Làng phong nơi biên giới và khát vọng đổi đời

Những đổi thay tích cực

Cơn mưa của những ngày tháng 9 làm cho không khí vùng biên giới thêm mát lành. Trong căn nhà xây khang trang, ông Siu Thu, Trưởng làng kiêm Bí thư Chi bộ làng Tang, nhớ lại: “Trước đây, bệnh phong là nỗi ám ảnh đáng sợ với nhiều người dân. Ai mắc bệnh gần như sẽ bị sự xa lánh từ cộng đồng. Họ không chỉ bị đuổi ra khỏi làng mà đôi khi cả gia đình, bà con ruột thịt cũng liên lụy. Làng phong này hình thành từ những con người bị cộng đồng ruồng bỏ, phải di chuyển xuống cuối con suối để định cư. Nhưng giờ thì khác rồi, nhờ Đảng, Nhà nước quan tâm, làng đã đổi thay nhiều”.

Cán bộ Đội công tác địa bàn, Đồn Biên phòng Ia Chia đến vận động người dân làng Tang thay đổi nếp nghĩ, cách làm. Ảnh: V.H

Để minh chứng cho sự đổi thay ấy, ông dẫn chúng tôi đi một vòng quanh làng. Làng Tang nay khoác lên mình diện mạo mới. Đường nhựa, trường học, những ngôi nhà khang trang mọc lên, xua đi vẻ hiu hắt, cô quạnh của một ngôi làng từng mang nỗi đau bị cộng đồng xa lánh nơi miền biên viễn. Hiện làng có 42 hộ với 157 nhân khẩu; Chi bộ làng có 9 đảng viên.

“Thế hệ thứ 2, thứ 3 sinh ra không còn mang di chứng căn bệnh quái ác ấy nữa. Làng có gần 400 ha đất sản xuất, chủ yếu trồng cà phê, cao su và điều. Nhiều hộ gia đình mỗi năm thu nhập trên 200 triệu đồng. Với nơi khác, con số ấy là bình thường, nhưng với làng mình, đó là cả một sự nỗ lực không mệt mỏi. Tất cả học sinh đều được đến trường, trong đó 6 em đang học cấp 3”, ông Siu Thu tự hào chia sẻ.

Còn ông Ksor Yế, Trưởng nhóm đạo Tin lành miền Nam Việt Nam tại làng, cho biết: “Mình phải tích cực lao động, sản xuất để làm gương cho bà con vươn lên. Căn bệnh phong chỉ còn là quá khứ. Người khỏe mạnh phải chăm lo sản xuất để có cuộc sống tốt hơn, không thể trông chờ, ỷ lại”.

Xóa mặc cảm để tìm đường thoát nghèo

Ngôi nhà sàn của già làng Puih Hin nằm giữa vườn cà phê. Dù đôi bàn tay không còn lành lặn, nhưng ông vẫn tỉ mỉ ngồi đan từng chiếc gùi. Ở tuổi ngoài 60, ông nhớ lại: “Năm 10 tuổi, mình phát bệnh. Các ngón tay, ngón chân viêm nhiễm, co quắp, biến dạng. Sau này nhờ uống thuốc đều, bệnh được khống chế. Năm 1980, mình lấy vợ và sinh 8 người con. May mắn là các con lớn lên khỏe mạnh, lành lặn. Bây giờ bệnh không còn lây lan, thế hệ sau không bị di chứng, nhưng nhiều người trong làng vẫn mang mặc cảm, tự ti”.

Già làng Puih Hin mặc dù mang di chứng căn bệnh phong nhưng vẫn tích cực sản xuất. Ảnh: V.H

Theo tìm hiểu, trên địa bàn làng và xã có nhiều diện tích cao su của các đơn vị Binh đoàn 15, rất cần lao động tại chỗ để khai thác mủ. Tuy nhiên, cả làng chỉ có 5 hộ làm công nhân, trong khi số lao động dồi dào. Thiếu tá Trần Văn Thành, Đội trưởng Đội sản xuất số 1, Công ty TNHH một thành viên 74 (Binh đoàn 15), cho biết: “Đội đã kết nghĩa với làng Tang để hỗ trợ bà con phát triển kinh tế. Hiện diện tích cao su đang tái canh, chúng tôi tích cực tuyên truyền, vận động bà con sau này tham gia làm công nhân”.

Chia sẻ về khó khăn, anh Siu Chăn, Phó Trưởng làng, chia sẻ: “Trong 42 hộ, có 16 hộ nghèo, 8 hộ cận nghèo. Đa số chỉ đi làm thuê, ai thuê gì làm nấy, hoặc đổi công cho nhau. Nhiều người còn mặc cảm, ít ra ngoài tìm việc có thu nhập cao hơn. Đây cũng là điều chúng tôi trăn trở, luôn vận động bà con thay đổi nếp nghĩ, cách làm”.

Trung tá Trần Văn Bình, cán bộ Đội công tác địa bàn, Đồn Biên phòng Ia Chia, cho hay: “Để bà con thoát nghèo, chúng tôi thường xuyên tuyên truyền, giải thích để họ xóa mặc cảm về bệnh phong. Hiện làng chỉ còn 24 người mang di chứng, số còn lại đều khỏe mạnh, đủ sức lao động. Bà con cần tích cực làm ăn, mạnh dạn đi xa để có thu nhập ổn định, không nên chỉ quanh quẩn trong làng”.

Không ít người dân vẫn chưa vượt qua được mặc cảm của quá khứ. Việc tìm giải pháp giúp bà con thoát nghèo là trách nhiệm chung của cả hệ thống chính trị, song điều quan trọng nhất là mỗi người phải tự vươn lên, mạnh mẽ phá bỏ rào cản tự ti để bước ra khỏi bóng đen căn bệnh quái ác năm nào.

VĨNH HOÀNG