công bằng cần được chú trọng. Theo thống kê của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO), tại Việt Nam, tỷ lệ tham gia lực lượng lao động năm 2024 đạt 68,9%, với nam giới là 75% và phụ nữ là 63%. Tỷ lệ phụ nữ nắm giữ các vị trí quản lý cấp cao và cấp trung chỉ ở mức thấp 17,1%, so với nam giới là 82,9%.

Trong khi đó, Báo cáo Khoảng cách Giới toàn cầu 2025 của Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) cho thấy Việt Nam xếp thứ 74/148 quốc gia. Phụ nữ vẫn còn gặp nhiều hạn chế trong tiếp cận nguồn lực, giáo dục kỹ thuật và cơ hội việc làm, đặc biệt trong các ngành kỹ thuật và năng lượng.

“Do đó, việc thúc đẩy vai trò lãnh đạo của phụ nữ trong ngành sản xuất và năng lượng là một phần không thể thiếu của chiến lược phát triển bền vững và toàn diện”, ông Thành nhấn mạnh.

Minh Huy