Lao động trẻ với cơ hội lớn trong xu hướng chuyển dịch nghề nghiệp

Với mục tiêu trở thành trung tâm vùng Bắc Trung Bộ, tỉnh Nghệ An đang tập trung thu hút đầu tư, phát triển công nghiệp công nghệ cao, logistics, dịch vụ hiện đại. Những ngành này đòi hỏi nguồn nhân lực trẻ không chỉ có trình độ chuyên môn, mà còn thành thạo kỹ năng số, ngoại ngữ và khả năng thích ứng nhanh với môi trường làm việc thay đổi liên tục.

Doanh nghiệp "khát" nhân lực trẻ, có kỹ năng

Nhiều doanh nghiệp ở Nghệ An có nhu cầu tuyển dụng nguồn nhân lực chất lượng cao, lực lượng lao động đã qua đào tạo, có tay nghề để phục vụ cho hoạt động sản xuất, kinh doanh.

Trong bối cảnh cách mạng công nghiệp lần thứ tư, nhu cầu về nguồn nhân lực tại Nghệ An, đặc biệt trong các doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài, đang gia tăng mạnh mẽ. Các doanh nghiệp trong Khu kinh tế Đông Nam và các khu công nghiệp VSIP, WHA, Hoàng Mai I (những nơi đang thu hút nhiều doanh nghiệp sản xuất điện tử, cơ khí, linh kiện ô tô, logistics, chuỗi cung ứng, thương mại điện tử, dịch vụ số với khoảng 16.000 doanh nghiệp đang hoạt động) có nhu cầu tuyển dụng khoảng 50.000 lao động mỗi năm. Riêng năm 2025, dự kiến các doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài cần tuyển thêm khoảng 43.000 lao động; giai đoạn 2025 - 2029, cần sử dụng khoảng 98.700 lao động, tập trung chủ yếu vào các lĩnh vực sản xuất linh kiện điện tử và năng lượng xanh.

Đại diện Công ty Trách nhiệm hữu hạn Công nghệ Everwin Precision (Việt Nam) cho biết: Từ tháng 6/2024, công ty chính thức đi vào hoạt động, song rất khó tuyển dụng kỹ sư lành nghề, có kỹ thuật cao tại Nghệ An. Theo kế hoạch, đến cuối năm 2025, công ty phải tuyển dụng được 4.000 lao động và đến năm 2026 là 8.000 lao động. Công ty ưu tiên tuyển kỹ sư tốt nghiệp cao đẳng, đại học chuyên ngành máy điện tử, vật liệu kim loại, mạ điện hoặc quản lý chất lượng; có kinh nghiệm trong phân tích, xử lý sự cố và cải tiến chất lượng sản phẩm. Tuy nhiên, để tuyển được nguồn nhân lực chất lượng cao, lực lượng lao động đã qua đào tạo, có tay nghề vẫn là thách thức lớn.

Thực tiễn cho thấy, doanh nghiệp hiện nay cần lao động không chỉ “làm được việc” mà còn “nghĩ được việc”, tức là khả năng tư duy sáng tạo, chủ động học hỏi, giải quyết vấn đề và làm việc nhóm hiệu quả. Đây là thách thức nhưng cũng là cơ hội lớn để thanh niên công nhân bứt phá, làm chủ tương lai nghề nghiệp.

Theo phân tích của Trung tâm Dịch vụ việc làm Nghệ An, hạn chế về kỹ năng nghề và khả năng tiếp cận công nghệ số là thách thức hiện nay đối với lao động trẻ. Nhiều lao động trẻ còn thiếu kỹ năng số cơ bản và chuyên sâu, như sử dụng phần mềm phân tích dữ liệu, lập trình, điều khiển máy công nghệ cao, dẫn đến nguy cơ bị đào thải khi doanh nghiệp chuyển đổi số. Bên cạnh đó, ngoại ngữ, kỹ năng mềm, tư duy sáng tạo cũng là những yếu tố mà học sinh, sinh viên chưa được đào tạo bài bản trong chương trình học; phần lớn người lao động chưa quen với việc tự học qua nền tảng số hay cập nhật kiến thức mới.

Giải bài toán việc làm cho lao động trẻ từ kết nối đào tạo - doanh nghiệp

Trường Cao đẳng Việt Hàn luôn đầu tư hạ tầng đào tạo nghề kỹ thuật chất lượng cao, gắn kết chặt chẽ với doanh nghiệp.

Để lao động trẻ thích ứng với cách mạng công nghiệp lần thứ tư, Trung tâm Dịch vụ việc làm tỉnh Nghệ An thường xuyên thu thập và phân tích kịp thời nhu cầu tuyển dụng các ngành nghề mới, kỹ năng mới từ doanh nghiệp. Trung tâm cũng hỗ trợ sinh viên sắp ra trường tìm được công việc phù hợp với ngành học bằng việc tổ chức các phiên giao dịch việc làm hằng tháng kết nối với nhiều tỉnh, thành phố; tổ chức phiên giao dịch việc làm lưu động để tăng cơ hội kết nối giữa doanh nghiệp và người lao động.

Bên cạnh đó, Trung tâm tiếp tục hợp tác với các trường đại học, cao đẳng để tổ chức các phiên giao dịch việc làm, trang bị kỹ năng mềm, cung cấp thông tin thị trường lao động, giới thiệu và kết nối sinh viên với doanh nghiệp. Đây cũng là giải pháp để hỗ trợ các doanh nghiệp đang có nhu cầu tuyển dụng lao động trẻ trình độ đại học.

Để nâng cao hiệu quả kết nối và hỗ trợ người lao động, ngành Giáo dục cũng tăng cường đào tạo nghề theo hướng mở, linh hoạt, chú trọng kỹ năng số và tư duy đổi mới sáng tạo. Mục tiêu là phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước - doanh nghiệp - nhà trường để đào tạo theo nhu cầu, gắn với xu hướng phát triển ngành nghề, đáp ứng yêu cầu của các cụm công nghiệp, thị trường lao động trong và ngoài nước.

Ông Trần Anh Tuấn, Phó Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Việt Đức cho biết: Việc kết nối giữa ba nhà đã tạo điều kiện để sinh viên có nhiều cơ hội việc làm, được trang bị kỹ năng tìm việc, phỏng vấn. Các doanh nghiệp có phản hồi tích cực về chuyên môn và kỹ năng nghề nghiệp của sinh viên. Sự hợp tác ba bên là giải pháp hiệu quả giúp sinh viên tiếp cận sớm với thị trường lao động và góp phần giảm tỷ lệ thất nghiệp ở lao động trẻ.

Bà Nguyễn Thị Châu Loan, Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Nghệ An kiến nghị các chính sách về việc làm, bảo hiểm, bảo trợ xã hội và đãi ngộ cho người lao động trẻ cần được quan tâm và thực hiện tốt. Việc phát triển nguồn nhân lực phải gắn với mục tiêu phát triển kinh tế của tỉnh và có sự phối hợp chặt chẽ giữa chính quyền, doanh nghiệp, tổ chức đào tạo, dạy nghề; đồng thời, cần tăng cường đầu tư hạ tầng đào tạo nghề chất lượng cao, gắn kết với nhu cầu của doanh nghiệp.

Các doanh nghiệp cần chủ động liên kết với Trung tâm Dịch vụ việc làm để xây dựng chương trình đào tạo sát thực tế, tham gia bồi dưỡng lực lượng lao động trẻ; có chính sách hỗ trợ về nhà ở, y tế, văn hóa cho công nhân - nhất là tại các khu công nghiệp. Mỗi doanh nghiệp cần xây dựng môi trường làm việc an toàn, thân thiện, văn minh; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong tuyển dụng, kết nối việc làm và quản lý nhân lực. Doanh nghiệp cũng có thể xây dựng các mô hình thí điểm như “công nhân số”, “công nhân đa năng” để làm mẫu nhân rộng tại các khu công nghiệp.

Các tổ chức Đoàn, Hội trong doanh nghiệp cần tạo diễn đàn để thanh niên công nhân được lắng nghe, đóng góp ý kiến; tạo hành lang pháp lý để thanh niên công nhân tham gia xây dựng chính sách về lao động, việc làm, an sinh; thể hiện vai trò làm chủ trong doanh nghiệp. Tỉnh cần xây dựng cơ sở dữ liệu nguồn nhân lực trẻ, tích hợp vào hệ thống việc làm - đào tạo - doanh nghiệp.

“Đối với thanh niên, người lao động trẻ cần chủ động nâng cao năng lực, tích cực tham gia các chương trình học tập. Đặc biệt, cần trang bị thêm kiến thức, kỹ năng để thích ứng với thị trường lao động trong từng giai đoạn, bối cảnh cụ thể”, Phó Giám đốc Trung tâm Dịch vụ việc làm Nghệ An Nguyễn Thị Quỳnh Hoa nhấn mạnh.

Tin, ảnh: Bích Huệ (TTXVN)