Lãnh đạo Bộ KH-CN: Trí tuệ nhân tạo là cơ hội lịch sử để Việt Nam bứt phá

Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Bùi Thế Duy đã khẳng định AI là cơ hội lịch sử để Việt Nam bứt phá. (Ảnh: Minh Sơn/Vietnam+)

Trí tuệ nhân tạo (AI) đang thay đổi cuộc sống hiện đại, từ giáo dục và y tế đến giao tiếp và quản trị. Tiến bộ nhanh chóng của AI mang đến cơ hội phát triển, nhưng cũng đặt ra các thách thức về đạo đức và an toàn toàn cầu. Các vấn đề công bằng, trách nhiệm và niềm tin công chúng hiện nay là trọng tâm của đối thoại quốc tế để đảm bảo AI vì lợi ích chung.

Chiều 2/12 tại Hà Nội đã diễn ra Tọa đàm "AI vì nhân loại: Đạo đức và an toàn AI trong kỷ nguyên mới." Sự kiện nằm trong khuôn khổ Tuần lễ Khoa học - Công nghệ VinFuture 2025 quy tụ các nhà khoa học, nhà chính trị và nhà phát minh để thảo luận về phát triển AI có trách nhiệm, hướng đến các giá trị nhân văn.

Việt Nam kiên định phát triển công nghệ AI theo triết lý mở

Phát biểu khai mạc tại Tọa đàm, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Bùi Thế Duy đã khẳng định AI là cơ hội lịch sử để Việt Nam bứt phá.

Trên thực tế, Việt Nam ban hành Chiến lược AI lần đầu vào năm 2021 nhưng AI đang phát triển với tốc độ vượt bậc. Dự kiến cuối năm 2025 Việt Nam sẽ công bố Chiến lược AI cập nhật và Luật AI.

Đây không chỉ là khuôn khổ pháp lý mà còn là tuyên ngôn về tầm nhìn quốc gia, xác định AI phải trở thành hạ tầng trí tuệ của Việt Nam, đóng góp cho phúc lợi xã hội, phát triển bền vững và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.

AI hôm nay không chỉ là một công nghệ ứng dụng, mà đang trở thành hạ tầng thiết yếu như điện, viễn thông hay Internet; quốc gia nào làm chủ được AI sẽ có lợi thế vượt trội trong kinh tế - xã hội và an ninh - quốc phòng.

Thứ trưởng Bùi Thế Duy khẳng định, Việt Nam kiên định phát triển công nghệ AI theo triết lý mở: chuẩn mở, dữ liệu mở, mã nguồn mở. (Ảnh: Minh Sơn/Vietnam+)

Vì vậy, Việt Nam đang xây dựng Trung tâm siêu tính toán AI quốc gia, hệ sinh thái dữ liệu mở và hạ tầng AI Việt Nam hướng tới tự chủ, đồng thời triển khai AI hóa toàn diện với tốc độ nhanh, đưa AI trở thành “trợ lý trí tuệ” phổ cập cho mọi người dân nhằm nâng cao năng suất xã hội và mở rộng khả năng tiếp cận tri thức, một bước tiến mà trước đây chỉ những lãnh đạo cấp cao mới có điều kiện tiếp cận.

Thứ trưởng Bùi Thế Duy khẳng định Việt Nam kiên định phát triển công nghệ AI theo triết lý mở: Chuẩn mở, dữ liệu mở, mã nguồn mở. "Mở" là con đường để tiếp nhận tri thức toàn cầu, làm chủ công nghệ, phát triển Make in Vietnam và đóng góp trở lại cho nhân loại. "Mở" cũng là điều kiện để bảo đảm an toàn và minh bạch trong ứng dụng AI.

Để AI phát triển, thị trường trong nước phải đủ lớn; không có ứng dụng thì không có thị trường và doanh nghiệp AI Việt Nam không thể trưởng thành.

Vì vậy, theo Thứ trưởng Bùi Thế Duy, nhà nước sẽ đẩy mạnh ứng dụng AI trong các ngành và cơ quan nhà nước, đồng thời Quỹ Đổi mới công nghệ quốc gia sẽ dành 30 - 40% nguồn lực hỗ trợ, gồm cả voucher AI cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, để thị trường Việt Nam thực sự trở thành cái nôi của các doanh nghiệp AI mạnh.

"Chúng ta nhấn mạnh chuyển đổi AI, không phải chỉ 'ứng dụng AI' mà là một tiến trình tái cấu trúc toàn diện hoạt động của tổ chức, ngành và quốc gia dựa trên AI, nhằm tạo năng lực mới về quản lý, sản xuất và sáng tạo, tương tự như công nghiệp hóa hay chuyển đổi số. Với 100 triệu dân trẻ, năng động và am hiểu công nghệ, Việt Nam vừa là thị trường lớn vừa là nơi hình thành các sản phẩm AI mới; cùng với 11 nhóm công nghệ chiến lược, hạ tầng tính toán, dữ liệu phong phú, doanh nghiệp số Make in Vietnam và cộng đồng startup - nghiên cứu giàu khát vọng, chúng ta có đầy đủ điều kiện để đi nhanh và mạnh trong kỷ nguyên AI," ông nói.

Con đường AI của Việt Nam được định nghĩa bằng chữ "và"

Song song với cơ hội, theo Thứ trưởng Bùi Thế Duy, AI cũng đặt ra thách thức về đạo đức, việc làm và niềm tin xã hội. Vì vậy, Việt Nam phát triển AI theo hướng nhanh - an toàn - nhân văn, trong đó AI hỗ trợ con người nhưng con người vẫn là chủ thể ra quyết định cuối cùng.

Trong thời gian tới, Việt Nam sẽ ban hành Bộ quy tắc đạo đức AI quốc gia, Chiến lược AI và Luật AI với các quan điểm chủ đạo: Quản lý theo mức độ rủi ro; bảo đảm minh bạch và trách nhiệm giải trình; đặt con người làm trung tâm; khuyến khích phát triển AI trong nước; phát triển AI như động lực tăng trưởng nhanh và bền vững; và bảo vệ chủ quyền số quốc gia dựa trên dữ liệu, hạ tầng và công nghệ AI.

Trong kỷ nguyên số, công nghệ là toàn cầu nhưng dữ liệu là địa phương. Những ứng dụng quan trọng phải vận hành trên hạ tầng AI Việt Nam, kết hợp hài hòa giữa nền tảng toàn cầu và nền tảng quốc gia. Đây chính là cơ hội của các quốc gia đang phát triển, khi lợi thế không chỉ nằm ở công nghệ lõi mà còn ở ngữ cảnh, văn hóa, dữ liệu và bài toán của từng quốc gia.

Thứ trưởng Bùi Thế Duy cũng khẳng định con đường AI của Việt Nam được định nghĩa bằng chữ "Và": Toàn cầu và địa phương; hợp tác và tự chủ; công nghệ và ứng dụng; tinh hoa và đại chúng; dữ liệu mở và dữ liệu bảo vệ. Sự phát triển AI phải dựa trên bốn trụ cột: thể chế - hạ tầng - nhân lực - văn hóa AI, gắn kết và bổ trợ cho nhau.

Toàn cảnh Tọa đàm "AI vì nhân loại: Đạo đức và an toàn AI trong kỷ nguyên mới." (Ảnh: Minh Sơn/Vietnam+)

AI và các vấn đề của AI cũng là một cặp "và" không thể tách rời. AI tạo ra thách thức, nhưng chính AI cũng giúp giải quyết thách thức đó: từ đào tạo nhân lực đến phát hiện vi phạm đạo đức. AI trưởng thành thông qua chính những vấn đề mà nó tạo ra, và trách nhiệm của chúng ta là chung sống và quản trị khôn ngoan.

Theo lãnh đạo Bộ Khoa học và Công nghệ, AI là cơ hội lịch sử để Việt Nam bứt phá, trở thành nước phát triển có thu nhập cao. Những quốc gia "hóa rồng" đều tận dụng tốt các cuộc cách mạng công nghiệp. Trong khi đó, sau nhiều thập kỷ xây dựng và phát triển, Việt Nam đã trở thành nền kinh tế thứ 32 thế giới và có đầy đủ điều kiện để bước vào kỷ nguyên AI, nâng cao năng suất lao động, tăng trưởng hai con số, củng cố năng lực quản trị và bảo vệ quốc gia.

"Tuyên ngôn AI Việt Nam là: Nhân văn - Mở - An toàn - Tự chủ - Hợp tác - Bao trùm - Bền vững," Thứ trưởng Bùi Thế Duy khẳng định./.

(Vietnam+)